Υπάρχουν άνθρωποι που μετρούν αντίστροφα για την «εβδομάδα γενεθλίων» τους και άλλοι που προτιμούν η μέρα αυτή να περάσει αθόρυβα, σαν οποιαδήποτε άλλη. Το ίδιο γεγονός—το πέρασμα ενός ακόμη χρόνου—μπορεί να γεννά ενθουσιασμό, αμηχανία ή και μελαγχολία. Δεν είναι απλώς «γούστα». Πίσω από τη στάση μας κρύβονται εμπειρίες, προσδοκίες και μηχανισμοί που η ψυχολογία γνωρίζει καλά.
Όταν η χαρά μπερδεύεται με την απογοήτευση
Για αρκετούς, τα γενέθλια δεν ταυτίζονται με ευχάριστες αναμνήσεις. Ξεχασμένα πάρτι, αμήχανες τούρτες «επειδή έτσι πρέπει», άνθρωποι που δεν ήρθαν ποτέ—όλα αυτά «εκπαιδεύουν» τον εγκέφαλο να μην περιμένει τίποτα. Οι ψυχολόγοι μιλούν για εκμαθημένη αβοηθησία: όταν επαναλαμβανόμενες απογοητεύσεις μάς πείθουν ότι δεν έχει νόημα να προσπαθούμε ή να ελπίζουμε. Έτσι, η πιο ασφαλής επιλογή μοιάζει να είναι η αποστασιοποίηση: λιγότερες προσδοκίες, λιγότερος πόνος.
Ο ρυθμός της ζωής «σβήνει» τις επετείους
Η καθημερινότητα με deadlines, υποχρεώσεις και πολλαπλούς ρόλους μπορεί να μετατρέπει κάθε ημερομηνία σε μια ακόμη γραμμή στο ημερολόγιο. Δεν πρόκειται για αδιαφορία· είναι αυτό που κάποιοι περιγράφουν ως «χρονική τύφλωση»: όταν ο εγκέφαλος είναι τόσο φορτωμένος, που τα ιδιαίτερα σημεία του χρόνου χάνουν τη λάμψη τους. Η μέρα κυλά, τα e-mails τρέχουν και πριν το καταλάβουμε έχει πάει βράδυ.
«Δεν το χρειάζομαι για να νιώσω καλά»
Υπάρχει και η συνειδητή, ήρεμη επιλογή να μη δοθεί έμφαση. Άνθρωποι με ισχυρή εσωτερική αίσθηση αξίας δεν ζητούν εξωτερικές αποδείξεις για να νιώσουν αγαπητοί ή «ζωντανοί». Η θεωρία της αυτοδιάθεσης εξηγεί ότι η ευημερία πηγάζει από αυτονομία, ικανότητα και νόημα. Όποιος αντλεί επιβεβαίωση από μέσα του, δεν έχει ανάγκη την τελετουργία για να νιώσει πλήρης—και συχνά επιλέγει να γιορτάζει μικρές χαρές κάθε μέρα, όχι μία φορά τον χρόνο.
Προσωπικότητα και παιδικές μνήμες
Οι εξωστρεφείς απολαμβάνουν τη σύναξη φίλων, το θόρυβο, την προσοχή—συνήθως επειδή υπάρχει θετικό «υλικό» από τα παιδικά τους χρόνια. Οι εσωστρεφείς συχνά πιέζονται από τη δημόσια έκθεση. Αν οι πρώιμες εμπειρίες περιείχαν αδιαφορία ή ένταση, είναι λογικό η ενήλικη στάση να γέρνει προς την αποφυγή των εορτασμών.
Τα «στρογγυλά» χρόνια και οι σκιές τους
Καθώς πλησιάζουν ορόσημα—τα 30, 40, 50—πολλοί κάνουν απολογισμό. «Είμαι εκεί που νόμιζα;» Αν το εσωτερικό αφήγημα δεν ταιριάζει με το χρονοδιάγραμμα που είχαμε στο μυαλό μας, τα γενέθλια μπορεί να ενεργοποιήσουν υπαρξιακές σκέψεις ή και μικρά πένθη για όσα δεν έγιναν. Αντίστροφα, γεγονότα που αλλάζουν τη ζωή—ανάρρωση από σοβαρή ασθένεια, απώλειες, τραύματα—μπορεί να αναβαπτίσουν τη μέρα σε πηγή ευγνωμοσύνης: ένα ακόμη έτος είναι δώρο.
Αν αγαπάς τα γενέθλια σου
Δώσε χώρο στην απόλαυση χωρίς ενοχές. Η γιορτή είναι αφορμή για σύνδεση. Αναγνώρισε όσα πέτυχες, ευχαρίστησε τον νεότερο εαυτό σου για την αντοχή του, οργάνωσε τη μέρα όπως σε εκφράζει—από ένα μεγάλο πάρτι μέχρι ένα δείπνο με τρεις ανθρώπους.
Αν προτιμάς να τα περνάς χαμηλά
Δεν χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα σε κανέναν. Μπορείς να κρατήσεις τη μέρα απλή, να τη γεμίσεις με μικρές ιδιωτικές τελετουργίες, να προστατέψεις τον εαυτό σου από άβολες προσδοκίες. Αν οι παλιές απογοητεύσεις βαραίνουν, σκέψου μικρά βήματα επανανοηματοδότησης: ένα ραντεβού με τον εαυτό σου, μια βόλτα, ένα τηλέφωνο σε άνθρωπο που σε «βλέπει».
Κι αν ανήκεις στους «δίπλα»
Όταν ο δικός σου άνθρωπος δεν είναι «τύπος γενεθλίων», σεβάσου το. Ρώτησε τι θα τον ανακουφίσει, μην επιβάλλεις τη δική σου ιδέα γιορτής, κράτα την παρουσία σου σταθερή και ήρεμη. Η φροντίδα δεν μετριέται σε κεράκια.
Στην τελική, ο τρόπος που «κάνουμε» τα γενέθλια λέει μια ιστορία για το πώς σχετιζόμαστε με τον χρόνο, τον εαυτό μας και τους άλλους. Για κάποιους είναι σκηνή με φώτα, για άλλους ένα ήσυχο δωμάτιο. Και τα δύο είναι απολύτως εντάξει, αρκεί να μοιάζουν αληθινά σε εμάς.
Διαβάστε ακόμα: Αναβλητικότητα: Γιατί «κολλάμε» και πώς να τη νικήσουμε – Οι τύποι και οι στρατηγικές αντιμετώπισης
