Αυτό που θα λέγαμε από την αίσθηση που έχουμε για τις εξελίξεις στην υγεία θα ήταν ότι τα νέα είναι θετικά για τους νεότερους ανθρώπους: Καλύτερη ενημέρωση, πρόληψη, πιο έγκαιρη διάγνωση, πιο αποτελεσματικές θεραπείες. Μία μελέτη όμως από το δύο σημαντικά ιδρύματα, το Brigham and Women’s Hospital και το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, έρχεται να δείξει τους ανθρώπους κάτω των 50 ετών ως πιθανότερους "υποψήφιους" για καρκίνο σε σχέση με τους μεγαλύτερους.
Το σημαντικότερο εύρημα της μελέτης αυτής, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Nature Reviews Clinical Oncology, είναι ότι οι άνθρωποι που γεννήθηκαν μετά το 1990 έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διάφορες μορφές καρκίνου (ανάμεσά τους του μαστού, του εντέρου, του οισοφάγου, των νεφρών, του ήπατος και του παγκρέατος) πριν από την ηλικία των 50 ετών συγκριτικά με όσους γεννήθηκαν, για παράδειγμα, το 1970.
"Από τα δεδομένα μας, παρατηρήσαμε κάτι που ονομάζεται επίδραση της γεννητικής κοόρτης. Αυτό το φαινόμενο δείχνει ότι κάθε διαδοχική ομάδα ανθρώπων που γεννιούνται σε μεταγενέστερο χρόνο - π.χ. μια δεκαετία αργότερα - έχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο αργότερα στη ζωή τους, πιθανότατα λόγω παραγόντων κινδύνου στους οποίους εκτέθηκαν σε νεαρή ηλικία", δήλωσε ο Shuji Ogino, καθηγητής στη Σχολή Χάρβαρντ Τσαν και στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και επιστήμονας στο Τμήμα Παθολογίας του Brigham. "Διαπιστώσαμε ότι ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται με κάθε γενιά. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι που γεννήθηκαν το 1960 αντιμετώπισαν υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου πριν από τη συμπλήρωση των 50 ετών από ό,τι οι άνθρωποι που γεννήθηκαν το 1950, και προβλέπουμε ότι αυτό το επίπεδο κινδύνου θα συνεχίσει να ανεβαίνει στις επόμενες γενιές".
Γιατί ο καρκίνος "χτυπά" όλο και νεότερους ανθρώπους
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, πιθανοί παράγοντες κινδύνου για την πρώιμη εμφάνιση καρκίνου ήταν η κατανάλωση αλκοόλ, η έλλειψη ύπνου, το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η κατανάλωση ιδιαίτερα επεξεργασμένων τροφίμων. Παραδόξως, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ενώ η διάρκεια του ύπνου των ενηλίκων δεν έχει αλλάξει δραστικά κατά τη διάρκεια αρκετών δεκαετιών, τα παιδιά κοιμούνται σήμερα πολύ λιγότερο απ' ό,τι πριν από δεκαετίες. Παράγοντες κινδύνου όπως τα ιδιαίτερα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα ζαχαρούχα ποτά, η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, η καθιστική ζωή και η κατανάλωση αλκοόλ έχουν αυξηθεί σημαντικά από τη δεκαετία του 1950.
"Μεταξύ των 14 τύπων καρκίνου σε άνοδο που μελετήσαμε, οι οκτώ σχετίζονταν με το πεπτικό σύστημα. Η τροφή που τρώμε τροφοδοτεί τους μικροοργανισμούς στο έντερό μας", δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας Tomotaka Ugai . "Η διατροφή επηρεάζει άμεσα τη σύνθεση του μικροβιώματος και τελικά αυτές οι αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο και τα αποτελέσματα ασθενειών".
Έχοντας έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων "υπό εξέταση", οι ερευνητές μπορούν να δουν ότι οι διατροφικές συνήθειες και ο τρόπος ζωής μας διαμορφώνονται στα παιδικά και τα εφηβικά μας χρόνια. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η παχυσαρκία, όπου τα παχύσαρκα παιδιά είναι πιο πιθανό να γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες. Καθώς η παχυσαρκία είναι γνωστός παράγοντας κινδύνου για καρκίνο, προκύπτει ότι οι εν λόγω ενήλικες είναι πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο σε νεότερη ηλικία συγκριτικά με προηγούμενες γενιές, ενδεχομένως επειδή έχουν εκτεθεί στον συγκεκριμένο παράγοντα κινδύνου για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Μία άλλη παράμετρος που μπαίνει στη συζήτηση είναι ότι τα καλύτερα προγράμματα ελέγχου υγείας και έγκαιρης διάγνωσης συμβάλουν επίσης στην αύξηση του αριθμού των νέων καρκίνων που διαγιγνώσκονται ετησίως, παγκοσμίως. Παρότι όμως αυτό είναι ένας προφανής "αντίλογος", δυστυχώς δεν είναι η μόνη απάντηση στο ερώτημα γιατί αυξάνονται τα περιστατικά καρκίνου σε νεότερες ηλικίες.
Οι μορφές καρκίνου που εμφανίζονται σε νεαρότερες ηλικίες έχουν διαφορετικά κλινικά, παθολογικά και κυτταρικά χαρακτηριστικά σε σύγκριση με τους καρκίνους που παρουσιάζονται σε μεγαλύτερους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι αυτές οι περιπτώσεις μπορεί να χρειάζονται διαφορετικούς τύπους θεραπείας και μια πιο εξατομικευμένη προσέγγιση που να είναι προσαρμοσμένη στην ηλικία του ασθενούς κατά τη στιγμή που αναπτύχθηκε ο καρκίνος.
Ο ρόλος του μικροβιώματος του εντέρου στον καρκίνο
Η μελέτη του Brigham εξέτασε 14 περιπτώσεις νόσου και διαπίστωσε ότι η γενετική ταυτότητα, η επιθετικότητα και ανάπτυξη του καρκίνου ήταν διαφορετική στους ασθενείς που τον εμφάνισαν πριν από την ηλικία των 50 ετών σε σύγκριση με εκείνους που εμφάνισαν τον ίδιο καρκίνο μετά την ηλικία των 50 ετών. Οι διαφορές αυτές ήταν πιο εμφανείς σε διάφορους τύπους καρκίνου του πεπτικού (παχέος εντέρου, παγκρέατος, στομάχου) και ένας πιθανός λόγος για αυτό μπορεί να είναι η διατροφή και το μικροβίωμά μας.
Τα βακτήρια στο έντερο διαφοροποιούνται από τις δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, τη λήψη αντιβιοτικών και τον θηλασμό. Και καθώς η διατροφή μας, τα φάρμακα που παίρνουμε και το πόσο θηλάζουμε τα παιδιά μας αλλάζουν στην κοινωνία με την πάροδο του χρόνου, το ίδιο συμβαίνει και με τα βακτήρια στο έντερό μας.
Εάν τα υγιή μας κύτταρα "προγραμματίζονται" κατά τη διάρκεια της ζωής μας στη μήτρα, τότε το ίδιο θα μπορούσαν να κάνουν και τα κύτταρα που στην πορεία θα προκαλέσουν καρκίνο. Η διατροφή της μητέρας, η παχυσαρκία και οι περιβαλλοντικές συνθήκες, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και τα φυτοφάρμακα, είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών και καρκίνου. Ακόμη, όσο κι αν ακούγεται αντιφατικό, οι αυστηροί περιορισμοί στην πρόσληψη τροφής κατά την εγκυμοσύνη σε γυναίκες που ζουν σε περιοχές που μαστίζονται από λιμούς ή που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού στους θηλυκούς απογόνους.
Δίνει η εν λόγω μελέτη απαντήσεις για την εμφάνιση καρκίνου σε νέους ανθρώπους;
Όχι, δεν μπορεί να πει κανείς ότι οι ερευνητές έχουν βρει λύσεις και απαντήσεις. Κάνουν όμως επισημάνσεις που μπορεί να φανούν χρήσιμες σε επίπεδο προγραμμάτων έγκαιρης διάγνωσης και πρόληψης.
Η κατανόηση των πιθανών παραγόντων για καρκίνο σε νέους ανθρώπους, ο ρόλος των καρκινογόνων στο περιβάλλον και τη διατροφή και τι μπορούμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε τη νόσο, αποτελούν ένα πρώτο βήμα για την ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης για τις επόμενες γενιές.
