Η σαρωτική νίκη του Τουφάν Ερχιουρμάν στις «εκλογές» στα Κατεχόμενα, με ποσοστό 62,76% έναντι 35,81% του απερχόμενου «προέδρου» Ερσίν Τατάρ, προκάλεσε έντονο ενδιαφέρον σε Λευκωσία και Αθήνα. Με συμμετοχή που άγγιξε το 65%, το αποτέλεσμα παρουσιάστηκε αρχικά ως μήνυμα πολιτικής ανατροπής και αποστασιοποίησης από τη γραμμή των «δύο κρατών» που επιβάλλει η Άγκυρα. Ωστόσο, πίσω από τους αριθμούς και τις πρώτες δηλώσεις ενότητας, υπάρχουν αρκετά «θολά» σημεία για το αν πρόκειται πράγματι για αλλαγή πορείας ή απλώς για αναπροσαρμογή τακτικής.
Ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων
Ο Τουφάν Ερχιουρμάν, νομικός και πανεπιστημιακός, γεννημένος το 1970, δεν είναι άγνωστο πρόσωπο στην τουρκοκυπριακή πολιτική σκηνή. Υπήρξε «πρωθυπουργός» του ψευδοκράτους (2018–2019) και μέλος της ομάδας διαπραγμάτευσης για το Κυπριακό (2008–2010). Θεωρείται μετριοπαθής, υπέρμαχος της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας και υποστηρικτής θεσμικής διαφάνειας.
Ωστόσο, η εκλογική του επικράτηση αντικατοπτρίζει περισσότερο την κόπωση και δυσαρέσκεια των Τουρκοκυπρίων απέναντι στην απόλυτη εξάρτηση από την Άγκυρα, παρά μια πλήρη μεταστροφή θέσεων για το Κυπριακό. Η πολιτική Τατάρ, με την ενίσχυση του θρησκευτικού στοιχείου, την αυξανόμενη παρουσία εποίκων και τη ρητορική των «δύο κρατών», δημιούργησε ένα αίσθημα ασφυξίας και ανάγκης αυτονομίας στο τουρκοκυπριακό σώμα.
Η ψήφος ως μήνυμα – αλλά όχι ρήξη
Η νίκη Ερχιουρμάν αποτελεί πράγματι μήνυμα δυσαρέσκειας προς την Άγκυρα, όμως η ερμηνεία της ως «ρήξης» είναι μάλλον πρόωρη. Ο ίδιος, στην πρώτη του δήλωση, μίλησε για «νίκη όλων των πολιτών, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους» — μια φράση που εκλήφθηκε ως αποδοχή των εποίκων ως τμήμα του εκλογικού σώματος. Πρόκειται για θέση με σοβαρές πολιτικές και νομικές προεκτάσεις, καθώς η δημογραφική αλλοίωση θεωρείται ζήτημα-κλειδί σε κάθε μελλοντική διαπραγμάτευση.
Επιπλέον, ο Ερχιουρμάν απέφυγε να τοποθετηθεί ξεκάθαρα για τη μορφή λύσης του Κυπριακού, δηλώνοντας απλώς ότι θα ενεργεί «σε συνεννόηση με την Τουρκία». Η φράση αυτή καθησυχάζει την Άγκυρα, αλλά υπογραμμίζει και τη συνέχιση της εξάρτησης του ψευδοκράτους από αυτήν.
Η αντίδραση της Άγκυρας
Η πρώτη αντίδραση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν συγκρατημένη: συνεχάρη τον Ερχιουρμάν, μιλώντας για «ωφέλεια στις σχέσεις των δύο πλευρών», αλλά επανέλαβε ότι η Τουρκία θα υπερασπίζεται τα «κυριαρχικά δικαιώματα» του ψευδοκράτους. Ο Ερντογάν φαίνεται να επιλέγει χαμηλούς τόνους, επιδιώκοντας να αποφύγει μια μετωπική σύγκρουση με την τουρκοκυπριακή κοινωνία.
Αντίθετα, ο ακροδεξιός ηγέτης του MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ζήτησε ακύρωση των εκλογών και ένταξη των Κατεχομένων στην Τουρκία, δείχνοντας το βάθος των αντιθέσεων στο εσωτερικό του τουρκικού πολιτικού συστήματος.
Η στάση της Λευκωσίας
Η κυπριακή κυβέρνηση υποδέχθηκε το αποτέλεσμα με προσεκτική αισιοδοξία. Ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι είναι έτοιμος να συναντήσει τον νέο Τουρκοκύπριο ηγέτη «το συντομότερο δυνατόν», ενώ η Πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου έκανε λόγο για «απόρριψη της λύσης των δύο κρατών». Το ΑΚΕΛ χαρακτήρισε τη νίκη Ερχιουρμάν «ελπιδοφόρο μήνυμα υπέρ της ομοσπονδίας».
Ωστόσο, όπως δείχνει η εμπειρία με τις εκλογές Ταλάτ (2005) και Ακιντζί (2015), καμία αλλαγή ηγεσίας στα Κατεχόμενα δεν επαρκεί για ουσιαστική πρόοδο χωρίς τη συναίνεση της Άγκυρας.
Οι επόμενες κινήσεις
Το πρώτο κρίσιμο τεστ θα είναι η συνάντηση Ερχιουρμάν – Ερντογάν στην Άγκυρα. Από αυτήν θα φανεί εάν η νίκη του Ερχιουρμάν σηματοδοτεί πραγματική αλλαγή στρατηγικής ή απλώς μια επικοινωνιακή ανανέωση.
Εξίσου καθοριστική θα είναι η επιστροφή της ειδικής απεσταλμένης του ΟΗΕ, Μαρίας Άνχελα Ολγκίν, τον Νοέμβριο, καθώς αναμένεται προσπάθεια σύγκλησης άτυπης διάσκεψης για το Κυπριακό πριν από το τέλος του έτους.
Συμπέρασμα
Η εκλογή Ερχιουρμάν ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας, αλλά όχι απαραίτητα μια νέα εποχή. Η Άγκυρα μπορεί να αξιοποιήσει τη μετριοπαθή εικόνα του για να βελτιώσει το διεθνές της προφίλ, χωρίς να εγκαταλείψει τη στρατηγική των «δύο κρατών».
Η Αθήνα και η Λευκωσία οφείλουν να κινηθούν με ρεαλισμό και ψυχραιμία, αναμένοντας τις πραγματικές κινήσεις της Άγκυρας και του νέου ηγέτη στα Κατεχόμενα.
Η αισιοδοξία είναι θεμιτή — αλλά, όπως πάντα στο Κυπριακό, χρειάζεται μετρημένη προσδοκία.
