Από Βρυξέλλες Καστελλόριζο - Ασκήσεις διαχείρισης χρημάτων και τουρκικής επιθετικότητας από την κυβέρνηση

Δεν πρόλαβε καλά - καλά να στεγνώσει το μελάνι της συμφωνίας που επετεύχθη στις Βρυξέλλες για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον πολυετή προϋπολογισμό της Ε.Ε. – ένα ανατολίτικο παζάρι για το οποίο χρειάστηκαν πέντε μέρες για να ολοκληρωθεί – και ο Κυριάκος Μητσοτάκης με το που πάτησε το πόδι του στην Αθήνα άκουσε το… κάλεσμα της Άγκυρας.

Εξαιρετικά δύσκολο αποδεικνύεται το καλοκαίρι του 2020 για τον Μητσοτάκη. Έναν χρόνο μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη Ν.Δ. καλείται να αντιμετωπίσει δύο προβλήματα εξαιρετικά ζωτικής σημασίας για τη χώρα και το μέλλον της. Και αν για το ζήτημα της οικονομίας αχνοφαίνονται κάποιες ελπίδες μετά την, έστω, «κουτσουρεμένη» συμφωνία των ηγετών της Ε.Ε. στη σύνοδο κορυφής για το Ταμείο Ανάκαμψης, οι νέες τουρκικές προκλήσεις δύσκολα επιτρέπουν αισιοδοξία και στοιχειώδη χαλάρωση. Και αυτό γιατί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τις κινήσεις του ουσιαστικά δείχνει ότι θέλει να φέρει τα πράγματα προ τετελεσμένων όσον αφορά το στάτους του Αιγαίου. 

Εδώ και καιρό η άποψη της ελληνικής διπλωματίας είναι ότι η τουρκική παραβατικότητα θα πρέπει να καταγγέλλεται σε όλα τα διεθνή φόρα και ότι η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να φοβάται από τους «τσαμπουκάδες», καθώς έχει το Διεθνές Δίκαιο με το μέρος της. Γεγονός είναι, πάντως, ότι από τη σύνοδο κορυφής η Ελλάδα καθώς και η Κύπρος δεν μπόρεσαν να αποσπάσουν κάτι παραπάνω από μια τοποθέτηση για την Τουρκία κατά την έναρξη των διαδικασιών, με το ζήτημα (ενδεχομένως και των κυρώσεων) να παραπέμπεται στον Σεπτέμβριο και τη νέα συνάντηση των «27».

Η περίπτωση του Έβρου πριν από λίγους μήνες θεωρείται προπομπός από την κυβέρνηση, η οποία επιχειρεί να αναγάγει κάθε ζήτημα με την Τουρκία σε ζήτημα Ε.Ε. - Τουρκίας («η Τουρκία δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει ξανά το Μεταναστευτικό ως μοχλό πίεσης και εκβιασμού προς την Ευρώπη» δήλωσε μόλις τη Δευτέρα ο Γιώργος Κουμουτσάκος). Συνεπώς δεν θα πρέπει να ξενίζει η μυστική συνάντηση Ελλάδας - Τουρκίας - Γερμανίας στο Βερολίνο, την οποία… κάρφωσε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου και στη συνέχεια αναγκάστηκε να την επιβεβαιώσει η Αθήνα. Η τριμερής έγινε λίγα 24ωρα μετά την απόφαση Ερντογάν για την Αγία Σοφία και πριν από τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων ,το οποίο συνεδρίασε με θέμα την Τουρκία.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρωθυπουργός αποφάσισε να ενημερώσει τους πολιτικούς αρχηγούς για τα ελληνοτουρκικά αλλά και για τα αποτελέσματα της συνόδου κορυφής με διαδοχικά ραντεβού στη Βουλή, αλλά όχι να συγκαλέσει το ΚΥΣΕΑ, ενδεχομένως σε μια προσπάθεια να βάλει τον πήχη στο πού πραγματικά τοποθετεί η Αθήνα την ένταση στο Καστελλόριζο. 

Σε κάθε περίπτωση, πλέον δοκιμάζονται σοβαρά τα διπλωματικά αντανακλαστικά της κυβέρνησης. Το ενδιαφέρον της Τουρκίας είναι σαφέστατα η Λιβύη και το πώς θα καταφέρει ουσιαστικά να καταλάβει τη χώρα αποκτώντας γεωπολιτική ισχύ και πρόσβαση στα κοιτάσματά της. Ωστόσο υπάρχει στη… μέση και ο αγωγός EastMed – η περιοχή της Navtex είναι πάνω στο δρομολόγιό του –, ενώ έχει τεθεί και ζήτημα με την Αίγυπτο που έχει το πράσινο φως του Κοινοβουλίου για επέμβαση στη Λιβύη. Την Αίγυπτο με την οποία η Ελλάδα έχει ξεκινήσει συζητήσεις για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών.

Δύσκολο καλοκαίρι 

Στο πλαίσιο αυτό ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο φαντάζει πλέον ως αρκετά πιθανό (καθώς Αθήνα και Άγκυρα κινητοποιούν στρατιωτικές δυνάμεις) και το ερώτημα είναι αν συμβεί το απευκταίο τι θα γίνει μετά. Για την ώρα η κυβέρνηση κινείται πάνω στις ράγες της έντονης διπλωματικής δραστηριότητας, ενημερώνοντας συμμάχους και εταίρους για τις κινήσεις της Τουρκίας και ζητώντας την καταδίκη της γείτονος χώρας. 

Η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει ότι παρακολουθεί τις εξελίξεις με ψυχραιμία μετά την απόφαση της Άγκυρας να προχωρήσει στην έκδοση Navtex και να δεσμεύσει περιοχές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, νοτιοανατολικά από το Καστελλόριζο, μέχρι τις 2 Αυγούστου, προκειμένου να πραγματοποιήσει σεισμολογικές έρευνες με το πλοίο «Oruc Reis». Στο πλαίσιο αυτό και προς υποστήριξη του ερευνητικού πλοίου απέπλευσαν δεκάδες τουρκικά πολεμικά πλοία. 

Εξέλιξη που είχε ως αποτέλεσμα η Αθήνα να θέσει τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σε πλήρη ετοιμότητα, ενώ ο πρωθυπουργός είχε συνάντηση στο γραφείο του με τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια και τηλεφωνικές επικοινωνίες με τον υπουργό Άμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο και τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνο Φλώρο. Η ελληνική πλευρά εξέδωσε Navtex με την οποία ακυρώνει την παράνομη τουρκική Navtex, ενώ αντίστοιχη Navtex εξέδωσε και η Κύπρος. 

Παράλληλα, σε αυστηρό διάβημα διαμαρτυρίας προς την Άγκυρα προχώρησε το υπουργείο Εξωτερικών επισημαίνοντας ότι η τουρκική Navtex παραβιάζει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και υπονομεύει την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή, ενώ έκανε λόγο για κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή. 

«Καταδεικνύει την εμμονή της Τουρκίας στην παραβατικότητα και την απόλυτη περιφρόνηση, από πλευράς της, του Διεθνούς Δικαίου, του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, των κανόνων καλής γειτονίας, καθώς και των προτροπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης» σημείωσε το υπουργείο Εξωτερικών και πρόσθεσε: «Η πρεσβεία μας στην Άγκυρα έχει ήδη προβεί σε διάβημα διαμαρτυρίας στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, ενώ οι αρχές μας έχουν ήδη εγείρει το θέμα στην Ε.Ε., στο ΝΑΤΟ και στον ΟΗΕ, καθώς και στις πρωτεύουσες των μονίμων μελών του ΣΑΗΕ». 

Διεθνείς επαφές 

Ο Μητσοτάκης είχε το απόγευμα της Τρίτης επικοινωνία με την καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ, την οποία και ενημέρωσε για τις τελευταίες ενέργειες της Τουρκίας. Χθες, Τετάρτη, ο πρωθυπουργός είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη. Όπως έγινε γνωστό, συζητήθηκαν οι προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας και ο συντονισμός Ελλάδας - Κύπρου εν όψει και της επίσκεψης Αναστασιάδη στο Παρίσι, όπου θα συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν. Η Άνγκελα Μέρκελ συνομίλησε, όπως έγινε γνωστό, και με τον Ερντογάν, με τον γερμανικό Τύπο να υποστηρίζει ότι ήταν αυτή που απέτρεψε ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η τηλεφωνική συνομιλία Μητσοτάκη - Μέρκελ έγινε μετά τη συνάντηση που είχε στο Μαξίμου ο πρωθυπουργός με τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών Χάικο Μάας. «Η Ελλάδα παρακολουθεί τις εξελίξεις με αυτοπεποίθηση, σιγουριά και απόλυτη ετοιμότητα. Η αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων Ελλάδας και Κύπρου συνιστά αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ευρώπης τελικά. Εφόσον συνεχίσει η Τουρκία σε αυτή την κατεύθυνση, η επιβολή κυρώσεων από την Ε.Ε. εναντίον της θα είναι μονόδρομος» υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός στις δηλώσεις του. 

Από την πλευρά του ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό υπουργό Άμυνας Μαρκ Έσπερ. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, κατά τη διάρκεια της συνομιλίας ο Έλληνας υπουργός υπογράμμισε ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να προασπίσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα, εφόσον τούτο απαιτηθεί. 

Ο Παναγιωτόπουλος, σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, ενημέρωσε τον Αμερικανό ομόλογό του για τις τρέχουσες εξελίξεις στην περιοχή νότια και ανατολικά του Καστελλόριζου, όπου η Τουρκία ανακοίνωσε ότι προτίθεται να διεξάγει έρευνες σε περιοχή που περιλαμβάνει και την ελληνική υφαλοκρηπίδα, ενώ παρουσίασε την κατάσταση που διαμορφώνεται με την κίνηση ναυτικών μονάδων στην περιοχή. 

«Κρυάδα» 

Ωστόσο, το πρώτο «κρύο ντους», το οποίο ίσως να είναι ενδεικτικό για το τι μέλλει γενέσθαι, προήλθε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το οποίο από τη μία πλευρά κάλεσε την Τουρκία να μην προχωρήσει σε επιθετικές ενέργειες, αλλά από την άλλη έστειλε και την «κρυάδα» κάνοντας λόγο για διαφιλονικούμενα ύδατα στην περιοχή όπου η Τουρκία έχει προγραμματίσει να κάνει σεισμικές έρευνες για υδρογονάνθρακες. Στην ουσία περιγράφοντας και τα όρια μέσα στα οποία η οποιαδήποτε διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο χωρών ενδέχεται να πραγματοποιηθεί. 

Το μήνυμα των ΗΠΑ αλλά και η γενικότερη συμπεριφορά των εταίρων και των συμμάχων της Ελλάδας δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Επιβεβαιώνοντας έτσι, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, ο οποίος στο όχι και πολύ μακρινό παρελθόν είχε προειδοποιήσει ότι στα εθνικά ζητήματα η Ελλάδα δεν θα πρέπει να περιμένει και μεγάλη βοήθεια απέξω. 

«Ας μην γελιόμαστε, η υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και των εθνικών συμφερόντων μας θα βασιστεί στις δικές μας δυνάμεις. Στην εμπέδωση αρραγούς εθνικού μετώπου και στη διασφάλιση της αποτρεπτικής ισχύος των Ενόπλων μας Δυνάμεων» είχε σημειώσει χαρακτηριστικά ο Καραμανλής στα τέλη του περασμένου Οκτωβρίου, στη διάρκεια ομιλίας του στην εκδήλωση για τα 80 χρόνια της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (ΕΜΣ) στη Θεσσαλονίκη. 

Αυστηροί κανόνες

Όσον αφορά το δεύτερο μέτωπο, αυτό της οικονομίας, μπορεί ο Μητσοτάκης να χρειάστηκε να μείνει άυπνος για δύο μέρες στη σύνοδο κορυφής, ωστόσο τα αποτελέσματα δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ιδιαιτέρως λαμπρά για την Ελλάδα. Και αυτό γιατί από τη μια μεριά το συνολικό ποσό που η Ελλάδα θα λάβει από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι περίπου όσα αρχικά είχαν υπολογιστεί, περίπου 32 δισ., ωστόσο τα δάνεια αυξήθηκαν έναντι των επιχορηγήσεων, οι εκταμιεύσεις δεν πρόκειται να αρχίσουν πριν από το καλοκαίρι του 2021 και φυσικά θα συνοδεύονται από αυστηρούς κανόνες ελέγχου, όπως ζητούσαν οι «σκληροί» του Βορρά. 

Από την πλευρά του ο Μητσοτάκης επιχείρησε να βελτιώσει κάπως την εικόνα αναφέροντας το συνολικό ποσό που η Ελλάδα θα πάρει εντός επταετίας, αρχής γενομένης από το 2021, προσθέτοντας στα 31,5 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης και τα 39 δισ. που θα κατευθυνθούν στην Ελλάδα από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. «Έχουμε, λοιπόν, τα εργαλεία, έχουμε το σχέδιο, ξέρουμε τι θέλουμε να κάνουμε. Δεν έχουμε καμία πρόθεση να σκορπίσουμε τα χρήματα με την ανεμελιά του νεόπλουτου. Θα εργαστούμε με ευθύνη, με σύνεση. Θα παρουσιάσουμε σύντομα ένα αναλυτικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης που θα μεταμορφώσει τη χώρα» δήλωσε ο Μητσοτάκης μετά το τέλος της συνόδου κορυφής. 

Εν όψει μάλιστα της κατάθεσης του συνολικού σχεδίου στην Κομισιόν στις 15 Οκτωβρίου, ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι η κυβέρνηση θα οριστικοποιήσει τις προτεραιότητες του νέου εθνικού σχεδίου λαμβάνοντας υπόψη το σχέδιο της Επιτροπής Πισσαρίδη και τις προτάσεις των κομμάτων. «Αυτή η συζήτηση είναι μία συζήτηση η οποία αφορά συνολικά το πολιτικό σύστημα» είπε ο Μητσοτάκης. 

Ο πρωθυπουργός πάντως σε ερώτηση σχετικά με τις προϋποθέσεις βάσει των οποίων θα εκταμιεύονται τα χρήματα από τα δάνεια του Ταμείου προτίμησε να περιγράψει συνολικά τι επιδιώκει η Ν.Δ. ως κυβέρνηση για τα δημοσιονομικά της χώρας και τις μεταρρυθμίσεις, αποφεύγοντας να αναφερθεί λεπτομερώς στο τι ζητάνε οι «βόρειοι» από τις χώρες του Νότου που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο. 

Αναλύοντας τις πτυχές της συμφωνίας στη σύνοδο κορυφής, κυβερνητικές πηγές επισήμαναν ότι το Ταμείο Ανάκαμψης είναι εμπροσθοβαρές, καθώς τo 70% των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης είναι πόροι που θα δεσμευτούν τα έτη 2021 και 2022, ενώ το υπόλοιπο 30% θα δεσμευτεί μέχρι το τέλος του 2023. 

Οι ίδιες πηγές έκαναν λόγο για «εθνική επιτυχία» καθώς, όπως υποστήριξαν, η Ελλάδα ήταν εξ αρχής μία από τις πρώτες χώρες που ζήτησε μια φιλόδοξη, γενναία αντίδραση σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην κρίση της πανδημίας. «Συμμετείχαμε ενεργά σε όλες τις διαπραγματεύσεις και πετύχαμε να πάρουμε όσα χρήματα διεκδικήσαμε» τόνιζαν χαρακτηριστικά μετά το τέλος της συνόδου κορυφής. 

http://www.topontiki.gr

Ακολουθήστε το Madata.GR στο Google News Madata.GR in Google News

Δείτε ακόμα