Σε λειτουργία ετέθη στις 10:30 (ώρα Ελλάδος) ο γιγαντιαίος επιταχυντής στο Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ερευνας Στοιχειωδών Σωματιδίων (CERN), γεγονός το οποίο σηματοδοτεί την έναρξη του μεγαλύτερου πειράματος στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Μια πρώτη δέσμη πρωτονίων διοχετεύθηκε λίγο μετά τις 10:30 ώρα Ελλάδας στον επιταχυντή, που κατασκευάστηκε σε βάθος 100 μέτρων στα σύνορα Ελβετίας-Γαλλίας και έχει περίμετρο 27 xιλιόμετρα.
"Μετά την διοχεύτευση της δέσμης, θα πρέπει να περιμένουμε περίπου πέντε δευτερολεπτα για να έχουμε στοιχεία", δήλωσε ο επικεφαλής του προγράμματος Λιν Εβανς.
Στο πρόγραμμα αυτό που στοίχισε 3,76 δισεκατομμύρια ευρώ, συμμετέχουν εδώ και μια δεκαετία χιλιάδες επιστήμονες από όλο τον κόσμο.
«Υπάρχουν ανάμεικτα συναισθήματα. Η ικανοποίηση της ολοκλήρωσης ενός τεράστιου έργου και η ελπίδα μεγάλων αποκαλύψεων στο μέλλον», δήλωσε ο γενικός διευθυντής του CERN Robert Aymar.
Χιλιάδες επιστήμονες βρέθηκαν στο Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Φυσικής Σωματιδίων (CERN) για να παρακολουθήσουν την πρώτη επιτυχημένη πυροδότηση μιας δέσμης πρωτονίων σε όλο το μήκος της υπόγειας εγκατάστασης.
Η πρώτη δουλειά του επιταχυντή είναι να στείλει μία δέσμη σωματιδίων προς μια κατεύθυνση γύρω από την περίμετρό του, μήκους 27 χλμ. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους, όλα πήγαν όπως έπρεπε στην πρώτη δοκιμή.
Το πείραμα μεταδίδεται απευθείας στο Ίντερνετ στη διεύθυνση: http://webcast.cern.ch/index.html. Λόγω της μεγάλης επισκεψιμότητας από όλο τον κόσμο, η πρόσβαση από το πρωί είναι πολύ δύσκολη και οι υπεύθυνοι της ιστοσελίδας συνιστούν στους επισκέπτες να ξαναδοκιμάσουν αργότερα.
Όπως έγινε γνωστό νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της νύχτας προέκυψαν «μικρά ηλεκτρικά προβλήματα», τα οποία ωστόσο γρήγορα επιδιορθώθηκαν και δεν στάθηκαν ικανά να καθυστερήσουν την έναρξη του πειράματος. Δεν δόθηκαν περισσότερες πληροφορίες για τη φύση των εν λόγω προβλημάτων.
Στόχος του πειράματος που τέθηκε σε εφαρμογή το πρωί στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών είναι να αναδημιουργήσει τις συνθήκες έκλυσης ενέργειας κατά τη διάρκεια του Big Bang που πραγματοποιήθηκε πριν από 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια, ώστε να προκύψει η επίλυση τεσσάρων αινιγμάτων της Φυσικής:
• Η ανεύρεση του Μποζονίου του Χιγκς, σωματίδιο που πολλοί ερευνητές έχουν μελετήσει, αλλά κανείς δεν έχει δει. Η επιβεβαίωση της ύπαρξής του μέσω του πειράματος θα ισοδυναμεί με τον εντοπισμό του ελλείποντος κρίκου στο καθιερωμένο μοντέλο στο οποίο βασίζεται η σύγχρονη φυσική επιστήμη και το οποίο εξηγεί γιατί η ύλη έχει μάζα.
• Η διερεύνηση της υπερσυμμετρίας, μιας έννοιας που επιτρέπει την ερμηνεία μιας από τις πιο περίεργες ανακαλύψεις των τελευταίων ετών: του συμπεράσματος ότι η ορατή ύλη δεν αντιπροσωπεύει παρά το 4% του σύμπαντος, ενώ το υπόλοιπο 96% του σύμπαντος μοιράζονται η σκοτεινή ύλη (23%) και η σκοτεινή ενέργεια (73%).
• Η μελέτη του μυστηρίου της ύλης και της αντι-ύλης. Τη στιγμή του Big Bang , ύλη και αντι-ύλη παρήχθησαν σε ίσες ποσότητες. Αλλά το σύμπαν δεν αποτελείται παρά μόνο από ύλη. Κατά συνέπεια, πού βρίσκεται η αντι-ύλη;
• Η αναπαράσταση των συνθηκών που επικρατούσαν στο σύμπαν στα χιλιοστά του δευτερολέπτου που ακολούθησαν το Big Bang.
Το πρώτο τεστ συγχρονισμού των επιμέρους τμημάτων του Επιταχυντή έγινε στις 9 Αυγούστου 2008 και ακολούθησαν και άλλα τις επόμενες εβδομάδες. Η πρώτη ακτίνα σωματιδίων που θα κυκλοφορήσει θα έχει αρχική ενέργεια 450 GeV ή 0,45 τρισεκατομμύρια ηλεκτρονιοβόλτ (TeV). Στο εσωτερικό του επιταχυντή, όπου η θερμοκρασία έχει πλέον πέσει μόλις στους 1,9 βαθμούς Κελσίου πάνω από το απόλυτο μηδέν (-271 βαθμοί), δηλαδή χαμηλότερα και από τη θερμοκρασία στο εξώτερο διάστημα, θα αρχίσουν να
Μέσα στο 2008 οι ακτίνες που θα κυκλοφορούν εντός του LHC, θα έχουν σταθεροποιηθεί, οπότε πλέον η ισχύς των σωματιδίων προβλέπεται να έχει αυξηθεί μέχρι τα 5 TeV. Όταν θα αρχίσει η ολοκληρωμένη φάση λειτουργίας του, πιθανότατα το 2010, η ενέργεια σύγκρουσης των σωματιδίων θα ξεπεράσει κατά 30 περίπου φορές οποιαδήποτε άλλη στο παρελθόν.
Αρχισε το μεγαλύτερο πείραμα στον κόσμο, κάτω από το γαλλο-ελβετικά σύνορα, στον τεράστιο υπόγειο, μήκους 27 χλμ, Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (LHC) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Έρευνας Στοιχειωδών Σωματιδίων (CERN), που προσδοκάται ότι θα ρίξει φως στις συνθήκες γέννησης του σύμπαντος (αν αυτό όντως γεννήθηκε κάποτε!) και θα επιτρέψει την ανακάλυψη νέων σωματιδίων της ύλης. Και - παρεμπιπτόντως - αναμένεται να διαψεύσει τις φοβίες πολλών ότι θα φέρει το τέλος του κόσμου μέσα από την μαύρη τρύπα που μπορεί να δημιουργήσει. Πάντως, καλού-κακού, αν δεν έχετε επείγουσα δουλειά στη Γενεύη, μπορείτε να μείνετε σπίτι σας!
Ο Ρόμπερτ Αϊμάρ, ο Γάλλος φυσικός που είναι γενικός διευθυντής του CERN εδώ και πέντε χρόνια, πρόβλεψε ότι οι ανακαλύψεις που θα προκύψουν από το ιστορικό πείραμα, θα πυροδοτήσουν μελλοντικά σημαντικές εξελίξεις σε πολλούς τομείς της κοινωνίας. Οι επιστήμονες ανά τον κόσμο περιμένουν με αγωνία να δουν πράγματα που δεν ξέρουν αν υπάρχουν στη φύση (π.χ. άλλες διαστάσεις) ή έστω να επιβεβαιώσουν κεντρικές θεωρίες της φυσικής και της κοσμολογίας, για παράδειγμα ότι υπάρχει το σωματίδιο "μποζόνιο του Χιγκς", που υποτίθεται ότι έδωσε μάζα στην ύλη, ή ότι όντως υπάρχουν η σκοτεινή ύλη και η σκοτεινή ενέργεια. Ή, πάλι, το πείραμα μπορεί να ανατρέψει τις καθιερωμένες θεωρίες και το βασικό κοσμολογικό μοντέλο των φυσικών.
Το πείραμα ουσιαστικά θα επιχειρήσει να αναπαράγει τις συνθήκες που επικρατούσαν ένα απειροστό κλάσμα του δευτερολέπτου μετά το αρχικό "Μπινγκ Μπανγκ", το οποίο, πριν περίπου 13,7 δισ. χρόνια, άρχισε σταδιακά να δημιουργεί τα αστέρια, τους πλανήτες και τη Γη. Όχι άδικα, μερικοί παρομοιάζουν το πείραμα με την "Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων". Η έξαψη ειδικών και μη είναι τόσο διάχυτη, που ένα βίντεο-κλιπ με μουσική ραπ σχετικά με το Μεγάλο Επιταχυντή, το οποίο δημιούργησε Αμερικανίδα φοιτήτρια, έγινε τεράστια επιτυχία στο YouTube.
Κι αν τελικά οι επιστήμονες "παίζουν" με δυνάμεις που τους ξεπερνούν; Αν το πείραμα, άθελά τους φυσικά, καταλήξει να δημιουργήσει μια μαύρη τρύπα που θα καταπιεί το CERN, τη Γενεύη και -γιατί όχι- όλη τη Γη μας; Αν παραχθούν κβαντικά "παροδοξόνια" και όλη η ύλη της Γης μετατραπεί σε "παράδοξη ύλη"; Μήπως το πείραμα ανοίξει το δρόμο για όντα από κάποιο άλλο σύμπαν να επιτεθούν στον πλανήτη μας μέσα από μια "σκουληκότρυπα" στο χωροχρόνο;
Εδώ και χρόνια έχουν ακουστεί τέτοιοι φόβοι - άλλοτε με επιστημονική χροιά και άλλοτε απλώς συνωμοσιολογική. Τις τελευταίες μέρες το CERN έχει κατακλυστεί από γράμματα και ηλεκτρονικά μηνύματα που εκφράζουν παρόμοιες ανησυχίες (δεν είναι σίγουρα άσχετο ότι το CERN πρωταγωνιστούσε αρνητικά στο συνωμοσιολογικό μπεστ-σέλερ "Ιλουμινάτοι" του Νταν Μπράουν).
Οι σκεπτικιστές (με επικεφαλής την ομάδα πολιτών και επιστημόνων LCH Kritiks από τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ελβετία) έφθασαν μέχρι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προσπαθώντας -μέχρι στιγμής ανεπιτυχώς- να σταματήσουν το πείραμα, υποστηρίζοντας ότι σε μια περίοδο τεσσάρων ετών οι μαύρες τρύπες λόγω του πειράματος θα αυξηθούν εκθετικά και θα "καταβροχθίσουν" τον πλανήτη εκ των έσω.
Το CERN, για μια ακόμη φορά (μετά την αρχική έκθεση ασφαλείας, που το 2003 έδωσε το "πράσινο φως" για να αρχίσει η κατασκευή του Επιταχυντή), φρόντισε να δώσει προ ημερών στη δημοσιότητα τη νέα έκθεση ασφαλείας δικών του επιστημόνων και συναδέλφων τους από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, που απορρίπτει τις παραπάνω "τρομοκρατικές" εκδοχές, τονίζοντας ότι "ο Επιταχυντής είναι ασφαλής" και ότι "οι εικασίες περί κινδύνων είναι σκέτη μυθοπλασία". Σύμφωνα με την έκθεση του CERN, "η φύση έχει ήδη πραγματοποιήσει το ισοδύναμο εκατοντάδων χιλιάδων πειραμάτων στη Γη - και ο πλανήτης μας υπάρχει ακόμα".
Από την άλλη, η αναφορά αξιολόγησης ασφαλείας του πειράματος (με την οποία συμφωνεί το Ινστιτούτο Φυσικής του Λονδίνου), διαπίστωσε ότι ακόμα και αν δημιουργηθούν μαύρες τρύπες (κάτι που οι φυσικοί δεν αποκλείουν, αντίθετα προσδοκούν με αγωνία), θα είναι μικροσκοπικές και θα διαλυθούν σχεδόν αμέσως λόγω ανεπαρκούς ενέργειας, ενώ παράλληλα απέκλεισε την πιθανότητα να δημιουργηθούν τα επίφοβα -και υποθετικά- σωματίδια "παραδοξόνια".
Αν δεν πείθεστε, κρατείστε την ανάσα σας, όταν σήμερα οι πρώτες ακτίνες σωματιδίων θα κάνουν το γύρο του τούνελ του Επιταχυντή. Αν όλα πάνε καλά, οι συγκρούσεις σωματιδίων από αντίθετες κατευθύνσεις θα αρχίσουν τις επόμενες εβδομάδες (αρχικά με χαμηλή ένταση, που σταδιακά θα μεγαλώνει, ώσπου τα συγκρουόμενα πρωτόνια θα αγγίξουν την ταχύτητα του φωτός). Αν, πάλι, τα πράγματα δεν πάνε καλά, ραντεβού κάπου αλλού στο χωροχρόνο...
CERN: Σήμερα το μεγάλο πείραμα! Θα πετύχει;
