Το ποδόσφαιρο και η κατάθλιψη. «Οι ποδοσφαιριστές ζουν σε μια φούσκα»

Ο Δημήτρης Ελευθερόπουλος σε μια διαφορετική συνέντευξη στο Gazzetta.gr, γεμάτη άγνωστες λεπτομέρειες για την ψυχοσύνθεση του ποδοσφαιριστή, για την κατάσταση στις δύο όχθες του ελληνικού ποδοσφαίρου, αλλά και αλήθειες χωρίς φτιασιδώματα για τους λόγους που κάποιος επιλέγει να επενδύσει σε έναν ποδοσφαιρικό σύλλογο.

Πλέον, μολονότι δεν αποτελούν πλειοψηφία, υπάρχουν ποδοσφαιριστές που καταλαβαίνουν από νωρίς πως η υπόλοιπη ζωή τους θα περιστρέφεται γύρω από την ασπρόμαυρη θεά, ωστόσο φροντίζουν να μπουν σε κάποια σχολή. Άλλοι την τελειώνουν, άλλοι την παρατούν. Τότε, στην εποχή που ο Δημήτρης Ελευθερόπουλος επέστρεφε από το «αγροτικό» στην Προοδευτική στον Ολυμπιακό, έχοντας πείσμα να καθιερωθεί, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Ελάχιστοι σκέφτονταν πέρα από την εφήμερη δόξα, από τα χρήματα που εξαφανίζονταν όπως ακριβώς ήρθαν, από το σκοτάδι που ακολουθεί όταν σβήνουν οι προβολείς. Ο Ελευθερόπουλος, παράλληλα με την καριέρα του, σπούδασε ψυχολογία στο Πάντειο. Περισσότερο για τον ίδιο, όπως μας λέει χαρακτηριστικά, όμως τα εφόδια που πήρε τον βοήθησαν να διαχειριστεί στη συνέχεια πρόσωπα και καταστάσεις. Ήταν, άλλωστε, ένα παιδί που φρόντιζε ανέκαθεν να ανοίγει το μυαλό του, ακόμα κι αν στα χρόνια της δόξας αυτό δεν το κατανοούσαν πολλοί. Με βιβλία, ταινίες, εμπειρίες.

Όντας πλέον προπονητής και έχοντας τριβή με νεότερους, αλλά και μια διαφορετική επαφή με τους ανθρώπους του χώρου, ο Δημήτρης Ελευθερόπουλος μίλησε στο ντοκιμαντέρ του gazzetta.gr «Το ποδόσφαιρο και το τέρας» για την κατάθλιψη και γενικώς τα ζητήματα ψυχικής φύσης που αντιμετωπίζει ένας ποδοσφαιριστής. Ως συνήθως, όμως, δεν έμεινε στην επιφάνεια. Αναφέρθηκε στη σύνδεση με την υπόλοιπη κοινωνία, στα όσα γίνονται στα πιο χαμηλότερα στρώματα, στον συντηρητικό χώρο του ποδοσφαίρου όχι μόνο όσον αφορά τους ψυχολόγους, αλλά τον ρατσισμό και την ομοφοβία. Αλλά και στην ίδια την πραγματικότητα του απαξιωμένου ελληνικού ποδοσφαίρου, στο ξέπλυμα ή στον άλλο σκοπό που έχουν κάποιοι για να βγάλουν χρήματα από αυτό.

Δείτε το ντοκιμαντέρ και διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη

Πώς αποφάσισες να σπουδάσεις ψυχολογία;

«Κοίταξε, πάντα ήμουν καλός μαθητής, ιδιαίτερα καλός. Αλλά από πάρα πολύ μικρός ήξερα τι θα ακολουθήσω επαγγελματικά. Δηλαδή το ποδόσφαιρο. Οπότε είχα την πολυτέλεια, επειδή με έκαναν επαγγελματία από πάρα πολύ μικρό στον Ολυμπιακό, να ακολουθήσω σπουδές μόνο και μόνο προς ίδιον όφελος, δηλαδή για τα ερεθίσματα που θα έπαιρνα. Από όλες τις σχολές που υπήρχαν στο μηχανογραφικό η ψυχολογία ήταν αυτό που με ιντρίγκαρε, που με γοήτευε περισσότερο».

Σε βοήθησε στη διαχείριση καταστάσεων κατά τη διάρκεια της καριέρας σου;

«Σίγουρα δεν μπορούμε να το αποκόψουμε. Όπως με βοηθάει στη ζωή μου με βοηθάει και στο ποδόσφαιρο. Με ποια έννοια όμως; Όχι στον αγωνιστικό χώρο. Όσον αφορά τη διαχείριση. Είναι πολύ μεγάλο όλο αυτό που συμβαίνει, είναι πολύ μεγάλη η έκθεση. Όταν παίζεις έναν αγώνα και ξέρεις ότι εκατομμύρια κόσμος το παρακολουθεί στην τηλεόραση, είναι ένα βάρος. Αυτό πρέπει να το διαχειριστείς. Και αν δεν είσαι αδαής, που σε αυτή την περίπτωση δεν σε νοιάζει τίποτα, λίγο σκεπτόμενος να είσαι, όλο αυτό είναι πάρα πολύ βαρύ να το αντέξεις στους ώμους σου. Οπότε με βοήθησε στη διαχείριση όλων αυτών των δύσκολων καταστάσεων. Εξήντα-εβδομήντα χιλιάδες κόσμος στο γήπεδο, 78.000, όταν παίζαμε τότε στο Champions League. Δηλαδή βγαίνεις και είναι 80.000 κόσμος όχι απλά να παρακολουθεί. Δεν είναι θεατρική παράσταση, που ο άλλος θα κάτσει ήσυχα και στο τέλος θα χειροκροτήσει. Ξέρεις ότι μετά από 90 λεπτά ή θα είσαι στους θεούς του Ολύμπου, ή θα είσαι “βγάλτε τις φανέλες και φύγετε από εδώ”. Είναι τεράστια η απόκλιση, η συναισθηματική, του τι μπορεί να συμβεί μέσα σε 90 λεπτά».

Αυτή είναι η μεγαλύτερη πίεση που αντιμετωπίζει ένας εν ενεργεία αθλητής;

«Υπάρχουν πάρα πολλά. Πρέπει να γίνει ένας διαχωρισμός πολύ μεγάλος. Υπάρχει μια πολύ στρεβλή εικόνα για το τι κάνει ένας ποδοσφαιριστής αυτού του επιπέδου. Ο κόσμος νομίζει ότι απλά φοράει ένα κοντό παντελονάκι και παίρνει εκατομμύρια. Δεν ισχύει τίποτα από αυτά. Το μόνο που ισχύει ως θετικό πολύ μεγάλο είναι ότι κάτι που αγαπάει πάρα πολύ το κάνει επάγγελμα. Ας τα πάρουμε ένα-ένα. Πρώτον δεν είναι ότι κάνει την πλάκα του. Το πρόγραμμα των προπονήσεων, της προετοιμασίας το καλοκαίρι στα βουνά, δεν υπάρχει ρεπό, είναι πάρα πολύ πιεστικό και πάρα πολύ δύσκολο. Δεύτερον, δεν βγάζει εκατομμύρια. Τα ποσοστά των ποδοσφαιριστών που αμείβονται έτσι ώστε να μπορούν μετά να είναι άνετοι οικονομικά στο μέλλον είναι γύρω στο 1.5%. Οπότε όλο το υπόλοιπο 98.5% θα τελειώσει σε μια ηλικία πολύ κομβική για έναν άνθρωπο, 34-35 χρονών. Είσαι νέος ακόμα, δεν ξέρεις να κάνεις τίποτα, επανερχόμαστε στο προηγούμενο, ότι απαιτεί διάρκεια, συνέχεια να είσαι εκεί και να κάνεις προπονήσεις, δεν σου αφήνει χώρο για περισσότερα, να κάνεις άλλα πράγματα, ιδιαίτερα επαγγελματικά εννοώ. Και είσαι 34-35, δεν έχεις πτυχίο, δεν ξέρεις να κάνεις τίποτα και δεν παίρνεις και μισθό. Οπότε, μιλάμε για ένα ελάχιστο ποσοστό αθλητών που αμείβονται έτσι ώστε να μπορούν να βιοποριστούν στην πορεία. Από αυτό το ελάχιστο ποσοστό αυτοί που τα κρατάνε για άλλους λόγους που θα αναπτύξουμε αργότερα, είναι ακόμα πιο μικρό. Οπότε ποιοι εκατομμυριούχοι; Είναι ο ένα κόμμα κάτι στους 100 και από αυτούς ένα πολύ μικρό ποσοστό έχει την ικανότητα να τα κρατήσει γιατί είναι τελείως απροετοίμαστος γι' αυτό που ακολουθεί μετά το ποδόσφαιρο.

Για μένα τα μεγαλύτερα προβλήματα, γι' αυτό είπα ότι πρέπει να τα διαχωρίσουμε, προκύπτουν από την πίεση όταν αγωνίζεσαι, όταν αγωνίζεσαι σε αυτό το πολύ υψηλό επίπεδο. Είναι πολύ μεγάλο το άγχος, πολύ μεγάλες προσδοκίες, πάρα πολύς κόσμος ασχολείται με αυτό, φανατίζεται με αυτό. Όπως επίσης είναι πολύ μεγάλος και ο ανταγωνισμός. Παίζεις και είσαι φανταστικά, δύο παιχνίδια δεν έκανες καλά ή χτύπησες, μπήκε άλλος σου πήρε τη θέση. Τελείωσε αυτό. Εμένα για να φέρω ένα προσωπικό παράδειγμα, την πρώτη χρονιά στον Ολυμπιακό 19 χρονών ξαφνικά από το πουθενά με έμαθε όλη η Ελλάδα, 20 χρονών παθαίνω χιαστό την πρώτη αγωνιστική. Εκεί που την πρώτη σεζόν το τηλέφωνο δεν σταματούσε να χτυπάει και όλοι να ενδιαφέρονται για μένα, με το που έπαθα χιαστό μετά από μια βδομάδα δεν έπαιρνε κανείς».

Συνηθίζεις; Προσαρμόζεσαι; Μαθαίνεις να το διαχειρίζεσαι;

«Εδώ έρχεται αυτό που είπαμε πριν, που με ρώτησες. Εδώ ναι, οι σπουδές με βοήθησαν, ή η ματιά μου. Για μένα δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι ένα πτυχίο ή σπουδές σε κάτι. Η γνώση από μόνη της δεν είναι ικανή, το θέμα είναι τι την κάνεις αυτή τη γνώση. Ξέρω ανθρώπους πανεπιστημιακούς που δεν έχουν καμία εσωτερική ισορροπία. Οπότε ναι, κι αυτό ήταν ένα εργαλείο ώστε να με βοηθήσει να το διαχειριστώ».

Είναι κομβικό να υπάρχει κάποιου είδους εκπαίδευση ως παράλληλη διαδικασία προκειμένου ο αθλητής να προετοιμάζεται για τη μέρα που θα τελειώσει η καριέρα του όταν σταματήσει;

«Εγώ θεωρώ ότι είναι κομβικό, όπως το λες, να προετοιμάζεται ο αθλητής για το τι ακολουθεί. Συνήθως είναι τελείως απροετοίμαστος, οι ποδοσφαιριστές σε αυτό το επίπεδο ζουν σε μια φούσκα. Σε αυτό το επίπεδο, γιατί στο άλλο το επίπεδο που λέγαμε, στο μεγαλύτερο ποσοστό των χαμηλότερων κατηγοριών, έχουν άλλα προβλήματα. Έχω κάνει προπονητής σε ομάδες που οι παίκτες έμεναν 2-2 και 3-3 ολόκληροι άνδρες γιατί δεν πληρώνονταν. Γιατί όταν τελειώσει η μεταγραφική περίοδος 31 Γενάρη και είναι Φλεβάρης και η ομάδα αποφασίσει να μην σε πληρώνει, δεν μπορείς να κάνεις κάτι και να μείνεις άνεργος για 6-7 μήνες. Θα το υποστείς και θα συνεχίσεις να μένεις απλήρωτος, μόνο και μόνο για να μην χάσεις τη σεζόν. Οπότε εκεί είναι άλλα τα προβλήματα. Στην άλλη κατηγορία που είναι σε υψηλό επίπεδο, ζουν σε μια φούσκα. Ζουν εκτός πραγματικότητας και εκείνοι και οι συγγενείς τους, η γυναίκα τους, τα παιδιά τους,  οι γονείς τους. Όλοι ζούνε άλλο έργο.

 Νομίζουν ότι αυτή η μηχανή χρήματος θα εξακολουθεί μια ζωή, τα έξοδα που έχουν είναι υπερβολικά, δεν ακονίζουν το μυαλό τους ή τα skills τους, τις ικανότητές τους για αργότερα, ώστε να μπορούν να κάνουν κάτι άλλο και τα ποσοστά είναι αμείλικτα, το τι συμβαίνει. Τα επίσημα νούμερα. Ξεκινάμε από αυτό που σου είπα ότι έχουν μάθει όλοι σε έναν λάθος τρόπο. Ο ένας στους τρεις ποδοσφαιριστές υψηλού επιπέδου, τον πρώτο χρόνο που σταματά την καριέρα του, παίρνει επίσημα διαζύγιο. Αυτό από μόνο του σου δείχνει για τι ανατροπές μιλάμε ότι επιφέρει. Ένας στους τρεις επίσημα διαζύγιο τον πρώτο χρόνο και πρόσεχε, μιλάμε για παιδιά 34-35 ετών, άρα διαζύγιο στα 36. Στην πενταετία, πριν τα 40, ένας στους δύο αντιμετωπίζει πρόβλημα οικονομικό. Όσα χρήματα και να έχει πάρει, σε ποσοστά πάνω από 75-78%,  εμφανίζει μεγάλο προβλήματα υγείας. Με αρθρώσεις, κόκαλα και οστά. Που σημαίνει ότι χρειάζεσαι χρήματα για να μπορείς να είσαι σε μια κατάσταση, να έχεις μια α' ποιότητα ζωής. Εξαφανίζονται όλοι αυτοί οι αυλοκόλακες, που σε περιβάλλουν κατά τη διάρκεια της καριέρας σου, θα πάνε στον επόμενο. Έχει πολύ ενδιαφέρον γιατί τα λέω κατά καιρούς στους παίκτες μου και με κοιτάζουν λες και είναι κάτι πολύ μακρινό, πολύ παράξενο. Αλλά είναι αυτό που θα συμβεί. Καταλαβαίνεις πόσο απροετοίμαστοι είναι. Όλοι αυτοί θα φύγουν. Όχι, δεν θα φύγουν μόνο αυτοί, αλλά και οι πολύ κοντινοί τους άνθρωποι. Γιατί ανατρέπονται τα πάντα».

Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό; Έχει να κάνει με τους προπονητές; Με τις ομάδες; με τον Σύνδεσμο (ΠΣΑΠ); Όλοι μαζί πρέπει να αναλάβουν ρόλο;

Διαβάστε την συνέντευξη αναλυτικά ΕΔΩ
Το ποδόσφαιρο και το τέρας: Η μάχη με την κατάθλιψη! (documentary)