Γνωστή ως «Λέσχη των Αριστοκρατών» (σύμφωνα με σατιρικό ποίημα που δημοσιεύτηκε στις 20 Δεκεμβρίου 1885 στην εφημερίδα «Αριστοφάνης»), η «Αθηναϊκή Λέσχη» είναι η παλαιότερη στην Ελλάδα λέσχη αγγλικού τύπου και δραστηριοποιείται στον προγραμματισμό διαλέξεων και δεξιώσεων με ευρεία θεματολογία από την κοινωνική και επιστημονική ζωή του τόπου μας.
Τότε και τώρα
Ολα ξεκίνησαν πριν από 132 χρόνια, όταν ένας πλούσιος Ηπειρώτης, ο Μιχαήλ Μελάς, εγκαταστάθηκε από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα και θέλησε να δημιουργήσει μια «συνεργασία εξεχουσών προσωπικοτήτων των Αθηνών, μελών ή απογόνων αρχοντικών και πλουσίων οικογενειών ή αγωνιστών του 1821, με ευρωπαϊκή παιδεία και διακεκριμένες θέσεις στην κοινωνία». Ετσι, δημιουργήθηκε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο, με πρόεδρο τον καθηγητή πανεπιστημίου, διοικητή της Εθνικής Τράπεζας και μυθιστοριογράφο Παύλο Καλλιγά και μέλη 20 επίλεκτους Αθηναίους πολίτες.
Σήμερα, με 1.000 μέλη στο ενεργητικό της (ανώτερο επιτρεπόμενο όριο από το καταστατικό) και πολλές εν αναμονή αιτήσεις για εγγραφές νέων μελών, η «κλειστή» λέσχη –αν και προσαρμόζεται συνεχώς στις ανάγκες των μελών της– δεν παρεκκλίνει από τις αρχές και τα «πιστεύω» της και δεν κάνει κουβέντα για συμμετοχή γυναικών.
Το «ωραίο φύλο» μπορεί να πατήσει τα χειροποίητα και πανάκριβα χαλιά της μόνο με την άδεια κάποιου μέλους και μόνο στο σαλόνι του 8ου ορόφου, που διατίθεται για δεξιώσεις και κοινωνικές εκδηλώσεις.
Οι υπόλοιποι όροφοι του ιδιόκτητου πλέον κτιρίου στην καρδιά της πόλης, επί της οδού Πανεπιστημίου, χαρακτηρίζονται επίσης από την πολυτελέστατη επίπλωσή τους, κάτι που καθιστά την «Αθηναϊκή Λέσχη» μία από τις καλύτερες των Βαλκανίων και εφάμιλλη των μεγάλων ευρωπαϊκών λεσχών.
Στις παροχές συμπεριλαμβάνονται γυμναστήριο, εστιατόριο, αναγνωστήριο, βιβλιοθήκη, πινακοθήκη, σαλόνια για φιλολογικές συζητήσεις, αλλά και χώροι χαρτοπαιξίας, μια δραστηριότητα που επί σειρά ετών κατέχει κυρίαρχη θέση στη λέσχη.
Πρωταγωνιστής στις αθλητικές δραστηριότητες του συλλόγου ήταν και είναι η ξιφασκία. Γνωστή ως «ευγενές άθλημα» –κυρίως μέλη της υψηλής κοινωνίας επιδίδονταν στο σπορ– δεν θα μπορούσε να μην έχει τη θέση που της αρμόζει στο αθλητικό τμήμα της «Αθηναϊκής Λέσχης».
Η επίδοση των μελών της στην ξιφασκία και στη σπαθασκία, κυρίως κατά τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, οδήγησε στη συστηματική διδασκαλία τους, στην καθιέρωση ειδικών επάθλων, ακόμα και στην αποστολή αθλητών στο εξωτερικό, ώστε να διδάξουν το άθλημα στα υπόλοιπα μέλη της λέσχης.
Προϋποθέσεις εγγραφής
Οποιοσδήποτε άνδρας διακεκριμένο μέλος της αθηναϊκής κοινωνίας, αλλά και της επαρχίας, με πανεπιστημιακό πτυχίο, που έχει να επιδείξει έργο (παράδειγμα η περίπτωση του κ. Χόντου, που έγινε μέλος για το κοινωνικό έργο που προσφέρει δίνοντας δουλειά σε χιλιάδες εργαζόμενους στα καταστήματά του), μπορεί να ελπίζει. Πρέπει να προταθεί από 2 μέλη με 5ετή θητεία, να μιλήσουν με καλά λόγια άλλα 3 μέλη που τον γνωρίζουν και, αν το Διοικητικό Συμβούλιο τον εγκρίνει, η Γενική Συνέλευση της λέσχης κάνει την αίτησή του δεκτή. Εξαιρούνται οι υπουργοί, που είναι αυτοδικαίως μέλη. Μόνη υποχρέωση των μελών είναι να πληρώνουν τη συνδρομή τους, 700 ευρώ το χρόνο, συν τα 1.500 ευρώ… της εγγραφής.
Μέλη
Από την ημέρα της ιδρύσεώς της έως σήμερα η «Αθηναϊκή Λέσχη» παραμένει χώρος συνάντησης των «πλουσίων και ισχυρών». Από τα σαλόνια της έχουν παρελάσει πολιτικοί, ανώτατοι διοικητικοί υπάλληλοι, αξιωματικοί. Από το παρελθόν αξίζει να αναφέρουμε τους Δ. Σούτζο, Στ. Ψυχά, Γ. Παχή, Μ. Μελά, Ερρ. Σλίμαν, Δ. Καλλιφρονά, Π. Μαυρομιχάλη, Ε. Ραγκαβή, Σ. Μπαλάνο, Αρ. Προβελέγγιο, Θ. Αννινο, Α. Σιμόπουλο, Κ. Σμολένσκη, Δ. Βικέλα, Χ. Τρικούπη, Λ. Κορομηλά, Γ. Θεοτόκη, Εμμ. Ροΐδη, Ι. Βαλαωρίτη, Π. Κουντουριώτη. Στις μέρες μας χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «παρέα» της Παρασκευής, με τους Στ. Ψυχάρη, Πρ. Παυλόπουλο, Γ. Αλογοσκούφη, Π. Μολυβιάτη, που συναντιούνται και ανταλλάσσουν απόψεις για την επικαιρότητα σε εβδομαδιαία βάση. Μέλη της είναι επίσης από το Ιδρυμα Ωνάση ο πρόεδρος κ. Α. Παπαδημητρίου και ο επίτιμος αντιπρόεδρος Π. Ιωαννίδης, ο επίτιμος πρόεδρος του Αρείου Πάγου κ. Β. Κόκκινος, ο πρώην πρόεδρος του Εμπορικού Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών κ. Δρακούλης Φουντουκάκος, ο απόστρατος σμήναρχος κ. Κυριάκος Κουκουλομάτης, ο πρώην καθηγητής Χειρουργικής και κ. Γιάννης Γκόγκας, ο δικηγόρος κ. Στεφανάκης, ο ιατρός - πλαστικός χειρουργός κ. Ιωάννης Λύρας, ο πρόεδρος της Ασπίς Πρόνοια κ. Παύλος Ψωμιάδης, ο διοικητής του ΙΚΑ κ. Γ. Μέργος, ο ακαδημαϊκός κ. Γ. Σκαλκέας κ.ά.
Η χαρτοπαιξία, ο Απόλλων και… ο επίτιμος
- Οι λέσχες πρωτοεμφανίστηκαν το 18ο αιώνα και ήταν αρχικά χώροι χαρτοπαιξίας, πολιτικών συζητήσεων και ανάπαυσης για κυρίους της καλής κοινωνίας.
- Ο όρος «λέσχη» (από το ρήμα «λέγω» με την έννοια του συλλέγω) είναι αρχαίος και σημαίνει τόπο συγκέντρωσης για συζήτηση. Γι’ αυτό και το ρήμα «λεσχηνεύω» σημαίνει «συζητώ», «φλυαρώ».
- Προστάτης των λεσχών ήταν ο «Λεσχηνόριος» Απόλλων, τη μορφή του οποίου επέλεξε η «Αθηναϊκή Λέσχη» το 1918 ως επίσημο έμβλημά της.
- Το αρχαιότερο μέλος της «Αθηναϊκής Λέσχης», με περισσότερα από 50 χρόνια στο βιογραφικό του, είναι ο κ. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
- Το 1888 ο «Ομιλος των Φιλόπλων» ζήτησε να συγχωνευτεί με την «Αθηναϊκή Λέσχη» και μετονομάστηκε σε «Αθηναϊκή Λέσχη - Το Ξίφος», δημιουργώντας το πρώτο αθλητικό σωματείο ξιφασκίας, με συμμετοχή πλέον σε αυτό και γυναικών.
Διεθνής προβολή της χώρας μας
«Η “Αθηναϊκή Λέσχη” έχει μεγάλη παράδοση και ιστορία. Οι αξίες τις οποίες υπηρετεί σηματοδοτούν πορεία για τον κοινωνικό ιστό και πιστεύουμε ότι και με τις σχέσεις που δημιουργεί σε διεθνές επίπεδο προβάλλει τη χώρα μας, την ποιότητά της, τις αρχές και τις αξίες της».
ΔΡΑΚΟΥΛΗΣ ΦΟΥΝΤΟΥΚΑΚΟΣ
Πρώην Πρόεδρος του Εμπορικου Βιομηχανικου Επιμελητηρίου Αθηνών
'Οαση ηρεμίας στην Αθήνα
«Εδώ και 10 χρόνια έχω την τιμή και τη χαρά να είμαι μέλος αυτής της ιστορικής λέσχης, η οποία αποτελεί ακόμη και σήμερα έναν από τους ελάχιστους χώρους όπου υπάρχει σεβασμός στην ιστορία και στους στόχους των ιδρυτικών μελών. Είμαι σίγουρος ότι ο σταθερός προσανατολισμός της λέσχης εξυπηρετεί με το σωστότερο τρόπο τη βελτίωση της κοινωνικής και πολιτιστικής ατμόσφαιρας της Αθήνας. Η “Αθηναϊκή Λέσχη” αποτελεί όαση ηρεμίας στην τόσο πολύβουη ζωής της πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους».
Από τη βικτοριανή αισθητική στο φενγκ σούι
Οταν το 1873 άνοιξε η λέσχη Ντούκενς στο Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ, βιομήχανοι και πολιτικοί γέμιζαν το κτίριο κάνοντας δημόσιες σχέσεις γύρω από ένα τραπέζι με πράσινη τσόχα και μιλούσαν για μπίζνες απολαμβάνοντας ένα μπράντι στα βικτοριανής αισθητικής δωμάτιά της.
Με την πάροδο των ετών, τους θαμώνες (όλοι άντρες και λευκοί) διαδέχθηκαν άντρες και γυναίκες απ’ όλες τις φυλές, με την προϋπόθεση να διαθέτουν οικονομική επιφάνεια και -σε κάποιες περιπτώσεις- την «κατάλληλη» καταγωγή.
Τη βαριά διακόσμηση διαδέχθηκαν οι μίνιμαλ τάσεις και το φενγκ σούι. Το περιεχόμενο των συζητήσεων, ωστόσο, παραμένει το ίδιο: μπίζνες και εξουσία.
Η έννοια της λέσχης στο εξωτερικό, στις μέρες μας, παίρνει διαφορετικές μορφές ανάλογα με τους σκοπούς που εξυπηρετεί και, φυσικά, τα χρήματα που μπορεί να αποδώσει ως εμπορική δραστηριότητα. Δεν είναι μόνο ένας χώρος συναντήσεων με αυστηρό πρωτόκολλο και άψογο σέρβις.
Μπορεί να διαθέτει γυμναστήριο, πισίνα, σπα ή αίθουσες για σκουός και σουίτες για διανυκτέρευση.
Η Βρετανία επιμένει παραδοσιακά. Στο Λονδίνο υπάρχουν περίπου 25 λέσχες. Μεταξύ αυτών η περίφημη Ατενέουμ, που λειτουργεί από το 1823. Μέλη της υπήρξαν ο Κάρολος Ντίκενς, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Αρθουρ Κόναν Ντόιλ και στις μέρες μας είναι αγαπημένος τόπος συνάντησης βουλευτών απ’ όλα τα κόμματα. Ο πρίγκιπας Κάρολος και ο αρχηγός των Τόρις, Ντέιβιντ Κάμερον, προτιμούν τη διακριτικότητα της λέσχης Γουάιτς. Κάποιες άλλες απαιτούν από τα μέλη τους να πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Για παράδειγμα, η Καλεντόνιαν κάνει μέλη της όσους έχουν σκοτσέζικη καταγωγή και η Τράβελερς αποκλείει όσους δεν έχουν ταξιδέψει εκτός Αγγλίας. Στις ΗΠΑ το πρωτόκολλο είναι πιο χαλαρό. Υπάρχουν λέσχες σε αρκετές μεγάλες πόλεις και κάποιες από αυτές συνεργάζονται με λέσχες της Βρετανίας. Για να γίνει κανείς μέλος όμως, μπορεί να περιμένει έως και πέντε χρόνια και φυσικά να έχει τις απαραίτητες συστάσεις.
