Η πανδημία του κορονοϊού θα μοιάζει «ασήμαντη» συγκριτικά με αυτό που θα αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα εξαιτίας του αυξανόμενου αριθμού μικροβίων ανθεκτικών στα υπάρχοντα φάρμακα, προειδοποιεί η Σάλι Ντέιβις, πρώην αρχίατρος της Αγγλίας.
Η Ντέιβις, η οποία είναι τώρα η ειδική απεσταλμένη του Ηνωμένου Βασιλείου για τη μικροβιακή αντοχή (AMR), έχασε τη βαφτιστήρα της πριν από δύο χρόνια από μια λοίμωξη που δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά.
Σε συνέντευξή της στον Guardian, η επιστήμονας αναφέρθηκε στις ζοφερές συνέπειες που θα μπορούσαν να προκύψουν εάν ο κόσμος αποτύχαινε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα μέσα στην επόμενη δεκαετία, προειδοποιώντας ότι το ζήτημα είναι ακόμη «πιο έντονο» από την κλιματική αλλαγή. Οι ανθεκτικές στα φάρμακα λοιμώξεις σκοτώνουν ήδη τουλάχιστον 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως.
«Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με ανίατες λοιμώξεις τους οποίους θα έπρεπε να απομονώσουμε ώστε να μην μολυνθούν οι οικογένειες και οι κοινότητές τους. Άρα πρόκειται για μια πραγματικά καταστροφική εικόνα. Θα έκανε τον Covid να μοιάζει με παιχνίδι», τόνισε η Ντέιβις.
Η έκθεση των μικροβίων σε αντιβιοτικά ενθαρρύνει την ανάπτυξη στελεχών που είναι ανθεκτικά στα φάρμακα. Η μικροβιακή αντοχή θα καθιστούσε μεγάλο μέρος της σύγχρονης ιατρικής υπερβολικά επικίνδυνο, επηρεάζοντας τις θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων των καισαρικών τομών, των θεραπειών για τον καρκίνο και τις μεταμοσχεύσεις οργάνων.
Την περασμένη εβδομάδα η βρετανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα εθνικό σχέδιο δράσης για τη μικροβιακή αντοχή που στοχεύει να μειώσει τη χρήση αντιμικροβιακών τόσο σε ανθρώπους όσο και σε ζώα, να ενισχύσει την επιτήρηση των ανθεκτικών στα φάρμακα λοιμώξεων και να δώσει κίνητρα στη βιομηχανία να αναπτύξει νέα φάρμακα και εμβόλια.
«Αν δεν ελέγξουμε και δεν μετριάσουμε την AMR, τότε θα σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους πριν το κάνει ηκλιματική αλλαγή», τόνισε η Ντέιβις.
«Το κλίμα συνδέεται με την αντίσταση στα αντιβιοτικά με πολλούς τρόπους: σκεφτείτε το νερό από τις πλημμύρες, τα λύματα, τη μετακίνηση πληθυσμών, τις καταιγίδες και την έλλειψη καθαρού νερού, καθώς εάν υπάρχει ξηρασία, οι λοιμώξεις αυξάνονται» εξήγησε επιστήμονας.
Υπάρχουν παγκόσμιες προσπάθειες για τη μείωση της ακατάλληλης χρήσης φαρμάκων όπως τα αντιβιοτικά, αν και η πανδημία επιβράδυνε την πρόοδο σε πολλές από αυτές τις πρωτοβουλίες. Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί ελάχιστα νέα αντιβιοτικά καθώς το θέμα είναι «πιο περίπλοκο» επειδή αφορά τομείς όπως η γεωργία και η ανθρώπινη υγεία.
Περισσότερα από τα 2/3 των αντιβιοτικών χρησιμοποιούνται σε ζώα που βρίσκονται σε φάρμες, επισήμανε η επιστήμονας, προκειμένου να προωθηθεί η ανάπτυξη των ζώων ή να αποτραπούν οι λοιμώξεις σε υπερπλήρες και ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης, και όχι για τη θεραπεία συγκεκριμένων λοιμώξεων.
Τα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, αποβάλλουν με τα ούρα και τα κόπρανα έως και το 80% των αντιβιοτικών που λαμβάνουν, με αποτέλεσμα να μολύνεται το περιβάλλον. Τα εργοστάσια που παράγουν αντιβιοτικά ενδέχεται να μην ελέγχουν τα λύματα τους, επιτρέποντας σε «δραματικές ποσότητες» να εισέλθουν στα συστήματα νερού.
Ωστόσο, περιπτώσεις όπως αυτή ενός μεγάλου προμηθευτή πουλερικών στις ΗΠΑ, ο οποίος σταμάτησε να χρησιμοποιεί αντιβιοτικά, γεμίζουν αισιοδοξία την Ντέιβις. Καινοτομίες όπως η γονιδιωματική και η τεχνητή νοημοσύνη «αναζωογονούν» την επιστήμη των νέων αντιβιοτικών. Η επιστήμονας ελπίζει ότι τα προγράμματα για την παροχή κινήτρων στις φαρμακευτικές εταιρείες να δημιουργήσουν νέα αντιβιοτικά θα αποδώσουν καρπούς.
Η Ντέιβις είναι μέλος της Ομάδας Παγκόσμιων Ηγετών του ΟΗΕ για τη μικροβιακή αντοχή, η οποία ζητά τη θέσπιση στόχων για το 2030. Αυτοί οι στόχοι περιλαμβάνουν τη μείωση των θανάτων από AMR κατά 10%, τη μείωση της χρήσης αντιμικροβιακών στη γεωργία τουλάχιστον κατά 30% και την απαγόρευση της χρήσης «ιατρικά πολύτιμων αντιμικροβιακών» στα εκτροφεία ζώων.
Η Ντέιβις τόνισε ότι χρειάζονται περισσότερες επίσημες δομές.
«Χρειαζόμαστε μια διακρατική διακυβέρνηση κάποιας μορφής, λίγο σαν COP για την κλιματική αλλαγή», κατέληξε η επιστήμονας.
