Πολιτική συναίνεση μεταξύ των 27 Υπουργών Εξωτερικών για την επιτάχυνση της εργασίας των σχετικών ομάδων εργασίας του Συμβουλίου για προσθήκη νέων ονομάτων το συντομότερο δυνατό στον κατάλογο των προσώπων τα οποία υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα λόγω των παράνομων γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, κατέγραψε το άτυπο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ (Gymnich) που ολοκλήρωσε τη συνεδρίασή του στο Βερολίνο.
Συγκεκριμένα ο Ύπατος Εκπρόσωπος, μιλώντας στον Τύπο στο Βερολίνο έκανε λόγο για καλή συζήτηση μεταξύ των Υπουργών, και ειδικότερα στο θέμα της Τουρκίας και της Λευκορωσίας.
Ο Ζ.Μπορέλ αφενός ανακοίνωσε τη συναίνεση των 27 για την επιτάχυνση της προσθήκης ονομάτων στη σχετική λίστα, όπως ζήτησε η Κυπριακή Δημοκρατία. Αφετέρου ανακοίνωσε τη συναίνεση των Υπουργών να προετοιμαστεί τεχνικά μια πρόσθετη λίστα περιοριστικών μέτρων κατά τη Τουρκίας, στην περίπτωση που δεν καταγραφεί πρόοδος και αποκλιμάκωση. Η νέα αυτή λίστα θα τεθεί στη Σύνοδο Κορυφής των 27 στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου προς υιοθέτηση.
Ο Ζ.Μπορέλ ξεκαθάρισε ότι το Συμβούλιο εκφράζει πλήρη αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κύπρο. Ξεκαθάρισε επιπλέον ότι το Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος τόνισε ότι το Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να αποφύγει κάθε μονομερή ενέργεια κάτι το οποίο αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να ξεκινήσει ο διάλογος μεταξύ των δυο πλευρών.
Σημείωσε μάλιστα ο ίδιος έχει την ευθύνη να δημιουργήσει ένα χώρο για διαπραγματεύσεις, “θέλουμε να δοθεί μια σοβαρή ευκαιρία στο διάλογο”, τόνισε και διευκρίνισε ότι αυτό θα γίνει ταυτόχρονα με την υπεράσπιση των συμφερόντων της ΕΕ στην περιοχή. Καλωσόρισε δε προς αυτό τον σκοπό την γερμανική πρωτοβουλία μεσολάβησης.
Κληθείς να διευκρινίσει τι είδους κυρώσεις παρουσίασε ο Ύπατος Εκπρόσωπος σημείωσε ότι πρόκειται για περιοριστικά μέτρα που αρχικά στοχεύουν πρόσωπα, στη συνέχεια όμως θα στοχεύουν, πλοία, οντότητες, υποδομές, περιουσιακά στοιχεία, περιορισμό χρήσης λιμανιών, περιορισμούς επί προμηθειών και παροχής τεχνολογίας και άλλα οικονομικά μέτρα σε ό,τι σχετίζεται με τις ενέργειες αυτές καθαυτές τις παράνομες ενέργειες. Σε δεύτερη φάση θα μπορούσαν να υπάρξουν μέτρα και επί άλλων τομέων της τουρκικής οικονομίας που σχετίζονται με την ευρωπαϊκή. Ξεκαθάρισε όμως ότι η ελπίδα όλων είναι να μη χρειαστεί να χρησιμοποιηθούν.
Κληθείς να απαντήσει το τι θα πρέπει να περιέχει ο διάλογος Ελλάδας - Τουρκίας, ο Ύπατος Εκπρόσωπος, προχώρησε σε αντιδιαστολή του προβλήματος των θαλασσίων ζωνών και των άλλων θεμάτων ΕΕ - Τουρκίας (και όχι Ελλάδας - Τουρκίας για τα οποία ερωτήθηκε).
Τόνισε ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο πρόβλημα των παράνομων γεωτρήσεων και την παρουσία τουρκικών σκαφών σε ελληνικά και κυπριακά ύδατα, κάτι που οδηγεί σε εντάσεις και είναι επικίνδυνο και είναι κάτι άλλο το σύνολο των διαφορών ΕΕ - Τουρκίας. Όπως είπε το ένα είναι εξωτερική πολιτική και το άλλο είναι κάτι που πρέπει να λυθεί μαζί με τις υπηρεσίες της Κομισιόν. Ο ίδιος σημείωσε ότι θα μιλήσει με την Τουρκία για όλα, “αλλά προς το παρόν το επείγον είναι να λύσουμε το θέμα των γεωτρήσεων”, κατέληξε.
Σύμφωνα με κοινοτική πηγή, οι επιλογές που παρουσίασε ο Ύπατος Εκπρόσωπος Μπορέλ στους 27 περιελάμβαναν τα εξής:
1. Περιοριστικά μέτρα σε περίπτωση συνέχισης των παράνομων γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
2. Εγγραφή πλοίων που εμπλέκονται σε παράνομες ερευνητικές δραστηριότητες.
3. Τομεακές κυρώσεις (πωλήσεις, προμήθειες, εξαγωγή υλικού που σχετίζεται με την ενεργειακή έρευνα, μεταφορά τεχνολογίας και προϊόντων)
4. Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες (τραπεζικός και βιομηχανικός τομέας) - απαγόρευση δανεισμού στην Τουρκία από κρατικές τράπεζες στην ΕΕ.
5. Δυνατότητα μείωσης των ευρωπαϊκών κονδυλίων.
6. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης από την Τουρκία έως τον Σεπτέμβριο, μπορεί να εξεταστεί η απαγόρευση ταξιδίων για πρόσωπα.
7. Περαιτέρω ενίσχυση των καταχωρίσεων για ενέργειες της Τουρκίας στις θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας βάσει του ισχύοντος καθεστώτος κυρώσεων κατά της Τουρκίας.
Τον τρόπο που θα εξελιχθούν οι κλιμακωτές κυρώσεις σε περίπτωση επιδείνωσης, περιέγραψε ο Μπορέλ
Διευκρινίσεις για τις επικείμενες κυρώσεις κατά της Τουρκίας, αν και εφόσον δεν έχει υπάρξει αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, έδωσε ο Ύπατος Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ, εξηγώντας την κλιμακωτή προσέγγιση που προκίνει το Συμβούλιο.
Συγκεκριμένα, απαντώντας σε σχετική ερώτηση μετά το πέρας της συνεδρίασης του Gymnich, ο Ζ.Μπορέλ, δήλωσε τα εξής: "το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μου ζήτησε να υποβάλω μια σειρά προτάσεων σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις και το διπλωματικό έργο με την Τουρκία δεν επιτύχουν. Ελπίζουμε ότι αυτό δεν θα συμβεί. Αλλά ναι, παρουσίασα τι μπορούμε να κάνουμε σε γενικές γραμμές".
Αναλυτικά ο Μπορρέλ κατέγραψε τα εξής: "πρώτον, γνωρίζετε ότι τώρα καταγράφουμε άτομα. Μπορούμε να προχωρήσουμε στη λίστα περιουσιακών στοιχείων και πλοίων. Μπορούμε να προχωρήσουμε σε κυρώσεις επί της συμμετοχής σε δραστηριότητες που θεωρούμε παράνομες, δηλαδή όλες όσες σχετίζονται με τις εργασίες σε τέτοιου είδους δραστηριότητες: επιδιόρθωση, απαγόρευση της χρήσης ευρωπαϊκών λιμένων, ευρωπαϊκών δυνατοτήτων, τεχνολογίας, προμηθειών. Μπορούμε επίσης να εξετάσουμε τη χρηματοδότηση που απαιτείται για τέτοιου είδους παράνομες δραστηριότητες. Όλα σχετίζονται με το ίδιο το πρόβλημα. Και μπορούμε να πάμε σε μέτρα που σχετίζονται με τομεακές δραστηριότητες, στους τομείς στους οποίους η τουρκική οικονομία σχετίζεται περισσότερο με την ευρωπαϊκή οικονομία. Αυτό μπορούμε να κάνουμε", εξήγησε.
"Ωστόσο, σε γενικές γραμμές, το σημαντικό είναι να επικεντρωθούμε σε οτιδήποτε σχετίζεται με τις δραστηριότητες που θεωρούμε παράνομες. Προς το παρόν, [εγγράφουμε] μόνο τα άτομα. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές οικονομικές υποδομές, πολλά οικονομικά και χρηματοοικονομικά πράγματα που σχετίζονται με αυτές τις δραστηριότητες. Και αυτά πρέπει να είναι τα πρώτα πράγματα που θα στοχεύσουμε πριν σκεφτούμε μια ευρύτερη προσέγγιση από τομεακή άποψη", τόνισε ο Μπορέλ.
Κληθείς να διευκρινίσει τι θα περιλαμβάνει ο Ελληνοτουρικό διάλογος ο Ύπατος Εκπρόσωπος σημείωσε τα εξής: "νομίζω ότι πρέπει να κάνουμε μια σαφή διάκριση μεταξύ του προβλήματος των γεωτρήσεων και της εξερεύνησης σε αμφισβητούμενα ύδατα, όπου υπάρχει πραγματικός κίνδυνος σύγκρουσης και απαιτείται διαμεσολάβηση, όπως η Γερμανία κάνει πολύ καλά. Ένα άλλο πράγμα είναι η περίπλοκη σχέση μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι σαφές ότι το ένα πράγμα ανήκει στην πολιτική εξωτερικών υποθέσεων - είναι ένα σαφές ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσει το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων - και το άλλο είναι κάτι που πρέπει να λυθεί μαζί με τη συμμετοχή των υπηρεσιών της Κομισιόν , επειδή πολλά άλλα ζητήματα σχετίζονται με τομεακές πολιτικές", σημείωσε.
"Σίγουρα, θα πρέπει να μιλήσουμε με την Τουρκία για τα πάντα. Θα πρέπει να μιλήσουμε για πολλά εκκρεμή ζητήματα που δηλητηριάζουν τη σχέση μας. Προς το παρόν, το πιο πιεστικό και επείγον είναι να λύσουμε το ζήτημα των γεωτρήσεων και της παρουσίας τουρκικών σκαφών στα ελληνικά και κυπριακά ύδατα, κάτι που είναι επικίνδυνο. Δεν πιστεύω ότι τα άλλα πράγματα δεν είναι σημαντικά, αλλά δεν είναι τόσο επείγον".
