Θέμα της έκθεσης ήταν η σημασία της αυτομόρφωσης και της δια βίου μόρφωσης. Συγκεκριμένα, το θέμα που τέθηκε στους μαθητές είναι: «Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα του σχολείου σας, να αναφερθείτε στη σημασία της αυτομόρφωσης και να προτείνετε τρόπους πραγμάτωσής της σε όλη την διάρκεια της ζωής του ανθρώπου».
Στις εξετάσεις λαμβάνουν μέρος 93.713 υποψήφιοι, εκ των οποίων 77.687 είναι μαθητές της τρίτης Λυκείου Γενικής Παιδείας, 351 μαθητές της τρίτης τάξης ημερήσιων ΕΠΑΛ, 830 μαθητές των Εσπερινών Γενικών Λυκείων και Εσπερινών ΕΠΑΛ. Οι υπόλοιποι 14.845 υποψήφιοι είναι από προηγούμενα έτη. Ο αριθμός των εισακτέων είναι αυξημένος σε σχέση με πέρυσι, καθώς υπάρχουν νέα τμήματα, ενώ ελάχιστες είναι οι μειώσεις θέσεων στις περισσότερες σχολές.
Οι Πανελλαδικές για τους μαθητές των γενικών λυκείων θα διαρκέσουν έως τις 31 Μαΐου και οι απολυτήριες εξετάσεις ημερήσιων και εσπερινών ΕΠΑΛ σε επίπεδο σχολείου θα διαρκέσουν από 10 έως 23 Ιουνίου. Οι επαναληπτικές Πανελλαδικές Εξετάσεις θα διεξαχθούν από τις 3 έως τις 10 Ιουλίου.
Πάντως, πρόβλημα στην διεξαγωγή των εξετάσεων προκαλεί η απόφαση της ΟΛΜΕ να συμμετάσχει την προσεχή Πέμπτη (20 Μαΐου) στην 24ωρη απεργία της ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ. «Απεργούμε από κάθε εκπαιδευτική διαδικασία που είναι προγραμματισμένη εκείνη την ημέρα (όπως ενδοσχολικές εξετάσεις, εργασίες στα βαθμολογικά κέντρα, Πανελλαδικές Εξετάσεις των τελειοφοίτων των εσπερινών λυκείων κάθε τύπου κ.λπ.)», αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε την αντίδραση του υπουργείου Παιδείας, που απέκλεισε αλλαγή της ημερομηνίας των εξετάσεων και έκανε έκκληση στην ΟΛΜΕ να θεωρήσει προσωπικό ασφαλείας τους επιτηρητές των εξετάσεων, ώστε να διεξαχθούν κανονικά.
TA ΘΕΜΑΤΑ
Με αυτή την έννοια, οι διαδικασίες και οι πρακτικές αυτομόρφωσης στη σημερινή εποχή δεν σημαίνουν την απουσία των άλλων, θεσμών και ατόμων, ούτε την κοινωνική απομόνωση του καθενός ατόμου, αλλά την ενεργητική στάση του, αφού το ίδιο αποφασίζει, άλλοτε αυτοβούλως και άλλοτε κάτω από την πίεση συγκεκριμένων αναγκών, να εκπαιδευθεί. Η ενεργητική στάση συνίσταται στο ότι ο άνθρωπος καλείται να διαμορφώσει μαζί με τους άλλους συμμετέχοντες (οργανισμούς, εκπαιδευτές, εκπαιδευόμενους) το περιεχόμενο, τη διαδικασία και τους τρόπους της εκπαίδευσής του.
Όμως οι πρωταρχικοί παράγοντες που καθιστούν την αυτομόρφωση αναγκαία για τα άτομα των σύγχρονων κοινωνιών είναι οι νέες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις και οι συνεπακόλουθες μεταμορφώσεις της αγοράς εργασίας. Μία από τις συνέπειες αυτών των αλλαγών είναι ότι πολλά επαγγέλματα χάνουν γρήγορα την αξία και τη χρησιμότητά τους, ενώ οι γνώσεις και οι δεξιότητες που τα άτομα κατέκτησαν στα πρώτα στάδια της ζωής τους καθίστανται ανεπαρκείς για το παρόν και το μέλλον. Η συνολική τεχνολογική αναδιάρθρωση της εργασιακής δραστηριότητας στερεί όλο και περισσότερο στα άτομα τη δυνατότητα να διατηρούν μία και μοναδική επαγγελματική ταυτότητα σε όλη τη διάρκεια της ενεργού ζωής τους. Κατά συνέπεια, ανεξάρτητα από τις ψυχοκοινωνικές συνέπειες αυτής της κατάστασης για τα άτομα, οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους. Το γεγονός αυτό επιβάλλει στα άτομα να κατακτούν διαρκώς γνώσεις, να ανανεώνουν τις δεξιότητές τους, να αποκτούν γρήγορα νέες ειδικεύσεις, δηλαδή, να εκπαιδεύονται συνεχώς.
Η εκπαίδευση δεν νοείται πια ως η απλή, κανονιστική μετάδοση γνώσεων από τις μεγαλύτερες γενιές στις νεότερες, όπως την όριζε ο E. Durkheim κατά τον 19ο αιώνα. Και τούτο επειδή, τόσο το περιεχόμενο της εκάστοτε εκπαιδευτικής πράξης όσο και ο χρόνος που αφιερώνεται σε αυτήν, αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στις διαφορετικές γενιές, τα δύο φύλα και τις διαφορετικές κουλτούρες των ανθρώπων, γεγονός που παρατηρείται σε όλες τις σύγχρονες πρακτικές της καθημερινής ζωής. Η εκπαιδευτική πράξη καθίσταται επομένως μια διαδικασία που δεν περιορίζεται στο χώρο (το σχολείο) και το χρόνο (περίοδος της νεότητας), αλλά επεκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής και πέραν των σχολικών τειχών.
Αλεξάνδρα Κορωναίου, Εκπαιδεύοντας Εκτός Σχολείου, 2002 (Διασκευή)
Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 έως 100 λέξεων το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: ... οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους ...
Μονάδες 12
Β2. α) Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η τελευταία παράγραφος του κειμένου; (Η εκπαίδευση δεν νοείται ... των σχολικών τειχών) (μονάδες 4)
β) Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη της ίδιας παραγράφου του κειμένου (μονάδες 3)
Μονάδες 7
Β3. α) Να γράψετε ένα α ν τ ώ ν υ μ ο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
ατομική, επιτρέπουν, ανεπαρκείς, διαφορετικές, επεκτείνεται. (μονάδες 5)
β) Να γράψετε ένα σ υ ν ώ ν υ μ ο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
συνεχή, χρησιμότητα, συνέπειες, δεξιότητες, καθίσταται. (μονάδες 5)
Μονάδες 10
Β4. Να επισημάνετε τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα επιστημονικού λόγου στο κείμενο που σας δίνεται.
Μονάδες 6
Γ1. Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα του σχολείου σας να αναφερθείτε στη σημασία της αυτομόρφωσης και να προτείνετε τρόπους πραγμάτωσής της σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. (500-600 λέξεις).
Μονάδες 40
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.
4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό ανεξίτηλης μελάνης.
5. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή
ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ από ΤΑ ΝΕΑ
Α. Το κείμενο αναφέρεται στην έννοια της αυτομόρφωσης και τη χρησιμότητά της στις σημερινές κοινωνίες. Αρχικά περιγράφει την έννοια ως τη δυνατότητα κάθε ατόμου να αποκτά νέες γνώσειςμέσα στο κοινωνικό του περιβάλλον αξιοποιώντας τα ερεθίσματα και τις εμπειρίες που του προσφέρει η εργασιακή και τεχνολογική πραγματικότητα. Επισημαίνειτον ενεργητικό χαρακτήρα της αυτομόρφωσης που υλοποιείται όχι με την απομόνωση αλλά με την εμπλοκή σε συλλογικές διαδικασίες μάθησης . Πιστεύει ότι αυτή καθίσταται αναγκαία εξαιτίας των συνεχών αλλαγών στην αγορά εργασίας, των τεχνολογικών καινοτομιών και της ανάγκης για ανανέωση των δεξιοτήτων κάθε εργαζομένου. Ολοκληρώνει τονίζοντας ότι η αυτομόρφωση αλλάζει την παραδοσιακή ερμηνεία του όρου εκπαίδευση αποσυνδέοντάς την από το χώρο και το χρόνο του σχολείου και καθιστώντας την διαρκή και ισόβια.
B1. Είναι γεγονός αναμφισβήτητο πως στις μέρες μας εἰναι αναγκαἰα η προσαρμοστικότητα των νέων στον επαγγελματικό χώρο καθώς αυτή υπαγορεύεται από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Βασικός λόγος είναι η ταχύτατη ανάπτυξη των γνώσεων στον επιστημονικό τομέα ή και η συχνή αναθεώρηση τους. Επίσης, η παγκοσμιοποίηση με την κατάργηση των οικονομικών και πολιτισμικών συνόρων έχει συμβάλει στην ανάγκη δημιουργίας ενός πρωτεϊκού ανθρώπου. Εκείνο, όμως, που καθιστά επιτακτική την ανάγκη της προσαρμογής των νέων στα καινούρια δεδομένα είναι η κινητικότητα και το ανταγωνιστικό πνεύμα στον τομέα της εργασίας με τις συνεχείς αλλαγές και ανακατατάξεις. Επομένως, οι νέοι αυτοί όροι εργασίας διαμορφώνουν το κατάλληλο κλίμα της δια-βίου εκπαίδευσης, έτσι ώστε να ανταποκριθούν οι νέοι στις σύγχρονες επαγγελματικές προκλήσεις.
Β2. α). Ο τρόπος ανάπτυξης της τελευταίας παραγράφου είναι η αιτιολόγηση, καθώς οι λεπτομέρειες – σχόλια αιτιολογούν τη θέση που διατυπώνεται στη θεματική περίοδο. Άλλωστε, η χρήση της διαρθρωτικής λέξης “επειδή” επιβεβαιώνει πως πρόκειται για αιτιολόγηση.
β). Θεματική περίοδος: “Η εκπαίδευση δεν νοείται…τον 19ο αιώνα”.
Λεπτομέρειες – σχόλια: “Και τούτο …της καθημερινής ζωής”
Κατακλείδα: “ Η εκπαιδευτική πράξη…των σχολικών τειχών”.
Β3. α).ατομική≠συλλογική
επιτρέπουν≠εμποδίζουν
ανεπαρκείς≠επαρκείς
διαφορετικές≠ίδιες (όμοιες)
επεκτείνεται≠περιορίζεται
β).συνεχή=διαρκή
χρησιμότητα=ωφελιμότητα (προσφορά).
συνέπειες=αποτελέσματα(απόρροιες).
δεξιότητες=ικανότητες.
καθίσταμαι=γίνεται (αποτελεί).
Β4.
ΟΡΟΛΟΓΙΑ – ΕΙΔΙΚΟ - ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
π.χ. “αυτομόρφωση”
ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
π.χ. “Η εκπαίδευση δεν νοείται……… τον 19ο αιώνα”
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟΣ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
π.χ. “Με τον όρο….κατάρτισης”
Επίσης, ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ γλώσσας,
ΣΑΦΗΣ ΔΟΜΗ,
ΥΦΟΣ = αυστηρό, τυπικό, αντικειμενικό, σαφήνεια, ακρίβεια όρων.
Γ.ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΣΗ : ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ!
ΘΕΜΑ Οι τελευταίες εκπαιδευτικές αντιλήψεις τονίζουν την ανάγκη εφαρμογής νέων και καινοτομικών πρακτικών στο χώρο της παιδείας, ώστε ο θεσμός να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής. ΘΕΣΗ Καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις αυτές διαδραματίζει η έννοια της αυτομόρφωσηςκαι ως ανανεωτική εκπαιδευτική θεωρία και ως πρόκληση για νέες εκπαιδευτικές εφαρμογές και λύσεις που θα επηρεάσουν τη ζωή όλων μας αποσυνδέοντας την έννοια της εκπαίδευσης από τον παραδοσιακό και αποκλειστικά σχολικό της ρόλο.
Η σημασία της Αυτομόρφωσης.
-Η αυτομόρφωση μετατρέπει τη διαδικασία της μάθησης από παθητική (δασκαλοκεντρική στο παραδοσιακό σχολείο) σε ενεργητική (ο εκπαιδευτικός μαθαίνει στο μαθητή να μαθαίνει).
-Ενθαρρύνει τη συμμετοχή, την αυτενέργεια, την πρωτοβουλία του ατόμου (μαθητή, εργαζόμενου), την επίλυση νέων προβλημάτων με νέες και καινοτομικές πρακτικές.
-Προβάλλει την ανάγκη της συνεργασίας, της ομαδικότητας, του συντονισμού, τη λειτουργία της ομάδας.
-Αξιοποιεί το κοινωνικό δυναμικό μέσω της διαρκούς προσαρμογής στα νέα τεχνολογικά δεδομένα (καταπολεμεί το πρόβλημα της τεχνολογικής αγραμματοσύνης, μιας μορφής “λειτουργικού” αναλφαβητισμού), τις αυξημένες απαιτήσεις ενός μεταβαλλόμενου εργασιακού τοπίου εξοπλίζοντας το άτομο με νέες δεξιότητες (εμφανίζεται έτσι ένα νέο πρότυπο πρωτεϊκού, κινητικού, ευέλικτου ανθρώπου που είναι επαρκές για την ρευστή και ανταγωνιστική εποχή μας .
-Προσφέρει στα άτομα αυτοπεποίθηση, αυτόνομη και κριτική σκέψη (προσόν εξαιρετικά χρήσιμο σε μια εποχή αλλαγών, αναθεωρήσεων και ανακατατάξεων).
-Ειδικά στο παραδοσιακό σχολικό περιβάλλον οι τεχνικές και η μεθοδολογία της αυτομόρφωσης, όπου και όταν εφαρμοστούν, μπορούν νααπαλλάξουν το μαθητή από τα αδιέξοδα της στείρας αποστήθισης που οδηγεί στην παθητικότητα και ακυρώνει την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
-Συμπερασματικά «η αυτομόρφωση αποτελεί οικονομική και κοινωνική επιταγή» (Κ. Μπαλάσκας)
Τρόποι πραγμάτωσής της σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου
(από το κράτος, από τους εργασιακούς χώρους και τις επιχειρήσεις, από το σχολείο, από το ίδιο το άτομο)
-Επαρκής και αξιόπιστη λειτουργία θεσμών Επαγγελματικού προσανατολισμού.
-Προσφορά δεύτερης και τρίτης ευκαιρίας σε όσους αποτυγχάνουν και επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους
-Εναλλακτικές εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές στο σχολείο αλλά και μετά από αυτό
-Ανοικτά Πανεπιστήμια
-Μαθήματα ξένων γλωσσών
-Κέντρα κατάρτισης
-Επίσημοι ή ανεπίσημοι εκπαιδευτικοί θεσμοί
-Επαγγελματικά σεμινάρια με πρωτοβουλία των επιχειρήσεων
-Επιμορφωτικά συνέδρια
-Ιδιωτικά Πανεπιστήμια
-Διαδικτυακές εφαρμογές και ευκολίες εξ αποστάσεως μάθησης ή μαθήματα με αλληλογραφία
-Λαϊκές επιμορφώσεις
-Νυκτερινές σχολές
-Μαθήματα με πρωτοβουλίες της τοπικής αυτοδιοίκησης
-Λειτουργία βιβλιοθηκών
-Κρατικές επιδοτήσεις και υποτροφίες για την επιμόρφωση των εργαζομένων
-Αξιολόγηση της απόδοσης και της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών πρακτικών
-Αύξηση των δημοσίων δαπανών για την εκπαίδευση
-Θεσμοί προστασίας από την ανεργία
Επιλογικά όλοι συμφωνούν με την άποψη ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο μιας κοινωνίας είναι το πολυτιμότερο συστατικό του μέλλοντός της
ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΟΡΙΟΝ-IdEF Ε. ΑΜΑΡΓΙΑΝΑΚΗ
"Εκτιμούμε ότι το 15% των υποψηφίων έγραψε στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ.Π. από 0 έως 9,9, το 56% από 10 έως 14,9 και το 29% από 15 έως 20.
Αυτό σημαίνει ότι έχουμε λιγότερους υποψήφιους κάτω από τη βάση και περισσότερους στην περιοχή του 15 έως 20, σε σχέση με το 2009."
Δείτε τις προτεινόμενες λύσεις από το κathimerini.gr
Α1 - Περίληψη
Στο δοθέν κείμενο θίγεται το θέμα της αξίας της ατομικής προσπάθειας για διαρκή πνευματική εξέλιξη στη σύγχρονη εποχή. Αυτή η διαδικασία δε σχετίζεται μεμονωμένα με το άτομο, αλλά λαμβάνει ευρύτερη διάσταση, αφού συντελείται μέσα στο εκάστοτε κοινωνικό πλαίσιο. Πραγματοποιείται δηλαδή μια επικοινωνιακή σχέση ανάμεσα σ’ αυτό και τους υπόλοιπους κοινωνικούς φορείς. Στη συνέχεια τονίζεται ότι καθίσταται επιτακτική η ανάγκη της σήμερα, λόγω της ανάπτυξης της τεχνο-επιστήμης και των διαφοροποιήσεων στον επαγγελματικό στίβο. ς απόρροια αυτού επέρχεται η άμβλυνση της αξίας ορισμένων επαγγελμάτων, και συνακόλουθα καθώς και η διηνεκής πνευματική ενίσχυση του ατόμου, το οποίο συχνά αναγκάζεται να ανανεώνει τα εφόδιά του, αφού συχνά δεν ακολουθεί ένα μόνο επάγγελμα. Καταληκτικά, η εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί μία δια βίου προσπάθεια,
που υπερβαίνει τοπικά – χρονικά όρια.
Β1. Οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους. Πράγματι οι ραγδαίες επιστημονικές και
τεχνικοοικονομικές εξελίξεις, ο ριζικός μετασχηματισμός της φύσης της εργασιακής αγοράς,
ο διαρκής επαναπροσδιορισμός και η τροποποίηση των αντιλήψεων σχετικά με τα επαγγελματικά προσόντα και τα γνωστικά εφόδια των ανθρώπων επιβάλλει συχνά την
αλλαγή της επαγγελματικής τους ταυτότητας. Αυτό καθιστά αναγκαία τη διαρκή ανανέωση και τον εμπλουτισμό των ήδη αποκτημένων γνώσεων, τη συνεχή μετεκπαίδευση και την
απόκτηση νέων επαγγελματικών ειδικεύσεων.
Β2 α) Η τελευταία παράγραφος αναπτύσσεται με τον τρόπο της αιτιολόγησης.
« Και τούτο επειδή...» → αναφέρονται οι λόγοι οι οποίοι πιστοποιούν ότι η
η εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί μια δια βίου προσπάθεια.
2
β) Θεματική Πρόταση: « Η εκπαίδευση δεν νοείται πια . . . κατά τον 19ο αιώνα. »
Λεπτομέρειες: « Και τούτο επειδή . . . της καθημερινής ζωής. »
Πρόταση Κατακλείδα: « Η εκπαιδευτική πράξη . . . πέραν των σχολικών τειχών. »
Β3 α) Αντώνυμα :
ατομική ≠ συλλογική
επιτρέπουν ≠ απαγορεύουν
ανεπαρκείς ≠ επαρκείς
διαφορετικές ≠ ίδιες
επεκτείνεται ≠ περιορίζεται
β) Συνώνυμα :
συνεχή = διαρκή
χρησιμότητα = αναγκαιότητα
συνέπειες = αποτελέσματα
δεξιότητες = ικανότητες
καθίσταται = γίνεται ( ορίζεται )
Β4
Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα επιστημονικού ύφους στο κείμενο είναι ο αποδεικτικός,
αντικειμενικός και απρόσωπος τρόπος γραφής του. Η συγγραφέας αναλύει με προσεκτική
ορθολογική τεκμηρίωση το θέμα της αυτομόρφωσης. Χρησιμοποιεί επίκληση στην αυθεντία
( «Η εκπαίδευση . . . 19ο αιώνα» ) ενώ ταυτόχρονα σε όλη την έκταση του κειμένου η
συγγραφέας επικαλείται τη λογική χρησιμοποιώντας επιχειρήματα που ενισχύουν την
πειστικότητά των θέσεων της. Το κείμενο επίσης χαρακτηρίζεται από αυστηρή λογική
οργάνωση.
- τέλος, ο λόγος προσλαμβάνει περιγραφικό χαρακτήρα (όπως για παράδειγμα η πρώτη
παράγραφος στην οποία περιγράφεται η έννοια της αυτομόρφωσης), ενώ χαρακτηρίζεται
από σαφήνεια και νοηματική ακρίβεια.
Γ. Αυτο-ευθύνη στην αυτο-διαμόρφωση
Στη σύγχρονη κοινωνία της γνώσης και της πληροφόρησης, η κορύφωση της επιστημονικής
και τεχνολογικής προόδου, οι ταχύτατες δομικές και κοινωνικοοικονομικές μεταλλαγές
επιβάλλουν την ανάγκη της πλούσιας γνωσιολογικής κατάρτισης, της διαρκούς ανανέωσης
των γνώσεων και των επαγγελματικών δεξιοτήτων αλλά και αναδεικνύουν τη σημασία της
συνεχούς πνευματικής εξέλιξης και ηθικής ωρίμανσης του ατόμου.
Αναμφίβολα ο άνθρωπος αποτελεί μια συνεχώς εξελισσόμενη οντότητα που δέχεται
επιδράσεις εσωτερικές και εξωτερικές. Στην πορεία ολοκλήρωσης της προσωπικότητας του
παρεμβάλλονται παράγοντες δυναμικοί που συντελούν στη διαμόρφωσή του ως
ολοκληρωμένης ψυχοπνευματικής οντότητας με συγκροτημένο ψυχισμό,
προγραμματισμένη λογικά δημιουργική ικανότητα, κοινωνική και πολιτική αυτοσυνείδηση.
Άλλωστε η ανθρώπινη προσωπικότητα αποτελεί προβολικό αποτέλεσμα δομικών στοιχείων
ύπαρξης και ισχυρών περιβαλλοντικών επιρροών που επικαλύπτουν, πλουτίζουν και
3
κατευθύνουν τις κληρονομικές καταβολές. Καθοριστική όμως είναι σε κάθε περίπτωση η
επίγνωση από το άτομο της ανάγκης να συμμετέχει το ίδιο δυναμικά στη διαδικασία
αυτοδιάπλασής του. Ιδιαίτερα σήμερα που το άτομο είναι μέτοχος σ’ένα συνεχές γίγνεσθαί
εξελίξεων, σ’ένα διαρκές ρεύμα επιρροών οφείλει να συνειδητοποιήσει πως ο ίδιος πρέπει να
συμβάλλει αποφασιστικά στην πορεία της εκπαιδευτικής και επαγγελματικής του
κατάρτισης.
Αυτό απαιτείται αρχικά γιατί η ραγδαία εξάπλωση κάθε λογής πληροφοριών καθιστά
αναγκαία σήμερα άλλου είδους πνευματικά προσόντα και ψυχικά αποθέματα, ενώ
επιφορτίζει με την ευθύνη κριτικής αξιολόγησης, διερεύνησης και δημιουργικής αφομοίωσης
των πνευματικών, κοινωνικών και οικονομικών συντελούμενων μεταβολών. Μπροστά δε σε
αυτές τις μεταβολές που τείνουν να πάρουν επαναστατικό χαρακτήρα οι γνώσεις που
αποκτήθηκαν στο σχολείο και το Πανεπιστήμιο φαντάζουν απελπιστικά φτωχές. Παράλληλα
η έντονη ανταγωνιστικότητα και η ανάγκη ευελιξίας στην αγορά εργασίας, το φάσμα της
ανεργίας, η δημιουργία νέων ειδικοτήτων λόγω των τεχνολογικών αλλαγών επιβάλλουν το
διαρκή εμπλουτισμό των επαγγελματικών δεξιοτήτων, κάτι που απαιτεί την προσωπική
εγρήγορση του ατόμου και όχι τον εφησυχασμό του σε αναχρονιστικά, παρωχημένα
γνωστικά δεδομένα.
Τέλος οι στόχοι της εκπαίδευσης δεν περιορίζονται μόνο στην επαγγελματική εκπαίδευση
αλλά και στη πνευματική ολοκλήρωση, τη μορφωτική συγκρότηση, την κάλυψη
πνευματικών ανησυχιών ανώτερων υπαρξιακών αξιώσεων και αναζητήσεων του ανθρώπου.
Αυτό επιτυγχάνεται μόνον μέσα από τον κοπιώδη ατομικό πνευματικό αγώνα. Εξάλλου
μόνον με αυτό τον τρόπο το άτομο αναδεικνύεται σε δυναμικό υποκείμενο ικανό να
αυτοκαθορίζεται.
Βέβαια ο άνθρωπος γεννιέται σε μια κοινωνία, λειτουργεί σε κάποιο δοσμένο δομικό και
θεσμικό πλαίσιο, είναι δέκτης συγκεκριμένων ιδεολογικών επιρροών στο κοινωνικό είναι.
Από εκεί λοιπόν αντλεί τα ερεθίσματα που καθορίζουν την ψυχοδιανοητική και κοινωνική
του ανάπτυξη. Είναι λοιπόν ανάγκη να αξιοποιήσει επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς
θεσμούς. Να παρακολουθεί επιμορφωτικά σεμινάρια, ελαστικά προγράμματα
αυτοδιδασκαλίας που το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο παρέχει, να επιδιώκει μετεκπαιδεύσεις πάνω
στο γνωστικό του τομέα, να συμμετέχει σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια, να ενημερώνεται
μέσω του διαδικτύου για τις πραγματοποιούμενες στο επαγγελματικό του πεδίο αλλαγές,
ώστε να συμπορεύεται με το διαρκώς μεταβαλλόμενο εργασιακό περιβάλλον.
Όμως η αυτομόρφωση δεν αφορά μόνον στον επαγγελματικό χώρο. Απαραίτητο είναι το
άτομο να ασχολείται με τις πνευματικές εξελίξεις, τη σύγχρονη πνευματική παραγωγή, την
λογοτεχνία, την ποίηση, την τέχνη τον πολιτισμό.
Να ενημερώνεται για την εκτυλισσόμενη ολόγυρα του πολιτική και κοινωνική
πραγματικότητα, να ερμηνεύει, να εμβαθύνει, να αναδιοργανώνει τη γνώση του. Γιατί σε
όσους δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις ο κόσμος φαίνεται ακατανόητος.
Περιορίζονται λοιπόν στην ανομολόγητη ανεπάρκεια τους, στενεύει το εύρος των
ιδεολογικών τους οριζόντων και επιτρέπουν στους κάθε λογής «ειδικούς» να διαχειρίζονται
τη ζωή τους. Οι ίδιοι οδηγούνται στη παραίτηση, την περιθωριοποίηση, αυτοαφοπλίζονται
και ετεροκαθορίζονται.
ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Τ Ν ΘΕΜΑΤ Ν ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ
κυρία ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ ΦΑΝΗ
κυρία ΠΑΠΠΑ ΝΕΚΤΑΡΙΑ
του ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΑΜΑΡΓΙΑΝΑΚΗΣ
www.orionidef.gr
