1.Ποια είναι τα βασικά σημεία της σημερινής Απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε στην έκδοση τέταρτης κατά σειρά καταδικαστικής απόφασης εις βάρος της ΟΑ – Υ και των Ολυμπιακών Αερογραμμών. Συγκεκριμένα χαρακτηρίζει ως παράνομες κρατικές ενισχύσεις υπέρ της ΟΑ- Υ και των Ολυμπιακών Αερογραμμών ορισμένες από τις οφειλές των εταιριών προς τρίτους (Δημόσιο, ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, τέλη αεροδρομίων κλπ). Η Απόφαση στηρίζεται σε πορίσματα πραγματογνώμονα (Moore Stephens). Τα ποσά που υποχρεώνονται να επιστρέψουν οι δύο εταιρίες, πλέον τόκων, ξεπερνούν τα 850 εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά από μαραθώνιο επίμονων διαπραγματεύσεων σχετικά με το πλήρες σχέδιο ιδιωτικοποίησης της Ολυμπιακής που κατέθεσε η Ελληνική Δημοκρατία, πιστοποίησε, με επίσημη απόφασή της με ημερομηνία 17 Σεπτεμβρίου 2008, ότι το προταθέν σχέδιο δεν εμπεριέχει στοιχεία κρατικής ενίσχυσης. Η κυβέρνηση πέτυχε την έγκριση της Ε.Ε. που είναι κρίσιμη για τους επενδυτές και που ποτέ δεν μας είχε δωθεί σε όλες τις προηγούμενες προσπάθειες αποκρατικοποίησης.
2. Γιατί το Ελληνικό Δημόσιο δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει κι άλλο την Ολυμπιακή;
Η Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα άρθρα 87, 88 και 89, θέτει ένα σαφέστατο νομικό πλαίσιο που απαγορεύει τις κρατικές ενισχύσεις και ορίζει τις εξαιρετικές εκείνες συνθήκες, υπό τις οποίες οι κρατικές ενισχύσεις είναι ανεκτές με γνώμονα το συμφέρον του καταναλωτή. Οι κανόνες αυτοί επιτρέπουν τη χορήγηση ενισχύσεων αναδιάρθρωσης για προβληματικές εταιρίες μόνον μία φορά ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις εάν έχουν παρέλθει δέκα έτη από τη χορήγηση της προηγούμενης ενίσχυσης και δεν υφίσταται ζήτημα ανάκτησης παλαιότερων παράνομα χορηγηθέντων ενισχύσεων. Το 1994 συμφωνήθηκε σε κοινοτικό επίπεδο να ρυθμιστούν τα χρέη όλων των ευρωπαϊκών αεροπορικών εταιριών ως «άπαξ λύση», η οποία δεν μπορεί να επαναληφθεί. Όλες οι ενισχύσεις του Ελληνικού Δημοσίου προς την Ολυμπιακή μετά το 1994 παραβιάζουν την αρχή της άπαξ ενίσχυσης και συνεπώς είναι παράνομες. Τα ποσά αυτά πρέπει να επιστραφούν στο Ελληνικό Δημόσιο με τόκο ή, σε αντίθετη περίπτωση, εξαιτίας της μη συμμόρφωσης του Ελληνικού Δημοσίου επιβάλλονται πρόστιμα που εν τέλει καταβάλλει ο Έλληνας φορολογούμενος. Συνεπώς το ελληνικό δημόσιο δεν μπορεί να εισφέρει ούτε ένα ευρώ στην Ολυμπιακή.
3.Πόσες αποφάσεις για επιστροφή κρατικών ενισχύσεων έχει εκδώσει στο παρελθόν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της Ολυμπιακής;
Συνολικά μέχρι τώρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε εκδώσει τρεις αρνητικές αποφάσεις που αφορούν παράνομες κρατικές ενισχύσεις προς την Ολυμπιακή και επιβάλλουν την επιστροφή τους στο Δημόσιο: το 2002, το 2005 και το 2006. Η σημερινή αρνητική απόφαση είναι η τέταρτη κατά σειρά.
4. Τι δικαστικές διαδικασίες εκκρεμούν εναντίον της Ελλάδας ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου;
Η Επιτροπή έχει προσφύγει κατά του ελληνικού κράτους σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 228 ΕΚ θεωρώντας ότι η Ελλάδα δεν συμμορφώθηκε με προηγούμενη απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (του 2005) η οποία με τη σειρά της είχε καταδικάσει την Ελλάδα για μη συμμόρφωση με την αρνητική απόφαση της Επιτροπής το 2002 προς επιστροφή παλαιότερων ενισχύσεων. Αυτή η υπόθεση εκκρεμεί και αναμένεται τους προσεχείς μήνες η προφορική διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου. Εάν η Ελλάδα καταδικαστεί, το Δικαστήριο θα επιβάλλει χρηματικό πρόστιμο και στη χώρα πλέον.
5. Τι αφορούσε η έρευνα που ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2007 και που οδήγησε στην σημερινή αρνητική Απόφαση;
Η Επιτροπή κίνησε επίσημη έρευνα θεωρώντας ότι πιθανόν δόθηκαν και νέες κρατικές ενισχύσεις στις δύο εταιρίες Ο.Α. και Ο.Α. – Υ μετά το 2005 (κυρίως με την μορφή ανοχής μη πληρωμών οφειλών τους προς το Ελληνικό Δημόσιο), αλλά και αναφορικά με τις αποζημιώσεις που επιδίκασαν τα ελληνικά διαιτητικά δικαστήρια υπέρ της Ολυμπιακής Αεροπορίας σε σειρά διαιτητικών διαδικασιών κατά του Ελληνικού Δημοσίου (ύψους άνω των 800 εκατ. ευρώ) για ζημίες λόγω της μετεγκατάστασής της στο νέο αεροδρόμιο των Σπάτων και την εκτέλεση ζημιογόνων δρομολογίων στις άγονες γραμμές. Η σημερινή αρνητική Απόφαση της Επιτροπής ζητά την επιστροφή παρανόμων ενισχύσεων που δόθηκαν στην ΟΑ μόνο ως προς το πρώτο σκέλος (δηλ. σε ότι αφορά την ανοχή μη πληρωμής οφειλών της Ο.Α. και Ο.Α. – Υ προς το Ελληνικό Δημόσιο). Συγχρόνως, η Επιτροπή συνεχίζει την εξέταση του ζητήματος των διαιτησιών.
6Σε τι ύψος υπολογίζονται το ποσό των νέων ενισχύσεων των οποίων την ανάκτηση ζητά η σημερινή αρνητική Απόφαση της Επιτροπής;
Σύμφωνα με την Επιτροπή το ύψος των κρατικών ενισχύσεων που πρέπει να επιστραφούν στο ελληνικό Δημόσιο ξεπερνά τα 850 εκατ ευρώ. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και οι αναλογούντες τόκοι. Εννοείται ότι αν επιστραφούν τα ποσά αυτά, η εταιρεία δεν θα αντέξει και θα κλείσει την επόμενη ημέρα. Να διευκρινιστεί, πάντως, ότι η Απόφαση της Επιτροπής είναι μεν καταδικαστική στο θέμα των κρατικών ενισχύσεων για την περίοδο μετά το 2005, είναι όμως θετική ως προς το σχέδιο διάσωσης της Ολυμπιακής.
7. Ποιοι είναι οι άξονες του προτεινόμενου σχεδίου;
Το σχέδιο το οποίο εγκρίθηκε από την Επιτροπή προβλέπει τη μεταβίβαση διαφόρων στοιχείων του ενεργητικού των ΟΑ και ΟΑ – Υ σε τρεις διαφορετικές εταιρίες, που είτε έχουν ιδρυθεί, ή πρόκειται να ιδρυθούν ειδικά για το σκοπό αυτό Συγκεκριμένα: Η εταιρία Πάνθεον θα αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία της Ο.Α. συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων χρήσης της ονομασίας «Ολυμπιακή» και του σήματος με τους έξι κύκλους, καθώς και σημαντικών χρονοθυρίδων – slots και θα δραστηριοποιηθεί στο πτητικό έργο. Η Νέα Εταιρία Επίγειας Εξυπηρέτησης θα αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία των κλάδων επίγειας εξυπηρέτησης και εμπορευματικών μεταφορών της ΟΑ – Υ και θα δραστηριοποιηθεί στο κλάδο αυτό. Η Νέα Εταιρία Τεχνικής Βάσης θα αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία συντήρησης – επισκευής αεροσκαφών της ΟΑ – Υ και θα δραστηριοποιηθεί στο τομέα αυτό. Είναι σημαντικό ότι με το σχέδιο αυτό δεν θα υπάρξει καμία διακοπή του πτητικού έργου. Ενώ κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου για την προετοιμασία της πλήρους λειτουργίας των νέων εταιριών, η ΟΑ και η ΟΑ – Υ θα συνεχίσουν κανονικά τη δραστηριότητα τους.
8. Ποια είναι τα θετικά στοιχεία της διαπραγμάτευσης της ελληνικής Κυβέρνησης με τις Βρυξέλλες;
Η κυβέρνηση μετά από επίμονες και σκληρές διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατάφερε να πετύχει τα ακόλουθα:
· Την έγκριση της Ε.Ε. που είναι κρίσιμη για τους επενδυτές και που ποτέ δεν μας είχε δωθεί σε όλες τις προηγούμενες προσπάθειες αποκρατικοποίησης που έγιναν.
· Τη συνέχιση της χρήσης του ονόματος «Ολυμπιακή» και των Ολυμπιακών κύκλων.
· Πετύχαμε, την απρόσκοπτη συνέχεια των πτήσεων στις άγονες γραμμές και στα νησιά μας.
· Την αξιοποίηση των σημαντικών περιουσιακών στοιχείων των ΟΑ και ΟΑ – Υ μέσα από τις νέες εταιρείες.
· Την αδιάκοπη συνέχεια του πτητικού έργου και επομένως την αδιάκοπη εξυπηρέτηση των καταναλωτών.
· Τη λειτουργία της νέας εταιρείας με slots που θα αντιστοιχούν στο 65% των διαθεσίμων (βάσει θερινού προγράμματος 2008) επιβατοχιλιομέτρων. Η δέσμευση αυτή αφορά την πρώτη μέρα της ολοκλήρωσης της αποκρατικοποίησης. Από την επόμενη κιόλας μέρα, ο επενδυτής δεν έχει περιορισμούς ως προς την περαιτέρω ανάπτυξη του μεγέθους της εταιρίας. Είναι στο χέρι συνεπώς του νέου επενδυτή να οδηγήσει τη νέα εταιρία σε νέα τροχιά ανάπτυξης. Πρόκειται για μια μεγάλη επιτυχία αν σκεφτεί κανείς ότι το σημείο εκκίνησης της διαπραγμάτευσης με τις Βρυξέλες ήταν το προηγούμενο μοντέλο της Sabena όπου η νέα εταιρία ξεκίνησε σε μέγεθος 38% του προηγούμενου μεγέθους της, αντιμετωπίζοντας μάλιστα σημαντικά προβλήματα κατά την μετάβαση, με αποτέλεσμα να καθηλωθεί επί μακρόν και χωρίς να διατηρήσει καν το όνομα της προηγούμενης εταιρίας.
9. Δεν θα θεωρηθούν οι νέες εταιρείες διάδοχα σχήματα του σημερινού ομίλου της Ολυμπιακής;
Ο κίνδυνος αυτός (της μεταφοράς χρεών της Ολυμπιακής στις νέες εταιρίες και της δημιουργίας νέων προβληματικών επιχειρήσεων) αντιμετωπίστηκε κατόπιν σκληρής διαπραγμάτευσης με την Επιτροπή και αποτράπηκε, όπως άλλωστε αποτυπώνεται στη σημερινή Απόφαση. Η επιτυχία συνίσταται στην επίσημη διαβεβαίωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι οι νέες εταιρίες θα είναι καθαρές από τα βάρη του παρελθόντος. Εδώ βρίσκεται και η εξαιρετικά σημαντική διαφορά από τις προηγούμενες και αποτυχημένες προσπάθειες αναδιάρθρωσης της Ολυμπιακής. Η Επιτροπή έχει δεσμευθεί ότι το σχέδιο της ελληνικής κυβέρνησης δεν αποτελεί κρατική ενίσχυση και ότι οι νέες εταιρείες δεν επωμίζονται τα παλιά συσσωρευμένα χρέη της Ολυμπιακής. Αυτό αποτελεί την βάση για σοβαρή προσπάθεια αποκρατικοποίησης χωρίς τις νομικές αβεβαιότητες του παρελθόντος.
10. Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα για τη μετάβαση στη νέα εταιρία;
Ήδη γίνονται πρόδρομες εργασίες σε ό,τι αφορά την προετοιμασία της Πάνθεον (απόκτηση άδειας λειτουργίας) και την αναζήτηση ενδιαφερομένων επενδυτών. Ο στόχος είναι μέχρι το τέλος του 2008 να έχει γίνει ο δημόσιος διαγωνισμός και σύντομα μετά να υπογραφούν οι συμβάσεις με τους επενδυτές, ώστε μέχρι την άνοιξη του 2009 θα λειτουργήσουν πλήρως οι νέες εταιρίες. Να σημειωθεί ότι μέχρι τη δημιουργία και λειτουργία των νέων εταιριών η Ολυμπιακή θα λειτουργεί κανονικά.
11. Τι θα συμβεί με τους εργαζόμενους της σημερινής Ολυμπιακής - θα συνεχίσουν να πετάνε και με ποιους όρους;
Κατά τη μεταβατική περίοδο, οι εργαζόμενοι της Ολυμπιακής θα συνεχίσουν να εργάζονται κανονικά, δηλαδή με τους ίδιους όρους που εργάζονται και σήμερα. Το σχέδιο κοινωνικής ενίσχυσης θα ενεργοποιηθεί από τη στιγμή που οι σημερινές εταιρίες (Ολυμπιακές Αερογραμμές, Ολυμπιακή Αεροπορία-Υπηρεσίες και Ολυμπιακή Αεροπλοΐα) θα τεθούν σε εκκαθάριση.
12.Τι θα συμβεί εάν οι ανταγωνιστές της Ολυμπιακής προσφύγουν εναντίον της Απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;
Η σημερινή Απόφαση είναι νομικά δεσμευτικό κείμενο, με το οποίο η Επιτροπή διατυπώνει την τελική γνώμη της επί του σχεδίου αποκρατικοποίησης που πρότεινε η ελληνική κυβέρνηση. Μετά από τόσο μεγάλο αριθμό ερευνών και αρνητικών αποφάσεων για το ζήτημα της ΟΑ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα κατέληγε ποτέ στη σημερινή θετική απόφαση, εάν δεν έκρινε ότι πληρούνται στο σύνολό τους όλες οι σχετικές νομικές προϋποθέσεις. Σε κάθε περίπτωση, εάν υπάρξει προσφυγή κατά της Απόφασης της Επιτροπής, τη νομική μάχη θα την δώσει η Επιτροπή, όχι το ελληνικό κράτος. Σημειώνεται επίσης ότι είναι η πρώτη φορά που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι «δίπλα» στην ελληνική κυβέρνηση, όχι «απέναντι».
