Η ΕΕ επαναλαμβάνει με συνέπεια ότι τα πνευματικά δικαιώματα (IP - πατέντες) δεν πρέπει να αποτελούν εμπόδιο για τη διασφάλιση της δίκαιης και αναγκαίας ευρείας διανομής εμβολίων σε όλο τον κόσμο, αλλά το ερώτημα είναι πώς να φτάσουμε εκεί και είναι αν τα πνευματικά δικαιώματα αποτελούν όντς ένα εμπόδιο», δήλωσε σήμερα κοινοτικός αξιωματούχος που ενημέρωσε τον Τύπο στις Βρυξέλλες, σχετικά με τη συζήτηση που έχει αρχίσει σε παγκόσμιο επίπεδο για το συγκεκριμένο ζήτημα, μετά και τις δηλώσεις του Προέδρου των ΗΠΑ, αλλά και τη διαδικασία στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου τον ερχόμενο Δεκέμβρη.
«δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι υπάρχουν εμπόδια λόγω IP - όλοι συμφωνούν ότι το πραγματικό πρόβλημα είναι η περιορισμένη παραγωγική ικανότητα. Το ερώτημα που έχουμε μπροστά μας είναι ποιοι είναι οι καλύτεροι τρόποι αύξησης της παραγωγικής ικανότητας βραχυπρόθεσμα; Ποιες είναι οι καλύτερες λύσεις για την αύξηση της παραγωγικής ικανότητας; Υπάρχουν προβλήματα με την πρόσβαση σε πρώτες ύλες, εισροές (π.χ. τα εμβόλια mRNA έχουν 280 συστατικά) υπάρχουν ελλείψεις σε κάθε είδος εισροών, π.χ. φιαλίδια, λιπίδια κ.λπ. Πρόσβαση σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, αλυσίδες εφοδιασμού και κανονιστικές εγκρίσεις», εξήγησε ο κοινοτικός αξιωματούχος.
Σημείωσε δε ότι «πρέπει να κάνουμε διάφορα πράγματα και είναι πολύ ευρύτερα από τη συγκεκριμένη συζήτηση του για τη λεγόμενη πρόταση TRIPS (απελευθέρωση πνευματικών δικαιωμάτων για εμπορική χρήση στο πλαίσιο του ΠΟΕ)", ανέφερε και κατέγραψε τα εξής:
- Να βεβαιωθούμε ότι δεν έχουμε καμία διακοπή στις αλυσίδες εφοδιασμού.
- Παρακολούθηση της κατάστασης και της διαφάνειας (η ΕΕ συνεργάζεται με άλλες χώρες για την ανάθεση πρωτοβουλίας για το εμπόριο και την υγεία στον ΠΟΕ κατά την επόμενη υπουργική διάσκεψη)
- Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι χώρες που έχουν τα συστατικά που απαιτούνται για την παρασκευή εμβολίων και επίσης τους άλλους τύπους εισροών, π.χ. ειδικές πλαστικές συσκευασίες ή φιαλίδια, δεν θα περιορίζουν την εξαγωγή τέτοιων εισροών - αυτή είναι μια θέση που υπογραμμίζουμε με συνέπεια.
- Πρέπει να διασφαλίσουμε τη συνεργασία μεταξύ εκείνων που διαθέτουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας και της τεχνογνωσίας και κάθε πλεονάζουσα παραγωγική δυνατότητα που υπάρχει εκεί έξω - αυτή είναι μια προσπάθεια που ηγείται στην ΕΕ ο Μπρέτον.
- Κατανοούμε ότι πρέπει να συνεχίσουμε να συζητάμε με εκείνους που πιστεύουν ότι το IP είναι πρόβλημα- «αλλά τί;" διερωτήθηκε ο αξιωματούχος.
Σε ότι αφορά τι πρέπει να συμβεί στη συνέχεια ο αξιωματούχος τόνισε ότι «οι ΗΠΑ πρέπει να εξηγήσουν τι εννοούν με την ανακοίνωσή τους, την ουσία της πρότασής τους και γιατί σκέφτονται, τι θα διορθώσει η παραίτηση από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας;".
Ο αξιωματούχος εξήγησε ότι «υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους θα μπορούσαμε να υποστηρίξετε την παραγωγή με τα διδάγματα που αντλήθηκαν από τις κυβερνήσεις από προηγούμενες καταστάσεις και η ευελιξία στη συμφωνία TRIPS όσον αφορά τις γρήγορες υποχρεωτικές άδειες και τις εξαγωγές είναι κατά κάποιο τρόπο αποτέλεσμα της εμπειρίας με τον ιό HIV. Αλλά αυτή η συζήτηση χρωματίζει αυτό που συζητάμε σήμερα, γι `αυτό πρέπει να το κάνουμε σωστό. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, πρέπει να καταλάβουμε ότι είναι αντίθετο προς όλα τα συμφέροντα όλων να ξεκινήσουν μια μεγάλη πολιτική συζήτηση», τόνισε.
Σε ό,τι αφορά την έτερη πρόταση για «μεταφορά τεχνολογίας», ο αξιωματούχος επεσήμανε ότι «γνωρίζουμε ότι η μεταφορά τεχνολογίας λειτουργεί καλύτερα σε εθελοντική βάση. Αυτός είναι ο στόχος εδώ. Ένα από τα κίνητρα για τις εταιρείες ήταν το γεγονός ότι υπάρχει η ρήτρα στη συμφωνία TRIPS είναι η υποχρεωτική αδειοδότηση, αλλά υπάρχουν εργαλεία και μηχανισμοί που είναι διαθέσιμοι στις κυβερνήσεις για να ενθαρρύνουν τη μεταφορά τεχνολογίας, ιδιαίτερα σχετικοί όταν έχετε χρηματοδότηση Ε & α». Επεσήμανε δε ότι το πρόγραμμα Horizon 2020 έχει συμπεριλάβει μια προσωρινή υποχρέωση αδειοδότησης αποτελεσμάτων.
Σε ό,τι αφορά την κατάσταση της αγοράς επεσήμανε το γεγονός ότι υπάρχουν κίνητρα μεταξύ των εταιρειών που ανταγωνίζονται και πωλούν όσο το δυνατόν περισσότερα εμβόλια. Πολλές συνεργασίες περιλαμβάνουν ήδη τη μεταφορά τεχνολογίας, καταγράφονται 300 συμφωνίες οι περισσότερες μεταξύ των ανταγωνιστών. Π.χ. Sanofi και Pfizer, Novartis και J&J, αλλά και με κατασκευαστές σε άλλες χώρες, AZN & J&J με το Serum Institute of India. «πιστεύουμε ότι είναι πολύ σημαντικό για την επέκταση της παραγωγής, χωρίς να είναι ο μόνος τρόπος», τόνισε.
Σημείωσε δε ότι με όλα τα παραπάνω δεδομένα, «δεν μας δόθηκε κανένα παράδειγμα όπου η δυνατότητα παραγωγής έχει περιοριστεί λόγω της προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας».
«ωστόσο, εάν συνέβαινε αυτό, δήλαδή κάποιος που έχει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας παρακρατεί τις άδειες με τρόπο που βλάπτει τη διαθεσιμότητα των εμβολίων, έχουμε ήδη τα μέσα που θα μας επέτρεπαν να ανταποκριθούμε: ο μηχανισμός των υποχρεωτικών αδειών. Δεν λέμε όμως ότι θα χρησιμοποιήσουμε αυτό το εργαλείο τώρα», ξεκαθάρισε.
Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία, ο αξιωματούχος εξήγησε ότι η Κομισιόν χρειάζεται το ενισχυμένη ειδική πλειοψηφία από τα κράτη μέλη για να λάβει εντολή για να υποστηρίξει μια θέση της ΕΕ.
Προς το παρόν στη Γενεύη στο πλαίσιο του συμβουλίου TRIPS αυτό που συμβαίνει είναι άτυπες συζητήσεις: «δεν διαπραγματευόμαστε τίποτα».
«δεν διαπραγματευόμαστε τίποτα από μια δήλωση τριών γραμμών από τις ΗΠΑ, προς το παρόν συζητάμε μόνο για την ανάγκη για εντολή», εξήγησε.
«είναι επίσης πολύ σαφές ότι τα κράτη μέλη ακολουθούν τη θέση που έλαβε η Κομισιόν σε αυτές τις συζητήσεις και δεν βλέπουμε απόκλιση απόψεων», διευκρίνισε.
«στο στάδιο που βρισκόμαστε στις συνομιλίες, δεν αναζητούμε πώς θα έχουμε υποχρεωτικές άδειες ή αν θα πρέπει να βρούμε άλλους τρόπους για να συμπληρώσουμε τις άδειες με άλλα εργαλεία, επειδή τα προβλήματα που έχουν εντοπιστεί δεν σχετίζονται με τα IP, αλλά για την αναβάθμιση της παραγωγικής ικανότητας», εξήγησε.
«χρειάζεται οι εταιρείες να συνεργαστούν. Η συζήτηση που προσπαθούμε να κάνουμε στη Γενεύη είναι πώς μπορούμε να αυξήσουμε την παραγωγική ικανότητα, έτσι ώστε να έχουμε περισσότερα εμβόλια», εξήγησε.
Σε ό,τι αφορά τη διάρκεια των συνομιλιών, ο αξιωματούχος επεσήμανε ότι «η συζήτηση που προσπαθούμε να κάνουμε είναι για το ποια είναι τα διαφορετικά πράγματα που πρέπει να γίνουν, για να αυξηθεί η διαθεσιμότητα εμβολίων με δίκαιο τρόπο. Μια πραγματική διαπραγμάτευση για την αλλαγή της συμφωνίας TRIPS που θα μπορούσε να πάρει χρόνια, για να ξαναγράψει κανόνες σε μια συμφωνία του ΠΟε».
Κατέληξε δε λέγοντας ότι η συζήτηση δεν είναι αν θα συμπαραταχθούμε ή όχι με τις ΗΠΑ , αλλά πρώτα απ `όλα πρέπει να καταλάβουμε τι προτείνουν.
