Δύο επιθέσεις ενόπλων σε δύο πόλεις μέσα σε 13 ώρες στοίχισαν τη ζωή σε 29 ανθρώπους στις ΗΠΑ. Ποιοι ήταν οι δράστες και τα κίνητρά τους.
Τι συνέβη;
Το Σάββατο το πρωί στο Ελ Πάσο, στην Πολιτεία του Τέξας, πολύ κοντά στα σύνορα με το Μεξικό, νεαρός οπλισμένος με τουφέκι εφόδου άνοιξε πυρ στο πάρκινγκ και μέσα σε πολυκατάστημα Walmart, που προτιμά η κοινότητα των ισπανόφωνων, σκοτώνοντας 20 ανθρώπους και τραυματίζοντας άλλους 26. Παραδόθηκε και έχει προφυλακιστεί.
Δεκατρείς ώρες αργότερα, στο Ντέιτον της Πολιτείας του Οχάιο, στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας, νεαρός άνοιξε πυρ σε συνοικία του κέντρου της πόλης γεμάτη κόσμο, περί τη μία το πρωί, σκοτώνοντας εννέα ανθρώπους και τραυματίζοντας όλους 27. Ο δράστης, που χρησιμοποίησε επίσης τουφέκι εφόδου και είχε γεμιστήρες μεγάλης χωρητικότητας, είχε μαζί του κι άλλα πυρομαχικά και φορούσε αλεξίσφαιρο γιλέκο. Σκοτώθηκε πριν συμπληρωθεί ένα λεπτό από τη στιγμή που άνοιξε πυρ, από αστυνομικούς που περιπολούσαν.
Ποιοι είναι οι δράστες;
Στο Ελ Πάσο, δράστης είναι λευκός άνδρας 21 ετών από το Άλεν, κοντά στο Ντάλας, εννέα ώρες με το αυτοκίνητο από τον τόπο του εγκλήματος. Σύμφωνα με ΜΜΕ, ονομάζεται Πάτρικ Κρούσιους. Του απαγγέλθηκαν κατηγορίες για ανθρωποκτονίες κατά συρροή και από πρόθεση με επιβαρυντικές περιστάσεις, σύμφωνα με την αστυνομία. Οι ομοσπονδιακές αρχές έχουν καταστήσει σαφές ότι θα ζητήσουν να του επιβληθεί η θανατική ποινή.
Στο Ντέιτον, η αστυνομία ανακοίνωσε ότι ο δράστης της επίθεσης ήταν ο Κόνορ Μπετς, λευκός άνδρας 24 ετών. Η αδελφή του Μέγκαν Μπετς είναι ανάμεσα στα θύματα.
Ποια ήταν τα κίνητρά τους;
Στο Ελ Πάσο η αστυνομία υποψιάζεται πως το κίνητρο ήταν το ρατσιστικό μίσος και χειρίζεται την υπόθεση ως μια ενέργεια «εγχώριας τρομοκρατίας». Διενεργεί έρευνα για το «μανιφέστο» που αποδίδεται στον δράστη και καταγγέλλει την «εισβολή των ισπανόφωνων στο Τέξας».
Στο Οχάιο, ο αρχηγός της αστυνομίας Ρίτσαρντ Μπίελ απέφυγε να κάνει οποιαδήποτε υπόθεση για τα κίνητρα του νεαρού. «Δεν έχουμε αρκετές πληροφορίες σε αυτό το στάδιο για να δώσουμε απάντηση στο ερώτημα που θέτει όλος ο κόσμος: “γιατί;”», είπε.
Ποια ήταν τα θύματα;
Μεταξύ των θυμάτων της σφαγής στο Ελ Πάσο, τα στοιχεία των οποίων δεν θα δοθούν στη δημοσιότητα πριν ειδοποιηθούν οι οικογένειές τους, συγκαταλέγονται έξι πολίτες του Μεξικού. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των ΜΜΕ, ήταν ηλικίας από 2 ως 82 ετών. Μια γυναίκα 25 ετών σκοτώθηκε για να προστατεύσει το μωρό της, δύο μηνών, δήλωσε η αδελφή της. Πρόκειται για την Τζόρνταν Ανκόντο, η οποία έχασε τη ζωή της από τις σφαίρες του Πάτρικ Κρούσιους. Η 25χρονη ήταν στο Walmart την ώρα που ο μακελάρης άρχισε να πυροβολεί. H ίδια για να γίνει ασπίδα για το παιδί της, έβαλε το σώμα της μπροστά και δέχτηκε τις σφαίρες του δολοφόνου, σώζοντας με αυτόν τον τρόπο το μωρό της.
Στο Οχάιο, η αστυνομία έδωσε στη δημοσιότητα τα στοιχεία των εννέα θυμάτων του δράστη, που ήταν πέντε άνδρες και τέσσερις γυναίκες. Ανάμεσά τους έξι ήταν αφροαμερικανοί και τρεις λευκοί. Το νεότερο θύμα, η αδελφή του δράστη, ήταν 22 ετών, το γηραιότερο ήταν 57 ετών. Η επίθεση διήρκεσε πολύ λίγο. Σε διαφορετική περίπτωση, σύμφωνα με τις αρχές, ο απολογισμός της θα μπορούσε να είναι πολύ πιο βαρύς. Είναι «δύσκολο να φανταστεί κανείς» ότι ο δράστης επέλεξε εσκεμμένα όλα τα θύματά του, σημείωσε αστυνομικός.
Θύελλα από τους Δημοκρατικούς
Το μακελειό στο Ελ Πάσο προκάλεσε την αντίδραση πολλών διεκδικητών του χρίσματος των Δημοκρατικών, πολλοί από τους οποίους ζήτησαν για νιοστή φορά αυστηρότερα μέτρα ελέγχου της οπλοκατοχής και ορισμένους να συνδέουν την αιματηρή επανεμφάνιση του λεγόμενου «λευκού εθνικισμού» με την πολιτική της ξενοφοβίας στις ΗΠΑ. Ανάμεσα στους υποψήφιους που επέρριψαν ευθύνες στον Τραμπ, αυτός που εκφράστηκε πιο απερίφραστα ήταν ο γερουσιαστής Κόρι Μπούκερ. «Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι υπεύθυνος γι’ αυτό. Και είναι υπεύθυνος διότι ανακινεί τον φόβο και το μίσος και τη μισαλλοδοξία», τόνισε ο Μπούκερ, ο οποίος εκφράστηκε κατά τη διάρκεια εκπομπής του τηλεοπτικού δικτύου CNN.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο ταρμάκ ενός αεροδρομίου στη Νέα Υερσέη, όπου πέρασε το Σαββατοκύριακο σε ένα από τα κλαμπ του γκολφ που του ανήκουν, ο Τραμπ τόνισε: «Το μίσος δεν έχει θέση στη χώρα μας, και θα λάβουμε μέτρα».
Στην πρώτη δημόσια τοποθέτησή του μετά τις επιθέσεις, ο μεγιστάνας είπε ότι μίλησε με την ηγεσία του Ομοσπονδιακού Γραφείου Έρευνας (FBI), με τον υπουργό Δικαιοσύνης Γουίλιαμ Μπαρ και μέλη του Κογκρέσου για το τι μπορεί να γίνει ώστε να προλαμβάνονται τέτοιες βίαιες επιθέσεις, προσθέτοντας πως «πρέπει να το σταματήσουμε αυτό». Απέφυγε πάντως να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες· είπε ότι θα κάνει μια ανακοίνωση σήμερα Δευτέρα.
Ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος δεν αναφέρθηκε στις κατηγορίες των επικριτών του για τις αντιμεταναστευτικές και φυλετικά πολύ φορτισμένες δηλώσεις του, αν και μέσω Twitter αποκάλεσε την επίθεση στο Ελ Πάσο «πράξη μίσους» και «άνανδρη ενέργεια».
«Υπάρχει επίσης ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας, αν δείτε αμφότερες τις υποθέσεις αυτές», υποστήριξε ο Τραμπ μιλώντας στους δημοσιογράφους. «Αυτοί είναι στ’ αλήθεια άνθρωποι που είναι πολύ σοβαρά ψυχικά άρρωστοι», επέμεινε.
Ο αμερικανός πρόεδρος διέταξε οι σημαίες να κυματίζουν μεσίστιες σε ένδειξη πένθους και για την απότιση φόρου τιμής στα θύματα.
Ο υπηρεσιακός γενικός γραμματέας της αμερικανικής προεδρίας, ο Μικ Μαλβέινι, απέκρουσε από την πλευρά του τις σφοδρές επικρίσεις των Δημοκρατικών και επέμεινε επίσης στη θέση ότι οι επιθέσεις διαπράχθηκαν από «άρρωστους» ανθρώπους.
«Δεν υπάρχει κανένα όφελος στην προσπάθεια να μετατραπεί αυτό σε πολιτικό ζήτημα, είναι κοινωνικό ζήτημα και με αυτό τον τρόπο πρέπει να το αντιμετωπίσουμε», υποστήριξε ο Μαλβέινι, ο οποίος εκφράστηκε κατά τη διάρκεια εκπομπής του τηλεοπτικού δικτύου ABC.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Μεξικού Μαρσέλο Εμπράρδ, για τον οποίο η επίθεση στο Ελ Πάσο ήταν μια τρομοκρατική ενέργεια με στόχο τους Μεξικανούς που ζουν στις ΗΠΑ, τόνισε πως οι αρχές της χώρας του θα ζητήσουν, εάν το κρίνουν απαραίτητο, να εκδοθεί ο δράστης. Το Μεξικό θα εξετάσει το ενδεχόμενο να προσφύγει στη δικαιοσύνη για αυτή την τρομοκρατική ενέργεια εναντίον Μεξικανών, πρόσθεσε.
Για τον Μπέτο Ο’Ρουρκ, πρώην μέλος του Κογκρέσου και διεκδικητή του χρίσματος των Δημοκρατικών, το ζήτημα είναι πολύ προσωπικό. Ο πολιτικός, που επέστρεψε στη γενέτειρά του μετά τη σφαγή διακόπτοντας την εκστρατεία του, ερωτηθείς από το CNN εάν πιστεύει ότι ο Τραμπ είναι «λευκός εθνικιστής» απάντησε «ναι, το πιστεύω».
«Επιτρέψτε μου να είμαι πολύ σαφής για το τι το προκαλεί αυτό και το ποιος είναι ο πρόεδρος», συνέχισε ο Ο’Ρουρκ. Ο Τραμπ «είναι ανοιχτά και δηλωμένα ρατσιστής και ενθαρρύνει κι άλλο ρατσισμό σε αυτή τη χώρα», πρόσθεσε.
Ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς είπε πως συμφωνεί ότι ο Τραμπ είναι «λευκός εθνικιστής». «Δεν μου δίνει καμία ικανοποίηση που το λέω αυτό, αλλά νομίζω πως όλα τα στοιχεία (...) κατατείνουν στο ότι έχουμε έναν πρόεδρο που είναι ρατσιστής, ξενόφοβος, που προσελκύει, και προσπαθεί να προσελκύσει, τους οπαδούς του λευκού εθνικισμού», είπε ο Σάντερς στο ίδιο τηλεοπτικό δίκτυο.
Ασφαλώς, ο Τραμπ «δεν θέλει να σκοτώνει κανείς αθώους ανθρώπους», σημείωσε ο Σάντερς, αλλά η ρητορική του περί «εισβολής» και το γεγονός ότι αποκαλεί τους Μεξικανούς εγκληματίες ενέχει τον κίνδυνο να οδηγήσει ασταθείς ανθρώπους να πάρουν τα όπλα, πρόσθεσε.
«Εισβολή ισπανόφωνων»
Η εφαρμογή αποφασιστικά σκληρότερης πολιτικής για την ανακοπή της παράτυπης μετανάστευσης αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της προεδρίας του Τραμπ. Ο Ρεπουμπλικάνος έχει επικριθεί επανειλημμένα για τον μειωτικό τρόπο με τον οποίο αναφέρεται στους Μεξικανούς και για το γεγονός πως περιγράφει τις μεταναστευτικές ροές στα νότια σύνορα των ΗΠΑ με τον όρο «εισβολή».
Τις τελευταίες εβδομάδες οι επικριτές του Τραμπ τον κατηγόρησαν επίσης για ρατσισμό μετά τις επανειλημμένες επιθέσεις του εναντίον μελών του αμερικανικού Κογκρέσου που ανήκουν σε φυλετικές ή εθνικές μειονότητες. Ο μεγιστάνας επιμένει να αρνείται πως είναι ρατσιστής ή ότι ενθαρρύνει τους οπαδούς της θεωρίας περί ανωτερότητας της λευκής φυλής.
Ο Λευκός Οίκος δεν θα μπορέσει να αποποιηθεί τις ευθύνες του με επικοινωνιακά τεχνάσματα, αποπειρώμενος να διαμορφώσει προς όφελός του τον δημόσιο διάλογο, έκρινε ο Πιτ Μπούτιτζετζ, ο δήμαρχος του Σάουθ Μπεντ, στην Ιντιάνα. «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο λευκός εθνικισμός αντιμετωπίζεται με ευμένεια από τα ανώτατα κλιμάκια της κυβέρνησής μας», κατήγγειλε τοποθετούμενος σε εκπομπή του τηλεοπτικού δικτύου Fox News.
Ο Χουλιάν Κάστρο, ο πρώην δήμαρχος του Σαν Αντόνιο, εκφράστηκε με ακόμη πιο απερίφραστο τρόπο μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο ABC: «Έχει περιγράψει τους μετανάστες ως εισβολείς. Έδωσε την άδεια αυτό το τοξικό χαρμάνι λευκού εθνικισμού να κακοφορμίζει ολοένα και περισσότερο σε αυτή τη χώρα, και τώρα βλέπουμε τα αποτελέσματα», είπε.
Η αστυνομία στο Ελ Πάσο ανέφερε ότι ένα «μανιφέστο» που έγραψε ο κατηγορούμενος για τη σφαγή του Σαββάτου, ο Πάτρικ Κρούσιους, 21 ετών, δείχνει ότι η επίθεση είχε ρατσιστικά κίνητρα. Στο κείμενο, χαρακτηρίζει την έφοδό του στο Γουόλμαρτ «αντίποινα για την εισβολή των ισπανόφωνων στο Τέξας», ενώ εκφράζει την υποστήριξή του στον λευκό ρατσιστή ο οποίος σκότωσε 51 ανθρώπους μέσα σε δύο τεμένη στο Κράιστσερτς της Νέας Ζηλανδίας τον Μάρτιο.
