Το μαγιάτικο στεφάνι είναι κατασκευή με λουλούδια με το οποίο γιορτάζουμε τον ερχομό της άνοιξης. Σύμφωνα με το έθιμο το φτιάχνουμε συνήθως με αγριολούλουδα, μαργαρίτες και παπαρούνες Το δε λουλουδένιο στεφάνι κρεμιέται στην εξώπορτα ή στο στηθαίο του μπαλκονιού.
Το μαγιάτικο στεφάνι φτιάχνεται με βέργα από ευλύγιστο και ανθεκτικό ξύλο κληματαριάς ή σύρμα γύρω από το οποίο στηρίζονται τα λουλούδια. Για το τέλος, το έθιμο προέβλεπε κάποτε ο σπιτονοικοκύρης να καρφώνει στο κάτω μέρος του στεφανιού ένα ολόκληρο σκόρδο για προστασία από το «μάτι».
Απαραίτητη ήταν η ύπαρξη μεταξύ των λουλουδιών και χλωρών κλαδιών, φυτών αποτρεπτικών του κακού, όπως τσουκνίδα, σκόρδο, δαιμοναριά, αγκάθια. Σε ορισμένες περιοχές οι μαγικές ενέργειες για υγεία συνοδεύονται από ομαδικές εκδηλώσεις, όπως αγερμούς (παιδιά στεφανωμένα με λουλούδια και κρατώντας κλαδιά καρποφόρων δένδρων έλεγαν τραγούδια του Μάη:
Μάη, Μάη χρυσομάη ,τί μας άργησες;
να μας φέρεις τα λουλούδια και την άνοιξη; ή
Μάη, Μάη δροσερέ κι Απρίλη λουλουδάτε (με τα ρόδα) κ.ά.
Συμβολίζει την αναγέννηση της φύσης και όλα τα σπίτια, έκτος από εκείνα που έχουν πένθος, φτιάχνουν στεφάνι για προστασία από το μάτι καθώς και υγεία και ευημερία.
Το μαγιάτικο στεφάνι θα παραμείνει στο σπίτι μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού. Στη γιορτή του Αη Γιάννη του Κλείδωνα το ρίχνουν στη φωτιά. Ανάβουν φωτιές σε δρόμους και πλατείες και πηδούν πάνω από τη φωτιά τρεις φορές, τρέχοντας.
Πώς μπορούμε να φτιάξουμε το δικό μας
Σήμερα, οι κάτοικοι των πόλεων έχουν στη διάθεσή τους πολλές λύσεις για το μαγιάτικο στεφάνι. Στα ειδικά καταστήματα, ανθοπωλεία και φυτώρια, θα βρουν λουλούδια από κάθε γωνιά της γης, ανεξαρτήτως εποχής, ενώ, για εκείνους που δεν έχουν τον χρόνο ή τη διάθεση, υπάρχει και η λύση του έτοιμου. Το παραγγέλνετε, στο μέγεθος που θέλετε, με τα λουλούδια της επιλογής σας, και το παραλαμβάνετε με την άνεσή σας για να το κρεμάσετε.
Όμως, τα παλιότερα χρόνια το μαγιάτικο στεφάνι ήταν αναγκαστικά χειροποίητο, φτιαγμένο με ταπεινά υλικά που μπορούσε να βρει ο καθένας. Οι κληματόβεργες και τα κλαδιά από κρανιά ήταν τα πιο κατάλληλα υλικά για να γίνει το τσέρκι, η βάση για το στεφάνι, λόγω της ανθεκτικότητας και την μεγάλης ευλυγισίας τους.
Τα κλαδιά γίνονταν μάτσα και στερεώνονταν με σπάγκο ή σύρμα, όταν υπήρχε για να σχηματίσουν ένα σταθερό κυκλικό πλαίσιο, πάνω στο οποίος «πλέκονταν» τα λουλούδια, τα ανθισμένα κλαδιά δέντρων, τα μυριστικά κι ό,τι άλλο μπορεί να ήθελε η νοικοκυρά.
Εννοείται πως τα τριαντάφυλλα και τα άλλα «ευγενή» άνθη σπάνιζαν ενώ κυριαρχούσαν τα αγριολούλουδα, τα ανθισμένα κλαδιά των δέντρων, ακόμα και τα στάχια.
Όμως, αυτό που αξίζει να κρατήσουμε είναι ό,τι τα φυτά που δάνειζαν τα χρώματα και τα αρώματά τους στο στεφάνι είχαν, εκτός από διακοσμητικό, χρηστικό ρόλο. Το κάθε ένα από αυτά είχε έναν σκοπό: είτε να προστατεύσει το σπίτι από ένα συγκεκριμένο «κακό», είτε να φέρει τύχη.
Τι πρέπει να έχει ένα παραδοσιακό μαγιάτικο στεφάνι:
1. Ένα κεφάλι σκόρδο. Είναι απαραίτητο για να μας προστατεύσει από το μάτι και την κακογλωσσιά. Το στερεώνουμε στη μέση του στεφανιού που το κρεμάμε στην εξώπορτα για να ξορκίζει το κακό.
2. Ένα μάτσο χλωρά στάχια. Σύμφωνα με δοξασίες που έλκουν τη καταγωγή τους από την αρχαιότητα τα στάχια συμβολίζουν την αφθονία των αγαθών και βοηθούν για να πένα καλά οι δουλειές μας.
3. Ανθισμένα κλαδιά ελιάς. Για οικογενειακή γαλήνη και ομόνοια.
4. Κλαδιά από αγιόκλημα για να είμαστε αγαπημένοι.
5. Πασχαλιές, τριαντάφυλλα και γαρίφαλα για τα ευτυχή γεγονότα που περιμένουμε.
6. Δάφνη και τσουκνίδα για καλή υγεία.
7. Ένα αγκάθι για τον εχθρό.
