Βασιλόπιτα: Ιστορία και συνταγές

Το κόψιμο της βασιλόπιτας είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν. Στην αρχαιότητα υπήρχε το έθιμο του εορταστικού άρτου, τον οποίο σε μεγάλες αγροτικές γιορτές οι αρχαίοι Έλληνες προσέφεραν στους θεούς. Τέτοιες γιορτές ήταν τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια.

Στα Κρόνια, εορτή του θεού Κ(Χ)ρόνου, που λατρεύονταν στην Ελλάδα και στα Σατουρνάλια (saturnalia) της Ρώμης, έφτιαχναν γλυκά και πίττες, μέσα στα οποία έβαζαν νομίσματα και σε όποιον τύχαινε το κομμάτι, ήταν ο τυχερός της παρέας...

Η ορθόδοξη παράδοση συνέδεσε το έθιμο με τη βασιλόπιτα.

ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ

Υλικά

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Χτυπήστε το βούτυρο με τη ζάχαρη ν' αφρατέψει. Συνεχίζοντας το χτύπημα, ρίξτε ένα-ένα τα κροκάδια και στη συνέχεια το χυμό πορτοκαλιού και το κονιάκ λίγο-λίγο. Ανακατέψτε το μισό αλεύρι με το αλάτι, τη σόδα, την κανέλα και το γαρίφαλο. Ρίξτε τα στο μίγμα του βουτύρου μαζί με το ξύσμα πορτοκαλιού και ζυμώστε ρίχνοντας όσο ακόμη αλεύρι χρειαστεί, για να γίνει μια ζύμη, όπως η ζύμη της τάρτας ή του κουραμπιέ. Κρατήστε ένα μικρό κομμάτι της ζύμης και την υπόλοιπη πλάστε τη σε κύκλο διαμέτρου 25 εκ. και βάλτε τη σ' ένα κομμάτι της ζύμης που κρατήσατε σε φύλλο με πάχος 3 χιλ. και κόψτε με μικρά κουπ-πατ, αστέρια, δεντράκια, πουλάκια. Αλείψτε την επιφάνεια της βασιλόπιτας με κροκάδι αραιωμένο με λίγο νερό και κολλήστε επάνω τα διάφορα σχήματα. Μπήξτε στο καθένα ένα ολόκληρο γαρίφαλο κι αλείψτε τα κι αυτά με λίγο κροκάδι. Ψήστε τη βασιλόπιτα σε φούρνο 200 βαθμών Κελσίου για 30'-35', να ροδίσει καλά. ΄Οταν τη βγάλετε από το φούρνο, βγάλτε την από το ταψί και βάλτε τη να κρυώσει επάνω σε σχάρα. Φυλάξτε τη σε μεταλλικό κουτί μπισκότων, για να μη νοτίσει

Καλή επιτυχία .

ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ ΣΜΥΡΝΗΣ

ΥΛΙΚΑ

• 300 γρ. βούτυρο μαλακό
• 400 γρ. ζάχαρη
• 1 πρέζα αλάτι
• 6 αυγά, χωρισμένα σε κρόκους και ασπράδια
• 750 γρ. (περίπου) ΦΑΡΙΝΑ ΚΡΗΤΗΣ κοσκινισμένη
• 1 κουταλάκι μαστίχα κοπανισμένη
• 1 ποτηράκι κονιάκ
• ο χυμός και το ξύσμα ενός πορτοκαλιού
• (1 αυγό χτυπημένο - ολόκληρα γαρίφαλα και αμυγδαλόψιχα για στόλισμα)

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

1. Χτυπάτε στο μίξερ το βούτυρο με τη ζάχαρη και το αλάτι, μέχρι να ασπρίσουν.
2. Προσθέτετε τους κρόκους με τη μαστίχα και συνεχίζετε το χτύπημα για 5 λεπτά ακόμα.
3. Προσθέτετε το χυμό, το ξύσμα και το κονιάκ.
4. Χτυπάτε τα ασπράδια αυγών σε σφιχτή μαρέγκα.
5. Ρίχνετε στο μίγμα των κρόκων εναλλάξ λίγο αλεύρι και μαρέγκα, ανακατεύοντας ελαφρά.
6. Ρίχνετε το μίγμα σ' ένα βουτυρωμένο ταψί (και κάνετε στην επιφάνεια διάφορα σχέδια μ' ένα πιρούνι).
7. Αλείφετε την πίτα με αυγό, τη στολίζετε με τα γαρίφαλα και την αμυγδαλόψιχα και την ψήνετε σε μέτρια προθερμασμένο φούρνο για 1 ώρα περίπου.

Βασιλόπιτα με ξηρούς καρπούς

Υλικά

500 γρ. βούτυρ

500 γρ. ζάχαρη

500 γρ. αλεύρι που φουσκώνει μόνο του

2 κ.γλ. μπεικιν  πάουντερ

8 αυγά

200 γρ. φυστικόψιχα

200 γρ. αμυγδαλόψιχα

150 γρ. βερύκοκα ξερά σε κυβάκια

150 γρ. δαμάσκηνα ξερά σε κυβάκια

1 εμβαπτιζόμενο φακελάκι με κρόκο Κοζάνης και μέλι

Ζάχαρη άχνη για το πασπάλισμα

Διαδικασία

Ετοιμάζουμε σε 2 φλ. νερό καυτό ρόφημα  κρόκου Κοζάνης με μέλι χρησιμοποιώντας το φακελάκι. Ρίχνουμε το ρόφημα όπως είναι ζεστό σε ένα μπολ που έχουμε βάλει τα δαμάσκηνα και τα βερίκοκα. Τα αφήνουμε εκεί για ένα τέταρτο να ενυδατωθούν.

Σε ένα μίξερ χτυπάμε τα αυγά με τη ζάχαρη μέχρι να αφρατέψει το μίγμα.  Προσθέτουμε το βούτυρο το οποίο έχουμε λιώσει. Ανακατεύουμε . Προσθέτουμε την αμυγδαλόψιχα, το αλεύρι με το μπεικιν και ανακατεύουμε να ομογενοποιηθεί το μείγμα. Βάζουμε και την φυστικόψιχα  όπως και τα ενυδατωμένα ξερά φρούτα με ½ φλ από το ρόφημα.

Ανακατεύουμε καλά. Μεταφέρουμε το μείγμα σε ταψάκι φούρνου και ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 1 ώρα. Μόλις κρυώσει λίγο το πασπαλίζουμε με ζάχαρη άχνη και με φιλέ αμυγδάλου(προαιρετικά)

Καλή επιτυχία .

ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑ ΤΟΥΡΤΑ

ΥΛΙΚΑ

• 250 γρ. μαλακό Βούτυρο
• 8 Αυγό(ά)
• 900 γρ. Αλεύρι
• 80 γρ. Κονιάκ
• 500 γρ. Ζάχαρη
• 6 -7 πορτοκάλια - Χυμός πορτοκαλιού
• 1 κουτ. γλ. Σόδα
• 1 κουτ. γλ. Ξύσμα πορτοκαλιού
• 1 κουτ. γλ. Μπέικιν Πάουντερ
• Αχνη Ζάχαρη

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Σε γυάλινο μπολ χτυπάτε το βούτυρο να ασπρίσει. Σε άλλο μπολ βάζετε τους κρόκους των αυγών με τη ζάχαρη και χτυπάτε να αφρατέψουν. Ρίχνετε στο βούτυρο και ανακατεύετε.

Προσθέτετε το κονιάκ. Σε μπολ βάζετε τον χυμό με τη σόδα. Μόλις αφρίσουν ρίχνετε στο μπολ με το βούτυρο. Σε καθαρό μπολ χτυπάτε τα ασπράδια σε σφιχτή μαρέγκα. Ρίχνετε σιγά - σιγά στο μίγμα με το βούτυρο. Προσθέτετε το ξύσμα και το μπέικιν και ανακατεύετε καλά. Ρίχνετε σιγά - σιγά το αλεύρι ανακατεύοντας, να γίνει απαλός και πηχτός χυλός.

Αδειάζετε σε βουτυρωμένο στρογγυλό ταψί και ψήνετε στους 200 βαθμούς για 50 - 60 λεπτά. (Βεβαιωθείτε ότι έχει ψηθεί καλά βυθίζοντας ένα μαχαίρι στο κέντρο του, που πρέπει να βγει στεγνό). Αφήνετε να κρυώσει λίγο και ξεφορμάρετε. Πασπαλίζετε με ζάχαρη άχνη και σερβίρετε.

ΣΗΜ.: Για να κάνετε σχέδια με την άχνη, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε δαντελένιο δισκάκι από χαρτί που θα ζητήσετε από ζαχαροπλαστείο.

<< ... Περισσότερες Συνταγές... >>

ΕΚΤΕΛΕΣΗ:

Η ιστορία της βασιλόπιτας
Μια ιστορία που συνέβηκε πριν από εκατοντάδες χρόνια, πριν από 1500 χρόνια περίπου, στην πόλη Καισάρεια της Καππαδοκίας, στη Μικρά Ασία.

Ο Μέγας Βασίλειος ήταν δεσπότης της Καισάρειας και ζούσε αρμονικά με τους συνανθρώπους του, με αγάπη, κατανόηση και αλληλοβοήθεια.

Κάποια μέρα όμως, ένας αχόρταγος στρατηγός - τύραννος της περιοχής, ζήτησε να του δοθούν όλοι οι θησαυροί της πόλης της Καισάρειας, αλλιώς θα πολιορκούσε την πόλη για να την κατακτήσει και να την λεηλατήσει.

Ο Μέγας Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη.

Ξημέρωσε η νέα μέρα και ο στρατηγός αποφασισμένος με το στρατό του περικύκλωσε αμέσως την Καισάρεια. Μπήκε με την ακολουθία του και ζήτησε να δει το Δεσπότη, ο οποίος βρισκόταν στο ναό και προσευχόταν. Με θράσος και θυμό ο αδίστακτος στρατηγός απαίτησε το χρυσάφι της πόλης καθώς και ότι άλλο πολύτιμο υπήρχε στην πόλη.

Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι άνθρωποι της πόλης του δεν είχαν τίποτε άλλο πέρα από πείνα και φτώχια, δεν είχαν να δώσουν τίποτε αξιόλογο στον άρπαγα στρατηγό. Ο στρατηγός με το που άκουσε αυτά τα λόγια θύμωσε ακόμα περισσότερο και άρχισε να απειλεί τον Μέγα Βασίλειο ότι θα τον εξορίσει πολύ μακριά από την πατρίδα του ή κι ακόμη μπορεί να τον σκοτώσει.

Οι χριστιανοί της Καισάρειας αγαπούσαν πολύ το Δεσπότη τους και θέλησαν να τον βοηθήσουν. Μάζεψαν λοιπόν από τα σπίτια τους ότι χρυσαφικά είχαν και του τα προσέφεραν, ώστε δίνοντάς τα στο σκληρό στρατηγό να σωθούν. Στο μεταξύ ο ανυπόμονος στρατηγός κόντευε να σκάσει από το κακό του. Διέταξε αμέσως το στρατό του να επιτεθεί στο φτωχό λαό της πόλης.

Ο Δεσπότης, ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του προσευχήθηκε και μετά παρουσίασε στο στρατηγό ότι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Τη στιγμή όμως που ο στρατηγός πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να αρπάξει τους θησαυρούς, με το που ακούμπησε τα χέρια του πάνω στα χρυσαφικά, έγινε το θαύμα! Όλοι οι συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους δικούς του. Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι. Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισάρειας.

Τότε όμως, ο Δεσπότης της, ο Μέγας Βασίλειος, βρέθηκε σε δύσκολη θέση! Θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και η μοιρασιά να είναι δίκαιη, δηλαδή να πάρει ο καθένας ότι ήταν δικό του. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Προσευχήθηκε λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος και ο Θεός τον φώτισε τι να κάνει. Κάλεσε τους διακόνους και τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια, όπου μέσα στο καθένα ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά.

Όταν αυτά ετοιμάστηκαν, τα μοίρασε σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της Καισάρειας. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της. Ήταν λοιπόν ένα ξεχωριστό ψωμάκι, η βασιλόπιτα. Έφερνε στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία μαζί.

Από τότε φτιάχνουμε κι εμείς τη βασιλόπιτα με το φλουρί μέσα, την πρώτη μέρα του χρόνου, τη μέρα του Αγίου Βασιλείου. Η βασιλόπιτα, αγιοβασιλιάτικο έθιμο πολλών αιώνων, μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, για να μας θυμίζει την αγάπη και την καλοσύνη αυτού του Αγίου ανθρώπου.