Κανονικά και χωρίς απουσίες φαίνεται να προχωρά η διαδικασία της πρώτης φάσης της Συνταγματικής Αναθεώρησης με την κυβέρνηση να κερδίζει επικοινωνιακά στην κόντρα που σήκωσε η ΝΔ για την ατζέντα της αναθεώρησης.
Η ΝΔ εμφανίστηκε να σύρεται στην διαδικασία και να μετατοπίζεται από την αρχική αρνητική ή απρόθυμη στάση της να προσέλθει επικαλούμενη την απουσία του άρθρου 16 από την κυβερνητική πρόταση για τις διατάξεις που χρήζουν αναθεώρησης.
Επιπλέον, προϊδεάζοντας ότι θα πει όχι στη διαδικασία, προσπάθησε να πιέσει το Κίνημα Αλλαγής και το Ποτάμι να την ακολουθήσουν.
Τελικά τα δεδομένα ανατράπηκαν καθώς το ΚΙΝΑΛΛ, προκειμένου να δείξει ότι δεν σύρεται πίσω από τη ΝΔ και τηρεί θεσμική στάση ανακοίνωσε ότι προσέρχεται στη διαδικασία με τις δικές του προτάσεις. Επίσης, το Ποτάμι τηρώντας στάση αναμονής δεν απέκλεισε τη συμμετοχή του μολονότι σε δεύτερο χρόνο ανέβασε τους τόνους σχετικά με το ότι η κυβέρνηση δεν συμπεριλαμβάνει στις προτάσεις το άρθρο 16 αποκλείοντας τη δυνατότητα να επιτραπεί η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Τα παραπάνω λειτούργησαν συμπληρωματικά στην πίεση που άσκησε προς την αξιωματική αντιπολίτευση ο πρωθυπουργός με την ομιλία του στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Εκεί ουσιαστικά κατηγόρησε τη ΝΔ ότι προσπαθεί να «αποδράσει» από την διαδικασία επειδή φοβάται την αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών, χρεώνοντάς της προσπάθεια διαιώνισης του καθεστώτος διαφθοράς και ατιμωρισίας πολιτικών προσώπων προσκείμενων στο παλαιό πολιτικό σύστημα.
Χθες, νωρίς το μεσημέρι το Μαξίμου, ύστερα από φημολογία και πληροφορίες ότι η ΝΔ συζητά τελικώς τη συμμετοχή της θέλησε να αυξήσει την πίεση και να προκαταβάλλει τις εντυπώσεις θεωρώντας ότι πλέον το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δε θα μπορούσε να κάνει πίσω. Κυβερνητικές πηγές επισήμαιναν τις ενδείξεις μετατόπισης: «Μία ημέρα μετά τις προτάσεις του Πρωθυπουργού, η αμηχανία της ΝΔ να πάρει σαφή θέση για την επικείμενη Συνταγματική Αναθεώρηση είναι πασιφανής. Προχθές και χθες διαρροές από την Πειραιώς κατήγγειλαν το ΣΥΡΙΖΑ και απαξίωναν τη διαδικασία, ξεκαθαρίζοντας ότι η ΝΔ θα απέχει. Σήμερα, μετά την κατακραυγή, η ΝΔ φαίνεται πως το ξανασκέφτεται.
Και κατέληγαν λέγοντας: «Κανένα πρόσχημα πια δε μπορεί να κρύψει το φόβο της ΝΔ, ούτε για τις προοδευτικές τομές, ούτε για την αλλαγή στο νόμο περί ευθύνης υπουργών». Στη συνέχεια η ΝΔ ανακοίνωσε τη συμμετοχή της και το Μαξίμου σε θριαμβευτικούς τόνους την καλοσώρισε υπογραμμίζοντας ότι «έστω και στο παρά πέντε, έστω και υπό το βάρος της λαϊκής κατακραυγής για την εξόφθαλμη απόπειρα απόδρασης από την Αναθεώρηση, προκειμένου να διατηρηθεί ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, η ολική κυβίστηση της ΝΔ είναι καλοδεχούμενη».
Απουσία κλίματος συναίνεσης
Από εκεί και πέρα πάντως η συζήτηση στην επιτροπή που θα συστήσει ο Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης μόλις λάβει επισήμως την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ (υπογεγραμμένη από 50 βουλευτές) δεν αναμένεται να εξελιχθεί σε χαμηλούς τόνους.
Αντιθέτως, στην εκκίνηση της διαδικασίας το κλίμα που διαμορφώνεται δεν είναι κλίμα συναίνεσης, αλλά κλίμα αντιμαχόμενων μερών που κατηγορεί ο ένας τον άλλο ότι «εργαλειοποιεί» μια θεσμική διαδικασία για προσπορισμό μικροπολιτικού οφέλους, που προσπαθούν να μη χρεωθούν το κόστος του εκφυλισμού μιας κορυφαίας θεσμικής διαδικασίας και κυρίως προσπαθούν (τα κόμματα της αντιπολίτευσης που έχουν κυβερνήσει) να αποσείσουν κάθε υπόνοια ότι φοβούνται την αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών.
Έτσι, το ζήτημα της αλλαγής του νόμου περί ευθύνης υπουργών μετατρέπεται σε κορυφαίο στοιχείο της ατζέντας της αναθεώρησης. Υπενθυμίζεται ότι η σχετική πρόταση της κυβέρνησης προβλέπει τροποποίηση των διατάξεων περί ευθύνης των υπουργών ώστε να απαλειφθεί η μειωμένη προθεσμία παραγραφής για τα αδικήματα που τελούνται κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και να εξισωθεί η ποινική μεταχείριση στο μέτρο που πρέπει, με την ποινική μεταχείριση όλων των πολιτών. Ταυτόχρονα θα προσδιορίζεται ότι η ειδική δικονομική διαδικασία που προβλέπει αρμοδιότητα της βουλής δεν αφορά τα αδικήματα που τελούνται απλώς επ΄ ευκαιρία αυτών.
Κομβικό, επίσης, ζήτημα στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ είναι η εκλογή ΠτΔ η οποία αποσυνδέεται από τη διάλυση της Βουλής και τις πρόωρες κάλπες. Όσον αφορά τον τρόπο εκλογής, η κυβερνητική πρόταση αξιοποιεί τις προβλεπόμενες κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες και σε περίπτωση που αποτύχουν προσθέτει μια διαδικασία έξι ψηφοφοριών ανά μήνα με στόχο τη συγκέντρωση 180 βουλευτών. Αν και αυτή η διαδικασία αποτύχει τότε ακολουθεί απευθείας εκλογή από τον λαό, στην κρίση του οποίου τίθενται οι δύο πλειοψηφίσαντες υποψήφιοι της τελευταίας ψηφοφορίας. Πάντως, τελικώς, στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ δεν προβλέπεται καμία αύξηση αρμοδιοτήτων του ΠτΔ προκειμένου να καμφθούν οι όποιες ανησυχίες (προερχόμενες ακόμη και από τον Προκόπη Παυλόπουλο) για την αλλοίωση της μορφής του πολιτεύματος.
Τέλος, αναφορικά με το ζήτημα των σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας η κυβέρνηση σε αυτή τη φάση, και με δεδομένο ότι η διαδικασία αυτή θα καταλήξει κατά τον Φεβρουάριο - Μάρτιο, δηλαδή πιο κοντά στις εκλογές) επιλέγει μια συναινετική λύση που θεωρητικά δεν διαταράσσει τις σχέσεις με την Εκκλησία – και απηχεί σε κάποιο βαθμό τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ περί διαχωρισμού που πάντως είναι μακριά από την πρότασης περί συνταγματικής κατοχύρωσης των διακριτών ρόλων με τη ρητή αναφορά στη «θρησκευτική ουδετερότητα» του κράτους.
