Σκηνές επιστημονικής φαντασίας στη Ρωσία

Ποιος από τους κατοίκους του Τσέλιαμπινσκ στη Ρωσία μπορούσε, όταν ξύπνησε χθες το πρωί, να φανταστεί ότι όσα είχε παρακολουθήσει πριν από μερικά χρόνια στην ταινία «Αρμαγεδδών» θα γίνονταν πραγματικότητα; Ουδείς, είναι η απάντηση, όπως αποδεικνύεται άλλωστε από τις εικόνες και τα βίντεο που κάνουν τον γύρο του κόσμου, και στα οποία καταγράφονται οι εκρήξεις από την επέλαση του μετεωρίτη στον ουρανό των Ουραλίων!

Νόμιζε κανείς πως είχε ξεκινήσει πόλεμος, τζάμια θρυμματίζονταν και εκτοξεύονταν σε απόσταση δεκάδων ή και εκατοντάδων μέτρων, ενώ συναγερμοί «τρελάθηκαν» από τα κομμάτια του μετεωρίτη που «γάζωναν» τα πάντα στο έδαφος και το ωστικό κύμα που προκάλεσαν. Οι κάτοικοι έτρεχαν σαστισμένοι για να καλυφθούν από την απειλή που ήρθε από τον ουρανό.

Ο αριθμός των τραυματιών αυξάνεται συνεχώς στην ευρύτερη περιοχή της πόλης Τσέλιαμπινσκ, όπου στις 11.00 το πρωί σημειώθηκε ο «βομβαρδισμός» μετεωριτών, την ίδια ημέρα που οι αστρονόμοι είχαν υπολογίσει μόνο το πολύ κοντινό πέρασμα του αστεροειδή 2012 DA14. Από τους χίλιους και πλέον τραυματίες ορισμένοι είναι παιδιά, δύο εκ των οποίων νοσηλεύονται στην Εντατική. Οι τραυματισμοί είναι αποτέλεσμα των γυαλιών που εκτοξεύτηκαν από τα κτίρια, τα οποία κινήθηκαν σαν τραπουλόχαρτα από την έκρηξη του μετεωρίτη που πραγματοποιήθηκε στην ατμόσφαιρα. Τοπικά μέσα ενημέρωσης έκαναν αναφορά ακόμα και για καταρρεύσεις τοίχων σε δημόσια κτίρια, όπως σχολεία, ενώ γκρεμίστηκε τμήμα οροφής εργοστασίου ψευδαργύρου. Επιπλέον κατέρρευσε το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας, ενώ σημειώθηκαν επίσης διακοπές ρεύματος μικρής διάρκειας.

Το κυρίως σώμα του μετεωρίτη, ο οποίος σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των ειδικών ζύγιζε έντεκα τόνους, έπεσε σε μια παγωμένη λίμνη κοντά στην πόλη Τσεμπαρκούλ. Το ειδησεογραφικό πρρακτορείο RIA Novosti μετέδωσε ότι στην παγωμένη επιφάνεια της λίμνης υπάρχει μια τρύπα διαμέτρου 6 μέτρων, ενώ την πτώση στη λίμνη επιβεβαιώνει με σχετική ανακοίνωσή του και ο κυβερνήτης της περιοχής Μιχαήλ Γιούρεβιτς.

Υπήρξε φημολογία εξαιτίας της διασποράς των θραυσμάτων που έπεσαν στην επιφάνεια της Γης ότι τον μετεωρίτη χτύπησε, όταν εισήλθε στην ατμόσφαιρα, η αεράμυνα της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας, ωστόσο διαψεύστηκε από τους αρμοδίους. Σύμφωνα εξάλλου με το RT.com, η τοπική υπηρεσία του υπουργείου Εκτακτων Αναγκών είχε στείλει μαζικά SMS με τα οποία προειδοποιούσε τους πολίτες για πιθανή βροχή μετεωριτών. Αυτό πάντως δεν διασταυρώνεται, ενώ πολίτες που ρωτήθηκαν σχετικά υποστηρίζουν ότι δεν έλαβαν τέτοια προειδοποίηση και τονίζουν ότι αιφνιδιάστηκαν.

Αιφνιδιασμένοι από την πτώση του μετεωρίτη εμφανίστηκαν και οι αστρονόμοι, οι οποίοι έσπευσαν να... διχαστούν. Οι υπεύθυνοι του Παρατηρητηρίου Πούλκοβο έξω από την Αγία Πετρούπολη δήλωσαν πεπεισμένοι ότι το αναπάντεχο συμβάν σχετιζόταν με την άφιξη του αστεροειδούς 2012DAA14, ο οποίος αναμενόταν να περάσει ξυστά χθες το βράδυ από τη Γη, σε απόσταση μόλις 27.000 χιλιομέτρων. Το αντίθετο ωστόσο υποστήριξε κατηγορηματικά ο Αμερικανός αστρονόμος Φιλ Πλέιτ -με δεκαετή εμπειρία στο τηλεσκόπιο Hubble-, ο οποίος χαρακτήρισε τα δύο περιστατικά ασύνδετα. Το ίδιο υποστηρίζει και ο Βρετανός συνάδελφός του Ρόμπερτ Μάσεϊ.

Τέλος, τον δικό του «μετεωρίτη» έριξε και ο Ρώσος εθνικιστής πολιτικός Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι αυτό που έγινε δεν ήταν βροχή μετεωριτών, αλλά αποτέλεσμα δοκιμής αμερικανικών όπλων στο Διάστημα. Υποστήριξε μάλιστα πως ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι θέλησε να ειδοποιήσει τον ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, αλλά «δεν τον έβρισκε».


«Πιστέψαμε ότι ήρθε το τέλος του κόσμου»

Για καθυστερημένη... Αποκάλυψη φοβήθηκαν οι κάτοικοι του Τσέλιαμπινσκ, φέρνοντας στο μυαλό τους τις καταστροφικές προβλέψεις των Μάγια για την 21η Δεκεμβρίου του 2012. «Εμοιαζε σαν σκηνή από την ταινία “Αρμαγεδδών” όταν άρχισε η βροχή των μετεωριτών. Πίστεψα πραγματικά ότι είχε έρθει το τέλος του κόσμου» δήλωσε η 20χρονη Γκουλνάρα Ντούντκα στην εφημερίδα «Siberian Times» και πρόσθεσε: «Τα πάντα φωτίστηκαν με ένα πολύ δυνατό φως. Ηταν τρομακτική η έκρηξη. Ηταν πολύ δυνατή. Ο κόσμος πίστεψε αρχικά ότι είχε συντριβεί αεροπλάνο και ότι στη συνέχεια εξερράγη».

Για το «τέλος του κόσμου» φοβήθηκε και η δασκάλα Βαλεντίνα Νικολάγεβα, η οποία βρισκόταν στην τάξη με τους μαθητές της όταν είδε την τεράστια λάμψη. «Τέτοιο φως δεν συμβαίνει στη ζωή. Μόνο όταν έρχεται το τέλος του κόσμου. Μετά είδαμε ένα φωτεινό μονοπάτι, όπως αυτό που αφήνει πίσω του το αεροπλάνο, μόνο που ήταν δέκα φορές μεγαλύτερο!»

Για τεράστια έκρηξη μίλησε και ο αυτόπτης μάρτυρας Σεργκέι Σέρσκοφ στο BBC News. «Υπήρξε μια τεράστια έκρηξη, την οποία διαδέχτηκαν πολλές άλλες μικρότερες. Εμοιαζε σαν να ήμασταν σε εμπόλεμη ζώνη. Και όλο αυτό διήρκεσε περίπου 20-30 λεπτά».

Λίγα λεπτά μετά το συμβάν το Twitter πήρε φωτιά. «Ακουσα την έκρηξη και έτρεξα αμέσως στη μαμά μου για να κρυφτούμε. Αμέσως νιώσαμε έναν απίστευτο κραδασμό, όπως αυτός ενός μεγάλου σεισμού» έγραψε ένας μαθητής, ενώ κάποιος άλλος σχολίασε: «Κάπνιζα έξω από το σπίτι, όταν ξαφνικά φωτίστηκε ο ουρανός και έμοιαζε σαν έπεφτε ο ίδιος ο ήλιος κάπου στα νότια της Γεκατερίνμπουργκ».

Ενας άλλος μάρτυρας μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό Moscow FM εξέφρασε τις υποψίες του για «χτύπημα πυραύλου», ενώ όταν ξεκαθάρισε πια το τοπίο σχετικά με την αιτία της έκρηξης, πολλοί εξέφρασαν τον φόβο τους λέγοντας: «Δεν πρόκειται να ησυχάσουμε. Θα ζούμε συνέχεια με τον φόβο του επόμενου χτυπήματος».


Από το «φαινόμενο του αβγού» στη Γαλλία μέχρι την πτώση ενός «γκρέιπφρουτ» στην Αλαμπάμα

Εκατοντάδες μετεωρίτες εισέρχονται κάθε χρόνο στη γήινη ατμόσφαιρα, ωστόσο σε ελάχιστες περιπτώσεις φτάνουν στη Γη προκαλώντας καταστροφές. Συνήθως διαλύονται από την τριβή και καίγονται προτού πέσουν στο έδαφος. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, όπως αυτή πριν από δώδεκα χιλιάδες χρόνια, όταν καταιγίδα μετεωριτών αφάνισε τόσο τους προϊστορικούς ανθρώπους όσο και τεράστια ζώα, όπως τα μαμούθ. Οι ειδικοί εντόπισαν ουσία που σχηματίζεται σε θερμοκρασίες 1.700-2.200 βαθμών Κελσίου και είναι αποτέλεσμα πρόσκρουσης «κοσμικού σώματος» στη Γη, σε λεπτό στρώμα βράχου στην Πενσιλβάνια, τη Νόρια Καρολίνα, αλλά και τη Συρία.

Σε άλλη, πάλι, περίπτωση ο μετεωρίτης χτύπησε με τη μορφή «αβγού». Οικογένεια Γάλλων επέστρεψε στο σπίτι της στην πόλη Ντρανβέ, νότια του Παρισιού, ύστερα από διακοπές τον Οκτώβριο του 2011 και διαπίστωσε ότι η οροφή του σπιτιού της είχε χτυπηθεί από μετεωρίτη ηλικίας 4,5 δισεκατομμυρίων ετών σε σχήμα αβγού, τη στιγμή που 14χρονος στην Εσση της Γερμανίας επέζησε το 2009 χτυπήματος από μετεωρίτη. Ο Γκέρι Μπλανκ επιστρέφοντας σπίτι του από το σχολείο είδε μια «μπάλα φωτός» να οδεύει κατά πάνω του από τον ουρανό. Το φλεγόμενο κομμάτι πέτρας προσγειώθηκε ακριβώς μπροστά του δημιουργώντας στο οδόστρωμα κρατήρα στο μέγεθος παπουτσιού.

Το μόνο άλλο γνωστό παράδειγμα, μέχρι πρότινος, ανθρώπου που επέζησε αντίστοιχου χτυπήματος συνέβη στην Αλαμπάμα το 1954, όταν ένα κομμάτι μετεωρίτη σε μέγεθος γκρέιπφρουτ τρύπησε την οροφή σπιτιού και προσγειώθ [Σπασμένα τζάμια καταστημάτων.] ηκε πάνω στην ένοικό του την ώρα που κοιμόταν. Στη Σιβηρία ισχυρή έκρηξη από μετεωρίτη, που σημειώθηκε στον ουρανό πάνω από την περιοχή Τουνγκούσκα, είχε συγκλονίσει τους κατοίκους της το 1908 ισοπεδώνοντας δασική έκταση 2.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Παρομοίως, το 2008 μετεωρίτης διαλύθηκε πάνω από το Σουδάν, χωρίς να προκαλέσει υλικές ζημιές.




Ο κρατήρας στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα σε Στερεά Ελλάδα και Ευβοια

Μπορεί η υφήλιος να έχει μείνει άφωνη από τους μετεωρίτες που έπεσαν στα Ουράλια και προκάλεσαν τον τραυματισμό σχεδόν 1.000 ανθρώπων, ωστόσο, όπως εξήγησε στην «Espresso» ο διευθυντής του Πλανητάριου, Διονύσης Σιμόπουλος, το φαινόμενο δεν είναι σπάνιο. Μάλιστα, όπως αποκάλυψε ο ίδιος, μετεωρίτες μεγαλύτερου μεγέθους έχουν πέσει και στη χώρα μας.

«Πρόκειται για ένα συνηθισμένο φαινόμενο, απλώς τα περισσότερα από αυτά τα αντικείμενα -και μιλάμε για περίπου 100 τόνους που πέφτουν στη Γη κάθε μέρα- δεν γίνονται αντιληπτά. Δεν παρατηρούνται γιατί πέφτουν είτε σε μη κατοικημένες περιοχές είτε σε θάλασσες και ωκεανούς που καλύπτουν τα 2/3 της επιφάνειας της Γης. Σήμερα, λοιπόν, που παρατηρήθηκε σε μια κατοικημένη περιοχή, στη Ρωσία, έγινε το έλα να δεις. Τα αντικείμενα που έπεσαν ήταν περίπου 1-2 κυβικά μέτρα. Δεν ήταν πάρα πολύ μικρά, αλλά ούτε και μεγάλα» σημείωσε.

Και στη χώρα μας εξάλλου έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο. «Υπάρχουν κρατήρες που μαρτυρούν ότι στο παρελθόν έπεσαν αντικείμενα και μάλιστα μεγάλα. Για παράδειγμα, υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος κρατήρας στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στη Στερεά Ελλάδα και την Εύβοια. Ενα αρκετά μεγάλο κομμάτι, σχεδόν τριπλάσιο ή πενταπλάσιο από το σημερινό, έπεσε στην περιοχή.
Εχουν παρατηρηθεί και σε άλλες μη κατοικημένες περιοχές» [Ο διευθυντής του Πλανητάριου, Διονύσης Σιμόπουλος.] τόνισε ο Διονύσης Σιμόπουλος και πρόσθεσε: «Εκτός όμως από την Ελλάδα αξίζει να αναφέρουμε τον πιο πρόσφατο κρατήρα που βρέθηκε στην Αριζόνα. Δημιουργήθηκε πριν από περίπου 50.000 χρόνια από την πτώση ενός αντικειμένου, και έχει διάμετρο 1 χιλιόμετρο και βάθος 250 μέτρα. Οπως καταλαβαίνετε, ένα τέτοιο μεγάλο αντικείμενο είναι ικανό να προκαλέσει τεράστιες ζημιές».

Τέλος, ο ίδιος επεσήμανε: «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μεγαλύτερου μεγέθους αντικείμενα μπορεί να καταστρέψουν ένα σημαντικό μέρος της ζωής του πλανήτη. Οπως συνέβη άλλωστε πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια, όταν ένα αντικείμενο με μέγεθος διπλάσιο από το όρος Εβερεστ συγκρούστηκε με τη Γη μας στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το Μεξικό. Δημιούργησε ένα κρατήρα με διάμετρο 180 χιλιομέτρων και κατέστρεψε το 70% όλων των ειδών ζωής που βρίσκονταν την εποχή εκείνη, μεταξύ των οποίων και όλους τους δεινοσαύρους».