Από το μαγείρεμα μέχρι την καλλυντική του και ιατρική του χρήση, ο κουρκουμάς αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι πολλών πολιτισμών εδώ και περίπου 4.000 χρόνια. Ακόμα και σήμερα, η κατανάλωσή του θεωρείται πολύτιμη για τη λειτουργία του εγκεφάλου, τη μείωση του πόνου και της φλεγμονής.
Ωστόσο, ενώ ο κουρκουμάς φέρεται να περιέχει πάνω από 100 διαφορετικές ενώσεις, τα περισσότερα από τα αναφερόμενα οφέλη του για την υγεία συνδέονται με συγκεκριμένες ενώσεις που ονομάζονται κουρκουμινοειδή – με πιο άφθονη την κουρκουμίνη. Επιπλέον, οι περισσότερες μελέτες που έχουν αποκαλύψει τα πλεονεκτήματά του, έχουν πραγματοποιηθεί σε κύτταρα και σε ζώα, καθιστώντας τις πραγματικές επιδράσεις στον άνθρωπο λιγότερο σαφείς.
Επομένως, τι μένει να κρατήσουμε πρακτικά σχετικά με τα οφέλη του; Ο Duane Mellor, Επικεφαλής της Ιατρικής και Διατροφής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Aston, με άρθρο του στο The Conversation, συνοψίζει όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε και να προσέξουμε.
Αρχικά, πολλές από τις πιθανές επιδράσεις του κουρκουμά στην υγεία έχουν συνδεθεί με τις φαινολικές ενώσεις του, οι οποίες, στο εργαστήριο, έχει αποδειχθεί ότι έχουν αντιοξειδωτική δράση. Πιο συγκεκριμένα, αποτρέπουν ή επιβραδύνουν τις βλάβες που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε φλεγμονή, καρδιακές παθήσεις και καρκίνο.
Το χρυσαφένιο μπαχαρικό που μειώνει τα τριγλυκερίδια και καταπολεμά τη φλεγμονή
Μια μελέτη σε ποντίκια απέδειξε ότι η χορήγηση ενός γραμμάριου κουρκουμίνης προσέφερε σε παχύσαρκα ποντίκια καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία και χαμηλότερα επίπεδα φλεγμονής στο ήπαρ μετά από 12 βδομάδες μελέτης. Εάν όμως θεωρήσουμε ότι η ίδια ποσότητα θα μπορούσε να ωφελήσει τον ανθρώπινο οργανισμό, θα χρειαζόταν 2 κιλά κατανάλωσης κουρκουμά καθημερινά!
Παρά λοιπόν την έλλειψη κλινικών ερευνών που δείχνουν τα οφέλη στους ανθρώπους, ο κουρκουμάς (και η κουρκουμίνη) διατίθενται ευρέως στην αγορά ως αντιφλεγμονώδη συμπληρώματα για μια σειρά από παθήσεις – συμπεριλαμβανομένων του πόνου στις αρθρώσεις και της αρθρίτιδας.
Σε μια ανασκόπηση που συνεκτίμησε δοκιμές σε ανθρώπους, διαπιστώθηκε ότι τα συμπληρώματα κουρκουμά θα μπορούσαν να μετριάσουν τον πόνο σε μέτριο βαθμό, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο – και σε ορισμένες περιπτώσεις εξίσου ευεργετικά με τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
Ωστόσο, οι μελέτες που εξετάστηκαν είτε είχαν λίγους συμμετέχοντες είτε μεγάλες διακυμάνσεις στην ποσότητα κουρκουμά, καθιστώντας το αδύνατο να αποσαφηνιστεί εάν όντως βοηθά στον πόνο.
Εκτός αυτών, λόγω της αντιοξειδωτικής του δράσης έχει υποστηριχθεί ότι έχει αντικαρκινικές δράσεις, επειδή αντιστρέφει τις αλλαγές στο DNA των κυττάρων που προκαλούν καρκίνο του μαστού. Και αυτή η διαπίστωση, όμως, ανήκει σε πείραμα σε εργαστήριο.
Όσον αφορά στις κλινικές μελέτες, ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι οι στοματικές πλύσεις με κουρκουμά θα μπορούσαν να μειώσουν τις παρενέργειες της ακτινοθεραπείας σε άτομα με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου.
Στο ίδιο μήκος κύματος, μια κλινική δοκιμή διαπίστωσε ότι η κατανάλωση 120mg κουρκουμίνης (περίπου το ίδιο με ένα κουταλάκι του γλυκού κουρκουμά) συνδέθηκε με λιγότερους καρκινογόνους πολύποδες σε ασθενείς με αδενωματώδη πολυποδίαση.
Τέλος, οι κλινικές έρευνες για την επίδρασή του στη γνωστική ικανότητα ήταν γενικά πολύ μικρές, με έλλειψη συνοχής στο σχεδιασμό της μελέτης, στη δοσολογία και στον τρόπο μέτρησης των γνωστικών επιδράσεων.
Επομένως, συμπερασματικά, δεν είναι ακόμα ευκρινές πώς τα αναφερόμενα οφέλη του κουρκουμά μεταφράζονται στην ανθρώπινη υγεία και ο ειδικός καταλήγει στο εύλογο συμπέρασμα ότι δεν μπορούμε να βασιζόμαστε αποκλειστικά στην κατανάλωσή του ως θεραπευτικό μέσο για την καταπολέμηση ασθενειών.
