Με καταμετρημένο το 99% των ψήφων στις προεδρικές εκλογές στην Τουρκία ο παράγοντας-έκπληξη, που εκτιμάται ότι θα παίξει ρόλο κλειδί στις εξελίξεις μέχρι τον δεύτερο γύρο είναι ο Σινάν Ογάν, υποψήφιος της Συμμαχίας ΑΤΑ, που πήρε το 5,21% των ψήφων- ποσοστό πολύ υψηλότερο από τις εκτιμήσεις των δημοσκόπων.
Με δεδομένο ότι για να εξασφαλίσει την άνετη επανεκλογή του ο Ερντογάν χρειάζεται πλέον ένα ελάχιστο ποσοστό ψήφων, είναι κρίσιμο που θα κατευθυνθούν στον δεύτερο γύρο οι ψηφοφόροι του Ογάν.
Το τηλεφώνημα από το ΑΚΡ
Χαρακτηριστικό της τάσης είναι το γεγονός ότι ο αντιπρόεδρος του κόμματος του Ερντογάν, Μπιναλί Γιλντιρίμ, έσπευσε να τηλεφωνήσει στον Σινάν Ογάν για να τον συγχαρεί για το υψηλό ποσοστό που πήρε στον πρώτο γύρο, όπως μεταδίδει το Rudaw.net.
Η συνομιλία τους – επισήμως– ήταν εθιμοτυπικού περιεχομένου, αλλά είναι βέβαιο ότι συζητήθηκαν πολλά περισσότερα. Η δυναμική εμφάνιση του Σινάν Ογάν στο πολιτικό σκηνικό είναι βέβαιο ότι θα εξαργυρωθεί. Εκείνος θα επιλέξει πώς.
Ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, αναλυτής του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος, στο Washington Institute, δήλωσε στο Al Jazeera ότι ο Ογάν «πήρε αρκετές ψήφους για να είναι πλέον η επιθυμητή λεία (για τον Ερντογάν και τον Κιλιτσντάρογλου) και (ο Ογάν) μπορεί να αρνηθεί και στους δύο το 50% που χρειάζονται για τη νίκη». Κατά την εκτίμηση του Σονέρ Τσαγκαπτάι και οι δύο θα επιχειρήσουν να ρίξουν γέφυρες στον Ογάν, αλλά περισσότερες πιθανότητες να τον κερδίσει έχει ο Ερντογάν, καθώς έχουν το ίδιο υπερσυντηρητικό πολιτικό προφίλ.
Το παιχνίδι με το Spiegel
Ωστόσο το πρωί προκλήθηκε σύγχυση για την στάση του Σινάν Ογάν, με αφορμή δηλώσεις που έκανε στο γερμανικό Der Spiegel. Σύμφωνα με τον συντάκτη του θέματος αυτού, ο Ογάν δήλωσε ότι θα υποστήριζε τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στο δεύτερο γύρο υπό τον όρο ότι «θα σπάσει τους δεσμούς του με το (φιλοκουρδικό) HDP».
Ωστόσο ο Ογάν έσπευσε να διαψεύσει την ερμηνεία του Der Spiegel, γράφοντας στο Twitter: «Πού το επινοήσατε αυτό;». Στην ανάρτησή του ο Ογάν σημείωσε ότι «δεν είπαμε κάτι διαφορετικό από τους γενικούς όρους που είχαμε παρουσιάσει στον τουρκικό Τύπο». «Θα μιλήσουμε με τα κόμματα που συμμετέχουν στη Συμμαχία ΑΤΑ, τους εκπροσώπους τους και αυτούς που μας ψήφισαν και θα λάβουμε την απόφασή μας», διευκρίνισε ο Ογάν, διαβεβαιώνοντας ότι θα κάνει «το καλύτερο δυνατό για να έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα για το έθνος και τη χώρα».
Hayırdır Der Spiegel, size verdiğim röportajda Türk basınına dediğimiz genel şartlardan farklı bir şey demedik. Bunu nereden uydurdunuz? https://t.co/n4QcDHF7Ht
— Dr. Sinan Oğan (@DrSinanOgan) May 15, 2023
Ο Ογάν επανέλαβε μάλιστα τους όρους που είχε θέσει πριν ανοίξουν οι κάλπες: επαναπατρισμός των Σύρων προσφύγων και καταπολέμηση της τρομοκρατίας των Γκιουλενιστών, του ΡΚΚ και της Χεζμπολάχ.
Εάν ο Κιλιτσντάρογλου δεχθεί να συζητήσει τους όρους του Ογάν, αμέσως γυρίζει την πλάτη στις ψήφους των Κούρδων και τη στήριξη του HPD. Αλλά με βάση τα δεδομένα που υπάρχουν από τον πρώτο γύρο ο Κιλιτσντάρογλου δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει τις ψήφους των Κούρδων αν θέλει να ελπίζει σε νίκη επί του Ερντογάν.
Ποιος είναι ο Αζέρος που έχει ρόλο-κλειδί
Ο 56χρονος Σινάν Ογάν είναι Αζερικής καταγωγής και εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής το2011 με το ακροδεξιό Εθνικιστικό Κίνημα του Μπαχτσελί, ο οποίος είναι κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν και η κύρια δεξαμενή των εθνικιστών Γκρίζων Λύκων.
Ο Ογάν σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά, εργάστηκε ως επίκουρος καθηγητής στο Εθνικό Οικονομικό Πανεπιστήμιο του Αζερμπαϊτζάν (1993-2000) και ως εκπρόσωπος της Τουρκικής Υπηρεσίας Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης, του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας (1994-1998). Το2000,επέστρεψε στην Τουρκία από το Αζερμπαϊτζάν και εργάστηκε στο Κέντρο Ευρασιατικών Στρατηγικών Σπουδών, ενώ ίδρυσε και το Κέντρο Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Αναλύσεων TURKSAM.
Ως βουλευτής ήταν μέλος των επιτροπών φιλίας Τουρκίας-Αλβανίας και Τουρκίας-Νίγηρα και γραμματέας της ομάδας κοινοβουλευτικής φιλίας Τουρκίας- Αζερμπαϊτζάν. Τόσο η πολιτική, όσο και η ακαδημαϊκή πορεία του δείχνουν με σαφήνεια το ιδεολογικό προφίλ του Ογάν, ο οποίος απευθύνθηκε ως υποψήφιος πρόεδρος στα 4.500.000 των Τούρκων πολιτών που έχουν Αζερική εθνική καταγωγή.
Η δεξαμενή του Ερντογάν στο Αζερμπαϊτζάν
Το πού είναι λογικό να κατευθυνθούν οι ψηφοφόροι του Ογάν στον δεύτερο γύρο είναι επίσης σαφές, αν λάβουμε υπόψη την αμέριστη συμπαράσταση που εκφράζουν στον πρόεδρο Ερντογάν τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ στο Αζερμπαϊτζάν.
Η Τουρκία είναι ο πιο σημαντικός στρατηγικός εταίρος του Αζερμπαϊτζάν και ο Αζέρος πρόεδρος, Ιλχάμ Αλίγεφ (πρόεδρος της χώρας του από το 2003) είναι ένας από τους θαυμαστές του Ερντογάν.
Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος ανάλυσης του αζέρικου πρακτορείου ειδήσεων Report.az, λίγες μέρες πριν από τις τουρκικές εκλογές: «Η ηγεσία Ερντογάν: η Τουρκία μπαίνει στη δεύτερη εκατονταετία με τον Σωστό Άνθρωπο», έγραψε, πλέκοντας το εγκώμιο του τούρκου προέδρου, που «έκανε την Τουρκία από περιφερειακή δύναμη, μία χώρα με διεθνή φωνή».
Στο Αζερμπαϊτζάν το κανάλι Public TV μετέδιδε τις ομιλίες του Ερντογάν (χωρίς μετάφραση αφού η τουρκική και η αζερική γλώσσα ανήκουν στην ίδια οικογένεια) και στην Τουρκία το κανάλι Haber Global TV –που ελέγχεται από Αζέρους– εξυμνεί τα κατορθώματα του Ερντογάν και αποδομεί τον Κιλιτσντάρογλου.
Και μια παράμετρος που ίσως μας διαφεύγει: ο Ιλχάμ Αλίγεφ είναι «γέννημα» της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ (όπως και ο Πούτιν) και έχει ενδιαφέρον ο άξονας Μόσχας-Μπακού-Άγκυρας, που εξυπηρετεί συγχρόνως τα σχέδια της Ρωσίας και της Τουρκίας για τον έλεγχο του ευρύτερου χώρου των κεντροασιατικών χωρών.
