Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, στην πρώτη του δημόσια τοποθέτηση μετά τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Άγκυρα, Αντρέι Καρλόφ το βράδυ της Δευτέρας. Ο Ρώσος ηγέτης απευθύνθηκε στο ρωσικό λαό, σε συνάντηση που είχε με στενούς συνεργάτες, μεταξύ των οποίων και ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Όπως είπε, η απάντηση στη δολοφονία θα είναι αμείλικτη και ο πόλεμος στη Συρία αναμένεται να κλιμακωθεί, έπειτα από ένα τέτοιο γεγονός.
"Η δολοφονία αποτελεί πρόκληση με στόχο να υπονομεύσει την ειρηνευτική διαδικασία στη Συρία που προωθείται από την Τουρκία, τη Ρωσία και το Ιράν" τόνισε χαρακτηριστικά.
Υπήρξε ένας εξαίρετος διπλωμάτης, αξιοσέβαστος στη χώρα όπου εργαζόταν και με ιδιαίτερα καλές σχέσεις με την τουρκική κυβέρνηση και άλλα πολιτικά κόμματα εκεί
"Θα ήθελα να εκφράσω τα συλλυπητήρια μου στην οικογένεια του συντρόφου μου. Θα ήθελα να ζητήσω την παρασημοφόρηση του μετά θάνατον και την διοργάνωση εκδήλωσης στη μνήμη του" είπε για τον εκλιπόντα. "Υπήρξε ένας εξαίρετος διπλωμάτης, αξιοσέβαστος στη χώρα όπου εργαζόταν και με ιδιαίτερα καλές σχέσεις με την τουρκική κυβέρνηση και άλλα πολιτικά κόμματα εκεί" σημείωσε και έκανε λόγο για ένα "καλόκαρδο άνθρωπο", τον οποίο είχε την τύχη να γνωρίζει προσωπικά. Όπως είπε, ο Ρώσος πρέσβης διαδραμάτισε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην επαναπροσέγγιση των δύο χωρών, μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους το Νοέμβριο του 2015.
"Η μόνη απάντηση σε αυτή τη δολοφονία είναι να κλιμακώσουμε τις προσπάθειές μας και οι εγκληματίες θα νιώσουν την οργή μας" σημείωσε για την επόμενη μέρα και προανήγγειλε πως ρωσικό κλιμάκιο αναμένεται να καταφτάσει στην Άγκυρα, προκειμένου να συνεργαστεί με Τούρκους υπεύθυνους ασφαλείας στη διερεύνηση της υπόθεσης. "Αυτό είναι κάτι που συμφωνήσαμε με τον Τούρκο πρόεδρο στην τηλεφωνική μας επικοινωνία πριν από λίγο. Πρέπει να ξέρουμε ποιος οργάνωσε τη δολοφονία και ποιος έδωσε εντολές στο δολοφόνο" συμπλήρωσε.
Αυτό είναι κάτι που συμφωνήσαμε με τον Τούρκο πρόεδρο στην τηλεφωνική μας επικοινωνία πριν από λίγο. Πρέπει να ξέρουμε ποιος οργάνωσε τη δολοφονία και ποιος έδωσε εντολές στο δολοφόνο
Τέλος, ο Βλάντιμιρ Πούτιν τόνισε πως πρέπει να αυξηθούν τα μέτρα ασφαλείας τόσο στη Ρωσία, αναφορικά με τους Τούρκους διπλωμάτες, ενώ παράλληλα ζήτησε εγγυήσεις από την Άγκυρα πως θα αυξηθούν τα μέτρα ασφαλείας στους διπλωματικούς ακολούθους της Ρωσίας στην Τουρκία".
Σημαντικές αναμένεται να είναι οι επιπτώσεις στις σχέσεις Ρωσίας- Τουρκίας από τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Τουρκία, οι οποίες άρχισαν να εξομαλύνονται πρόσφατα, μετά την κατάρριψη ρωσικού μαχητικού στα σύνορα με τη Συρία το 2015.
Σε αυτή τη φάση, οι τοποθετήσεις των δύο κυβερνήσεων φαίνονται να είναι προς την κατεύθυνση της «σύμπλευσης», με τους Πούτιν και Ερντογάν να συμφωνούν σε τηλεφωνική τους συνομιλία πως επρόκειτο για μια πρόκληση/ προβοκάτσια, με σκοπό τη διαταραχή των σχέσεων των δύο χωρών- κάτι που, σύμφωνα με τον Ερντογάν, δεν πρόκειται να επιτευχθεί. Από πλευράς του, ο Πούτιν είπε σε δήλωσή του στην τηλεόραση πως σκοπός της επίθεσης ήταν η πρόκληση αναταραχών στις διμερείς σχέσεις, καθώς και στην «ειρηνευτική διαδικασία στη Συρία». Σε αυτό το πλαίσιο, όπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του Ρώσου προέδρου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ομάδα Ρώσων ερευνητών θα καταφθάσει στην Τουρκία για τη διερεύνηση της υπόθεσης.
Επίσης, ο Ρώσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, τόνισε πως οι εμπνευστές αυτής της δολοφονίας δεν θα καταφέρουν να σταματήσουν την πορεία εξομάλυνσης των ρωσοτουρκικών σχέσεων. Σημειώνεται πως η επίσημη εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ Μαρία Ζαχάροβα ανακοίνωσε ότι ο πρέσβης Κάρλοφ είχε επαφές με τους Σύριους αντικαθεστωτικούς και «αυτό προδίδει στην τραγωδία εντελώς νέα διάσταση».
Όπως εκτιμάται σε ανάλυση της Stratfor, το συμβάν λαμβάνει χώρα προφανώς σε μια πολύ κακή στιγμή, προκαλώντας αναταράξεις στις σχέσεις των δύο χωρών, ωστόσο θεωρείται μάλλον απίθανο να υπάρξει ρήξη. Η Μόσχα αναμένεται να πιέσει έντονα την Άγκυρα για αυξημένη συνεργασία σε επίπεδο πληροφοριών και για μεγαλύτερη αυτονομία όσον αφορά στην προστασία των συμφερόντων της. Ωστόσο, όπως εκτιμάται, καμιά από τις δύο χώρες δεν θέλει να κάνει βήματα προς τα πίσω σε οικονομικό και διπλωματικό επίπεδο. Όσον αφορά στην Τουρκία, με τις ένοπλες δυνάμεις της να δρουν εντός Συρίας, επιθυμεί συνεργασία με τη Μόσχα, περισσότερο από ποτέ- και σε αυτό το πλαίσιο λαμβάνει χώρα η συνάντηση των ΥΠΕΞ των τριών χωρών στη ρωσική πρωτεύουσα για συζητήσεις περί Συρίας. Γενικότερα, το σενάριο που φαίνεται - σε πρώτη φάση, υπογραμμίζουμε- να πραγματώνεται, είναι αυτό της περαιτέρω συνεργασίας μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας.
Ωστόσο, δεν απουσιάζουν τα σενάρια που προκαλούν ανησυχία: Όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα του Foreign Policy, δεδομένων των κακών σχέσεων του προηγούμενου έτους, αιώνων αντιπαλότητας και των διαφορετικών στρατοπέδων όσον αφορά στον συριακό εμφύλιο, υπάρχουν πέντε σενάρια που προκαλούν έντονο προβληματισμό εν γένει:
Ρώσοι χάκερ στοχοποιούν την Τουρκία, προκαλώντας πολιτική αναταραχή, εκθέτοντας την κυβέρνηση Ερντογάν
Οι σχέσεις των δύο χωρών καταρρέουν εκ νέου, με αποτέλεσμα νέες οικονομικές πιέσεις προς την Τουρκία.
Η δολοφονία χρησιμοποιείται ως πρόφαση για περαιτέρω καταστολή/ μέτρα κατά των πολιτικών αντιπάλων των κυβερνήσεων τόσο στη Ρωσία όσο και στην Τουρκία.
Η κατάπαυση πυρός στο Χαλέπι καταρρέει, ή αναζωπυρώνονται συγκρούσεις σε άλλα μέρη της Συρίας.
Η Ρωσία παίζει το «κουρδικό χαρτί», υποστηρίζοντας τους Κούρδους αντάρτες που δρουν εντός Τουρκίας και στη Συρία, με αποτέλεσμα περισσότερες επιθέσεις εναντίον των τουρκικών κυβερνητικών δυνάμεων.
Πρώτα συμπεράσματα
Όπως εκτιμά ο Ιπποκράτης Δασκαλάκης, υποστράτηγος ε.α., Διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ) και συνεργάτης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, «το επεισόδιο, μάλλον τυχαία, έρχεται να συνδυαστεί με μια τρομοκρατική επίθεση σε χριστουγεννιάτικη αγορά στο Βερολίνο με αρκετά θύματα. Ταυτόχρονα στο Χαλέπι συνεχίζεται η αργή προέλαση των στρατευμάτων του Assad παράλληλα με τις εκατόμβες θυμάτων του αμάχου πληθυσμού».
Κάποια πρώτα συμπεράσματα και εκτιμήσεις που συνάγονται από τη δολοφονία του Ρώσου διπλωμάτη, όπως αναφέρει ο κ. Δασκαλάκης, έχουν ως εξής:
«Δεν θα επηρεαστούν, επί του παρόντος, οι ρωσικοτουρκικές σχέσεις που βρίσκονται σε περίοδο ανάκαμψης καθώς αυτό δεν συμφέρει καμιά από τις δύο χώρες και επίσης θα προσέδιδε κέρδη και γόητρο στις ισλαμιστικές οργανώσεις που θα αναλάβουν την ευθύνη της πράξεως (αν δεν το έχουν ήδη κάνει).Οι τουρκικές αρχές ασφαλείας επέδειξαν πρωτοφανή ανικανότητα προστασίας του ρώσου πρέσβη αλλά και αντιμετώπισης του γεγονότος στην εξουδετέρωση του δράστη και επέτρεψαν την ανενόχλητη προβολή του μηνύματος του στις "κάμερες". Προφανώς και είναι παρακινδυνευμένο να κατηγορήσει κανείς την τουρκική κυβέρνηση για εμπλοκή στο γεγονός αλλά είναι φανερό ότι η τουρκική κοινωνία σταδιακά «ισλαμοποιείται». Φυσικά και με τη γνωστή της τακτική θα αποδώσει το γεγονός σε "πραξικοπηματίες", "πράκτορες του Γκιουλέν" ή ακόμη και οπαδούς του ΡΚΚ. Οι συνέπειες του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου έχουν αρχίσει να διαχέονται στην πολιτική ζωή της χώρας σε μια ευρύτατη κρατική ανικανότητα των σωμάτων ασφαλείας αλλά και των ενόπλων δυνάμεων να εμποδίσουν πράξεις τρομοκρατίας που συνεχώς εξαπλώνονται στην Τουρκία» εκτιμά ο κ. Δασκαλάκης.
