Αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στην κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ, αποτέλεσε η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρντμεντ για την Ελλάδα και τη κατάσταση της χώρας σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία του Τύπου, που καταγράφει μια ζοφερή εικόνα για τη χώρα.
Η εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Πόπη Τσαπανίδου, δήλωσε με αφορμή την έκθεση:
"Αναρωτιέμαι πώς αισθάνονται οι αυτουργοί της κακοποίησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και της ενημέρωσης στην Ελλάδα, που περιγράφεται με τα πιο μελανά χρώματα όχι από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Όσα αναφέρει η έκθεση του αμερικανικού υπουργείου εξωτερικών δεν αποτελούν είδηση για μας.
Τα ξέρουμε και τα ζούμε.
Είδηση είναι ο διεθνής διασυρμός της χώρας, παραμονές της εθνικής μας γιορτής, από μια κυβέρνηση κα ένα πρωθυπουργό, που υποσχέθηκαν εθνική αναγέννηση και μας οδηγούν σε εθνική ταπείνωση.
Πιστεύω ότι όποιος διαβάσει την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα συμφωνήσει ότι δεν μας αξίζει αυτή η Ελλάδα. Δεν πάει άλλο!"
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, απάντησε λέγοντας -ούτε λίγο ούτε πολύ- ότι ανάλογα ευρήματα για τη χώρα μας είχε η έκθεση του State Department και το 2018 όταν κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ.
"Ένας απεγνωσμένος και ασυγκράτητος ΣΥΡΙΖΑ εφαρμόζει τον πολακισμό και σε ζητήματα που έχουν να κάνουν με την εικόνα της πατρίδας μας στο διεθνές προσκήνιο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ -χωρίς γνώση και ταυτόχρονα διαστρεβλώνοντας πλήρως την αλήθεια- θέλει να πιστέψουμε πως στην ετήσια έκθεση του State Department για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα βρήκε άλλο ένα «εύρημα» για να αντιπολιτευτεί την Κυβέρνηση, αδιαφορώντας αν στην προσπάθεια του αυτή πλήττει την πατρίδα. Παραβλέπει φυσικά ότι παρόμοια και χειρότερα κατέγραφαν οι εκθέσεις αυτές και στα χρόνια που κυβερνούσε ο κ. Τσίπρας.
Προς ενημέρωση της κ. Τσαπανίδου και υπενθύμιση του λοιπού ΣΥΡΙΖΑ παραθέτουμε ορισμένα στοιχεία από την έκθεση σχετικά με το 2018, επί διακυβέρνησης του κ. Τσίπρα, όπου το State Department επισημαίνει ήδη στην πρώτη σελίδα ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στα οποία περιλαμβάνονται «καταγγελίες για επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο, διαφθορά και βία που είχε ως στόχο μέλη της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ, και πρόσφυγες γυναικόπαιδα», ενώ στην έκθεση καταγράφονται επίσης επιθέσεις κατά δημοσιογράφων και παραβιάσεις του κράτους δικαίου σε διάφορους τομείς.
Στην ενότητα που αφορά βασανισμούς και απάνθρωπη συμπεριφορά, η έκθεση για το 2018 σημειώνει πως «έχουν γίνει αναφορές για κακομεταχείριση μεταναστών, αιτούντων άσυλο, διαδηλωτών και Ρομά, περιλαμβανομένων παιδιών, σε αστυνομικά κέντρα και δομές κράτησης».
«Οι συνθήκες στις φυλακές και στα κέντρα κράτησης, περιλαμβανομένων των κρατητηρίων, δεν ευθυγραμμίζονταν σταθερά με τα εθνικά και τα διεθνή στάνταρ», σημειώνει χαρακτηριστικά το State Department.
Στο κεφάλαιο που αναφέρεται σε αυθαιρεσίες, σημειώνει ότι το 2018 «ΜΚΟ ανέφεραν περιστατικά βίας εκ μέρους δυνάμεων ασφαλείας με ρατσιστικό κίνητρο ή κίνητρο το μίσος», προσθέτοντας πως το 2017 οι εποπτικές υπηρεσίες κατέγραψαν 117 καταγγελίες κατάχρησης εξουσίας από δυνάμεις της τάξης.
Στο σκέλος της έκθεσης για τις ελευθερίες, αναφέρεται ότι «δημοσιογράφοι υπήρξαν θύματα σωματικών επιθέσεων, παρενόχλησης ή λόγω της δουλειάς τους σε τουλάχιστον επτά περιπτώσεις». Παρεμφερή ζητήματα καταγράφονται και στις εκθέσεις των άλλων χρόνων που κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Ας σταματήσει λοιπόν η σπέκουλα. Η Ελλάδα είναι ένα ευρωπαϊκό κράτος δικαίου. Προβλήματα που παρουσιάζονται σε διάφορους τομείς αντιμετωπίζονται υπό αυτό το πρίσμα, όπως καταγράφεται και στις ενδελεχείς και καλά τεκμηριωμένες εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και άλλων οργανισμών που σημειώνουν την πρόοδο που συντελείται. H ίδια η έκθεση του state Department άλλωστε αναφέρει ότι:
«η Κυβέρνηση λαμβάνει μέτρα για τη διερεύνηση, τη δίωξη και την τιμωρία αξιωματούχων που διέπραξαν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή εμπλέκονταν σε υποθέσεις διαφθοράς, είτε στις δυνάμεις ασφαλείας είτε αλλού στη δημόσια διοίκηση και την κυβέρνηση».
Ο ΣΥΡΙΖΑ, ακολουθώντας τις μεθόδους του πολακισμού κατά γράμμα, συνεχίζει μαινόμενος να ψάχνει τρόπους για να πλήξει την Κυβέρνηση, χωρίς να συγκινείται από το γεγονός ότι έτσι πλήττει την ίδια την πατρίδα μας".
Έκθεση - κόλαφος Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατά της Ελλάδας
Η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ παρουσιάζει μια εικόνα πραγματικά αποκαρδιωτική, με το επίπεδο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να «λιμνάζει» στον βούρκο της καταστολής, της διαφθοράς, της κακομεταχείρισης προσφύγων, των κακών συνθηκών κράτησης στις φυλακές, των υποκλοπών, της ανελευθερίας του Τύπου και την κακή ποιότητα Ενημέρωσης.
Η ζοφερή εικόνα που μεταφέρει η έκθεση είναι ξεκάθαρη από την εισαγωγή.
Η Ελλάδα δεν είναι μια καλή χώρα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, σύμφωνα με την αποκαλυπτική έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Συγκεκριμένα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δημοσίευσε έκθεση 43 σελίδων σχετικά με την κατάσταση ανθρωπίνων δικαιωμάτων (Country Reports on Human Rights Practices) σε 198 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Το διάστημα, το οποίο μελετά, είναι το 2022, με βάση διάφορα στοιχεία, αναφορές και μαρτυρίες.
Κάποια από τα θέματα που αγγίζει η έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών είναι ο σεβασμός στην ακεραιότητα του ατόμου, ο σεβασμός των ελευθεριών, η διαφθορά και έλλειψη διαφάνειας, οι διακρίσεις, τα δικαιώματα των εργαζομένων, η ελευθερία της έκφρασης, οι συνθήκες κράτησης, η αστυνομική αυθαιρεσία και η έμφυλη βία.
Πρόκειται για μια έκθεση κόλαφος για την Ελλάδα, καθώς αποτυπώνει σωρεία ανησυχιών που απασχολούν την κοινωνία και φέρνουν προ των ευθυνών της την ελληνική κυβέρνηση για τις συνθήκες στη χώρα.
Κακομεταχείριση κρατουμένων, βία κατά μεταναστών
Η έκθεση ξεκινά σημειώνοντας πως «οι δυνάμεις ασφαλείας διέπραξαν κάποιες καταχρηστικές πρακτικές» και τονίζει πως «σε σημαντικά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπήρχαν αξιόπιστες αναφορές για σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση κρατουμένων στη φυλακή και μεταναστών και αιτούντων άσυλο από τις αρχές επιβολής του νόμου», ενώ οι ίδιες αναφορές έκαναν λόγο για «περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης και στα μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής ή της απειλής επιβολής της ποινικής νομοθεσίας περί συκοφαντίας και δυσφήμισης», αλλά και για «αναγκαστικές επαναπροωθήσεις με χρήση βίας από τις κυβερνητικές αρχές κατά μεταναστών και αιτούντων άσυλο».
Επιπλέον, σημειώνεται πως υπήρξε «ανεπαρκής διερεύνηση και απόδοση ευθυνών για τη βία με βάση το φύλο, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής ή συντροφικής βίας – εγκλήματα που αφορούν τη βία με στόχο μέλη εθνικών/φυλετικών/εθνοτικών μειονοτικών ομάδων – και εγκλήματα που αφορούν τη βία ή τις απειλές βίας με στόχο λεσβίες, ομοφυλόφιλους, αμφιφυλόφιλους, τρανσέξουαλ, ομοφυλόφιλα ή διαφυλικά άτομα».
Όπως αναφέρεται στην έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «η κυβέρνηση έλαβε τακτικά μέτρα για τη διερεύνηση, τη δίωξη και την τιμωρία αξιωματούχων που διέπρατταν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή εμπλέκονταν σε διαφθορά, είτε στις δυνάμεις ασφαλείας είτε σε άλλα κυβερνητικά όργανα.
»Υπήρχαν, ωστόσο, αναφορές και καταγγελίες από μη κυβερνητικές οργανώσεις και διεθνείς οργανισμούς σχετικά με την αποτυχία της κυβέρνησης να διερευνήσει αποτελεσματικά καταγγελίες για καταχρηστικές αστυνομικές πρακτικές και αναγκαστικές επιστροφές αιτούντων άσυλο και να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι».
Η αναφορά στη δολοφονία Φραγκούλη
«Υπήρχε τουλάχιστον ένας ισχυρισμός ότι η κυβέρνηση ή οι πράκτορές της διέπραξαν αυθαίρετη ή παράνομη δολοφονία», τονίζεται στην έκθεση.
«Στις 5 Δεκεμβρίου, ένας αστυνομικός πυροβόλησε τον Ρομά Κώστα Φραγκούλη, ηλικίας 16 ετών, στο κεφάλι, αφού φέρεται να έφυγε από ένα βενζινάδικο χωρίς να πληρώσει 19 ευρώ (20 δολάρια) βενζίνη. Σύμφωνα με την αστυνομία που καταδίωξε τον έφηβο, ο Φραγκούλης έκανε επικίνδυνους ελιγμούς με το όχημά του και προσπάθησε να εμβολίσει τις μοτοσικλέτες των αστυνομικών που τον καταδίωκαν.
»Ο Φραγκούλης μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και πέθανε μια εβδομάδα αργότερα. Η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη».
Άθλιες συνθήκες στις φυλακές
Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στις συνθήκες που επικρατούν στις ελληνικές φυλακές, για τις οποίες αναφέρεται πως «στις 2 Σεπτεμβρίου, η Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (CPT) δημοσίευσε έκθεση για την επίσκεψή της στη χώρα τον Νοέμβριο του 2021.
»Η έκθεση υπογράμμισε την πιθανή απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση που προέκυψε από κρατούμενους ‘αφημένους να τρέμουν σε εντελώς ακατάλληλες συνθήκες’».
Στις ελλείψεις των φυλακών και των κέντρων κράτησης περιλαμβάνονταν ο υπερπληθυσμός, η ανεπαρκής υγιεινή και η πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, καθώς και η ανεπαρκής παροχή βασικών προμηθειών, όπως υλικά καθαρισμού, μαχαιροπήρουνα και πιάτα.
«Η έκθεση της CPT διαπίστωσε ότι ‘δεν έχει σημειωθεί καμία απτή πρόοδος’ εδώ και σχεδόν μια δεκαετία ‘για την αντιμετώπιση των πολύ σοβαρών ανησυχιών της Επιτροπής σύμφωνα με το άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου’ και ότι οι συνθήκες για πολλούς κρατούμενους στη χώρα είναι ‘προσβλητικές για την ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους’.
Αστυνομική βία
Πρέπει να σημειωθεί ότι η αστυνομική βία καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της έκθεσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, σύμφωνα με την οποία «ο Συνήγορος του Πολίτη, μέσω του Εθνικού Προληπτικού Μηχανισμού Διερεύνησης Αυθαίρετων Περιστατικών, έλαβε 288 καταγγελίες το 2021, οι περισσότερες από τις οποίες αφορούσαν την αστυνομία και σχετίζονταν με την προσβολή της ανθρώπινης ακεραιότητας, της υγείας ή της προσωπικής ελευθερίας.
»Περισσότερες από τις μισές καταγγελίες ανέφεραν καταχρηστική συμπεριφορά που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια συλλήψεων, κρατήσεων και άλλων αστυνομικών επιχειρήσεων. Σε πολλές περιπτώσεις, τα θύματα της αστυνομικής κακοποίησης ήταν ανήλικοι, νέοι, αλλοδαποί, μετανάστες ή αιτούντες άσυλο.
»Ορισμένες καταγγελίες ανέφεραν βίαιες απωθήσεις μεταναστών και αιτούντων άσυλο από την Ελληνική Αστυνομία ή το Λιμενικό Σώμα στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα.
»Ο Συνήγορος του Πολίτη ανέφερε βελτιώσεις στην προθυμία των αρχών επιβολής του νόμου να συνεργαστούν, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης πειθαρχικών ερευνών για τη συμπεριφορά της αστυνομίας και της ανταλλαγής ιατροδικαστικών εκθέσεων και βίντεο για την αξιολόγησή τους.
»Στις 6 Μαρτίου, οι ΜΚΟ ‘Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες’ και ‘Oxfam’ εξέδωσαν κοινή έκθεση σχετικά με τις συνθήκες στο νεοσύστατο κλειστό κέντρο ελεγχόμενης πρόσβασης για αιτούντες άσυλο που εκκρεμούν στη Σάμο.
»Η κοινή έκθεση αναφέρει ότι μάρτυρες είπαν πως η διοίκηση του κέντρου χρησιμοποιούσε ‘τακτικές εκδίκησης’, όπως πρωινές επιδρομές, ανεξήγητες μεταφορές στο αστυνομικό τμήμα και προφορικές ειδοποιήσεις έξωσης σε κατοίκους που άσκησαν έφεση για αρνητική απόφαση ασύλου».
Υποκλοπές
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρεται, επίσης, στις υποκλοπές, σημειώνοντας κατ’ αρχήν πως «το σύνταγμα και ο νόμος απαγορεύουν τέτοιες ενέργειες, αλλά υπήρξαν αναφορές περιπτώσεων στις οποίες η κυβέρνηση δεν σεβάστηκε αυτές τις απαγορεύσεις».
«Στις 11 Απριλίου, τα ΜΜΕ ισχυρίστηκαν ότι η κυβέρνηση χρησιμοποίησε κατασκοπευτικό λογισμικό Predator από τις 21 Ιουλίου έως τις 24 Σεπτεμβρίου 2021, για να παρακολουθεί τον ερευνητή δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη.
»Επίσης, στις 26 Ιουλίου, ο Νίκος Ανδρουλάκης, αρχηγός του κεντροαριστερού κόμματος ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, υπέβαλε καταγγελία στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου, ισχυριζόμενος ότι είχε βρει στο κινητό του τηλέφωνο κατασκοπευτικό λογισμικό Predator.
»Σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης, η καταγγελία του προκάλεσε συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών στη Βουλή, κατά την οποία ο επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών παραδέχθηκε ότι ο Κουκάκης και ο Ανδρουλάκης είχαν παρακολουθηθεί. Αρνήθηκε ότι είχε χρησιμοποιηθεί το λογισμικό Predator και υποστήριξε ότι η παρακολούθηση είχε διεξαχθεί νόμιμα με την κατάλληλη δικαστική άδεια.
»Η κυβέρνηση αρνήθηκε δημοσίως ότι αγόρασε ή χρησιμοποίησε το λογισμικό κατασκοπευτικής παρακολούθησης Predator.
»Στις 5 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης έκανε δεκτές τις παραιτήσεις του προσωπάρχη του και του επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.
»Στις 19 Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση ψήφισε νομοθεσία, που απαιτεί κάθε κυβερνητική παραβίαση της ιδιωτικής ζωής των πολιτών να έχει προεγκριθεί από δύο εισαγγελείς. Στις 9 Δεκεμβρίου, ψήφισε νομοθεσία που προβλέπει ελάχιστη ποινή φυλάκισης δύο ετών για τη χρήση, πώληση ή διανομή κατασκοπευτικού λογισμικού».
Ελευθερία ΜΜΕ και δημοσιογράφοι
Τέλος, γίνεται εκτενής αναφορά στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία «εξέφρασε ανησυχίες για τη μη διαφανή κατανομή της κρατικής διαφήμισης στα μέσα ενημέρωσης, καθώς και για πιθανή πολιτική επιρροή στον διορισμό μελών του διοικητικού συμβουλίου των μέσων ενημέρωσης δημόσιας υπηρεσίας.
»Στις 21 Σεπτεμβρίου, η ΜΚΟ ‘Govwatch’ ανέφερε παρόμοια ευρήματα, υπογραμμίζοντας τους περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης που προκύπτουν από τον νέο νόμο για τις ‘ψευδείς ειδήσεις’ και την έλλειψη διαφάνειας στη χρηματοδότηση των μέσων ενημέρωσης.
»Παράλληλα, σε έκθεση της 13ης Ιουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε την ανησυχία της για τους δημοσιογράφους που αντιμετωπίζουν απειλές και επιθέσεις.
»Στις 24 Οκτωβρίου, ο ερευνητής δημοσιογράφος Τάσος Τέλλογλου ισχυρίστηκε ότι αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών, τον παρακολουθούσαν και συνέλεξαν τα δεδομένα του κινητού του τηλεφώνου από τον Μάιο έως τον Αύγουστο, δήθεν λόγω της έρευνάς του για ένα σκάνδαλο υποκλοπών. Τρεις άλλοι δημοσιογράφοι προέβησαν σε παρόμοιους ισχυρισμούς στην Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων: Ο Θοδωρής Χονδρογιάννος, ο Θανάσης Κουκάκης και η Ελίζα Τριανταφύλλου».
Μάλιστα, αναφέρονται και καταγγελίες από ΜΚΟ για «δυσάρεστες για την κυβέρνηση ειδήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ισχυρισμών για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», οι οποίες «δεν αναφέρονται από πολλά μέσα ενημέρωσης, εμποδίζοντας την πρόσβαση του κοινού στην πληροφόρηση και την τεκμηριωμένη συμμετοχή στην πληροφόρηση».
