Μια μελέτη σε καρκινικά κύτταρα του πνεύμονα διαπίστωσε ότι ορισμένα συμπληρώματα βιταμινών διεγείρουν το σχηματισμό νέων αιμοφόρων αγγείων στον όγκο, τα οποία θα μπορούσαν να επιταχύνουν την ανάπτυξη και την εξάπλωση του καρκίνου.
Στο πλαίσιο αυτό, οι γιατροί συνιστούν προσοχή όταν χρησιμοποιείτε δημοφιλή συμπληρώματα βιταμινών εάν διατρέχετε κίνδυνο καρκίνου, καθώς μπορούν να επιταχύνουν την ανάπτυξη του όγκου.
Πιο αναλυτικά, η νέα μελέτη από το Karolinska Institutet που δημοσιεύτηκε στο Journal of Clinical Investigation, δείχνει ότι η βιταμίνη C και άλλα αντιοξειδωτικά που περιέχονται σε συμπληρώματα βιταμινών διεγείρουν το σχηματισμό νέων αιμοφόρων αγγείων σε όγκους καρκίνου του πνεύμονα.
Η ανακάλυψη επιβεβαιώνει την ιδέα ότι τα συμπληρώματα βιταμινών που περιέχουν αντιοξειδωτικά μπορούν να επιταχύνουν την ανάπτυξη και τη μετάσταση του όγκου.
«Διαπιστώσαμε ότι τα αντιοξειδωτικά ενεργοποιούν έναν μηχανισμό που προκαλεί τους καρκινικούς όγκους να σχηματίσουν νέα αιμοφόρα αγγεία, κάτι που προκαλεί έκπληξη, καθώς παλαιότερα πιστευόταν ότι τα αντιοξειδωτικά έχουν προστατευτική δράση», λέει ο επικεφαλής της μελέτης Δρ. Martin Bergö.
«Τα νέα αιμοφόρα αγγεία θρέφουν τους όγκους και μπορούν να τους βοηθήσουν να αναπτυχθούν και να εξαπλωθούν», προσθέτει ο Δρ. Bergö, καθηγητής στο Τμήμα Βιοεπιστημών και Διατροφή και αντιπρόεδρος του Karolinska Institutet στη Σουηδία.
Τα αντιοξειδωτικά εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες μπορούν να βλάψουν το σώμα. Γι’αυτό και τα συμπληρώματα βιταμινών συνήθως περιλαμβάνουν πολλά αντιοξειδωτικά. Αλλά οι υπερβολικά υψηλές δόσεις μπορεί να είναι επιβλαβείς.
«Δεν υπάρχει λόγος να φοβόμαστε τα αντιοξειδωτικά στα κανονικά τρόφιμα, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν χρειάζονται επιπλέον ποσότητες από συμπληρώματα βιταμινών. Στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι επιβλαβή για καρκινοπαθείς και άτομα με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου» λέει ο καθηγητής Bergö.
Άγνωστος μέχρι σήμερα αυτός ο μηχανισμός
Η ερευνητική ομάδα του καθηγητή Bergö έχει δείξει στο παρελθόν ότι συμπληρώματα βιταμινών με αντιοξειδωτικά όπως η βιταμίνη C και η E επιταχύνουν την ανάπτυξη και την εξάπλωση του καρκίνου του πνεύμονα σταθεροποιώντας μια πρωτεΐνη που ονομάζεται BACH1.
Η BACH1 ενεργοποιείται όταν πέφτει το επίπεδο των ελεύθερων ριζών, κάτι που συμβαίνει, για παράδειγμα, όταν εισάγονται επιπλέον αντιοξειδωτικά μέσω της διατροφής ή όταν αυθόρμητες μεταλλάξεις στα καρκινικά κύτταρα ενεργοποιούν ενδογενή αντιοξειδωτικά. Τώρα οι ερευνητές έδειξαν ότι η ενεργοποίηση της BACH1 προκαλεί το σχηματισμό νέων αιμοφόρων αγγείων.
Ενώ είναι γνωστό ότι απαιτούνται χαμηλά επίπεδα οξυγόνου (υποξία) για να συμβεί αγγειογένεση σε καρκινικούς όγκους, ο νέος μηχανισμός που εντόπισαν οι ερευνητές δείχνει ότι οι όγκοι μπορούν να σχηματίσουν νέα αιμοφόρα αγγεία και με φυσιολογικά επίπεδα οξυγόνου.
Η μελέτη δείχνει επίσης ότι η BACH1 ρυθμίζεται με παρόμοιο τρόπο όπως η πρωτεΐνη HIF-1α -ένας μηχανισμός που τιμήθηκε με το Νόμπελ Φυσιολογίας ή Ιατρικής 2019 και που επιτρέπει στα κύτταρα να προσαρμοστούν στις αλλαγές στα επίπεδα οξυγόνου. Η νέα έρευνα δείχνει ότι το HIF-1α και το BACH1 συνεργάζονται στους όγκους.
Ελπίδες για πιο αποτελεσματικά φάρμακα
«Πολλές κλινικές δοκιμές έχουν αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των αναστολέων αγγειογένεσης, αλλά τα αποτελέσματα δεν ήταν τόσο επιτυχημένα όσο αναμενόταν», λέει ο Ting Wang, διδακτορικός φοιτητής στην ομάδα του καθηγητή Bergö στο Karolinska Institutet.
«Η μελέτη μας ανοίγει την πόρτα σε πιο αποτελεσματικούς τρόπους πρόληψης της αγγειογένεσης στους όγκους· για παράδειγμα, οι ασθενείς των οποίων οι όγκοι εμφανίζουν υψηλά επίπεδα BACH1 μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο από τη θεραπεία κατά της αγγειογένεσης από τους ασθενείς με χαμηλά επίπεδα BACH1», προσθέτει ο ειδικός.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια σειρά κυτταροβιολογικών μεθόδων και επικέντρωσαν το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας τους σε όγκους καρκίνου του πνεύμονα μελετώντας οργανοειδή -μικρούς καλλιεργημένους στο εργαστήριο μικροόγκους από ασθενείς.
Αλλά μελέτησαν επίσης ποντίκια και δείγματα όγκων ανθρώπινου μαστού και νεφρών. Οι όγκοι στους οποίους ενεργοποιήθηκε το BACH1, είτε μέσω κατάποσης αντιοξειδωτικών είτε με υπερέκφραση του γονιδίου BACH1, παρήγαγαν περισσότερα νέα αιμοφόρα αγγεία και ήταν εξαιρετικά ευαίσθητοι στους αναστολείς αγγειογένεσης.
«Το επόμενο βήμα είναι να εξετάσουμε λεπτομερώς πώς τα επίπεδα οξυγόνου και ελεύθερων ριζών μπορούν να ρυθμίσουν την πρωτεΐνη BACH1 και θα συνεχίσουμε για να προσδιορίσουμε την κλινική συνάφεια των αποτελεσμάτων μας. Θα κάνουμε επίσης παρόμοιες μελέτες σε άλλες μορφές καρκίνου όπως ο καρκίνος του μαστού, των νεφρών και του δέρματος», καταλήγει ο Δρ. Wang.
