Έργα του 18ου, του 19ου και του 20ού αιώνα, από όλες τις μεγάλες σχολές της όπερας, ένα δίπτυχο σύγχρονου χορού σε χορογραφίες Αντώνη Φωνιαδάκη και Αλεξάντερ Έκμαν, η «Ηλέκτρα» του Στράους, έργο ελληνικής θεματολογίας εμπνευσμένο από τον μύθο των Ατρειδών, συνθέτουν, μεταξύ άλλων, το πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ) για τη φετινή σεζόν.
Στην εναρκτήρια σεζόν της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, αναπτύσσονται συνεργασίες ανάμεσα στον πολιτιστικό φορέα και σε έλληνες και ξένους καλλιτέχνες του λυρικού θεάτρου και της μουσικής, όπως με τους Γιάννη Κόκκο, Γκρέιαμ Βικ, Πόντους Λίντμπεργκ, Πάτρικ Κίνμονθ, Νίκο Μαστοράκη, Γιοχάννες Συτς, Κέιτι Μίτσελ, Μπάρρη Κόσκυ, Αλεξάντερ Έκμαν, Γιάννη Χουβαρδά, Λέο Μουσκάτο, Νίκο Καραθάνο, καθώς επίσης με νεότερους και καταξιωμένους αρχιμουσικούς και μονωδούς.
«Μας ενδιαφέρει μια τέχνη αιχμηρή, επιδραστική, σημερινή και διαχρονική, που δημιουργεί ερωτηματικά και ανοίγει συζητήσεις, που προκαλεί διαφωνίες, αλλά και που ενώνει τους ανθρώπους» ανέφερε κατά την παρουσίαση του προγράμματος, τη Δευτέρα, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης, δίνοντας μια γεύση από την πρώτη καλλιτεχνική περιόδο της ΕΛΣ στις νέες της εγκαταστάσεις, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ).
Η συνέντευξη Τύπου πραγματοποιήθηκε πάνω στη σκηνή της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος, όπου θα φιλοξενηθεί και το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος της σεζόν, η οποία ξεκινά τον Οκτώβριο του 2017 και ολοκληρώνεται τον Ιούλιο του 2018.
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λυδία Κονιόρδου, προλόγισε την παρουσίαση, αναφέροντας την εμπειρία της από το Summer Nostos Festival στο ΚΠΙΣΝ, ενώ μίλησε με θερμά λόγια για το έργο της ΕΛΣ και του καλλιτεχνικού της διευθυντή, Γιώργου Κουμεντάκη. Η υπουργός σημείωσε, ότι θα σταθεί στο πλευρό της ΕΛΣ, ενώ τόνισε ότι το νέο καλλιτεχνικό πρόγραμμα για το 2017-18 είναι «αντάξιο των προσδοκιών του κοινού και ισάξιο των ευρωπαϊκών θεάτρων».
«Έκτακτη επιχορήγηση στην ΕΛΣ»
Αναφερόμενος στην οικονομική κατάσταση του οργανισμού, ο Γιώργος Κουμεντάκης ενημέρωσε πως ο προϋπολογισμός του 2017, εκτελείται κανονικά χωρίς παρεκκλίσεις. «Από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έχουμε λάβει τα 10 από τα 12,5 εκατ. ευρώ της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης και μένει να λάβουμε άλλα 2,5 εκατ. ευρώ. Από την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών έχουμε τη σαφή διαβεβαίωση ότι θα δοθεί έκτακτη επιχορήγηση στην ΕΛΣ για τα λειτουργικά έξοδα που πρέπει να καταβάλλουμε μηνιαίως στην ΚΠΙΣΝ ΑΕ» ανέφερε, σημειώνοντας ότι έχουν ήδη κλείσει χορηγικές συμφωνίες της τάξεως των 700.000 ευρώ και σύντομα θα είναι σε θέση να ανακοινώσουν και νέες χορηγίες, τις οποίες τώρα διαπραγματεύονται.
Οι χορηγίες αυτές προστίθενται στη μεγάλη δωρεά των 5.000.000 ευρώ από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, η απορρόφηση της οποίας έχει ξεπεράσει το 50%.
«Έμφαση στον σύχγρονο προβληματισμό»
Το πρόγραμμα της πρώτης καλλιτεχνικής περιόδου της ΕΛΣ διαρθρώνεται σε επτά θεματικούς κύκλους («Κύκλος Ατρειδών», «20ος αιώνας», «Ιταλική Όπερα», «Γαλλική Όπερα», «Γιάνατσεκ», «Operetta restart», «Μάνος Χατζιδάκις», «Μουσική και εικαστικές περφόρμανς») και ένα αφιέρωμα στον αείμνηστο σκηνοθέτη, σκηνογράφο και πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή της ΕΛΣ Στέφανο Λαζαρίδη. Καθένας από τους κύκλους θα διατρέξει τις καλλιτεχνικές περιόδους 2017/18, 2018/19 και θα κλείσει το 2019/20, οπότε ολοκληρώνεται ο προγραμματισμός τριετίας που έχει εκπονήσει ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ, Γιώργος Κουμεντάκης.
«Η μεγάλη τέχνη της όπερας ποτέ δεν ήταν διακοσμητική, αντιθέτως πάντα ήταν σε διάλογο με την κοινωνία. Λαμβάνοντας αυτό ως δεδομένο και πυξίδα, επιθυμία μας για την πρώτη μας σεζόν, εδώ στο ΚΠΙΣΝ, είναι να επανατοποθετήσουμε την όπερα στις πραγματικές της διαστάσεις. Έτσι, στο φετινό μας πρόγραμμα, πάνω από τους θεματικούς κύκλους και τα αφιερώματα, η λεπτή γραμμή που συνδέει όλες μας τις παραγωγές είναι η αιχμηρή ματιά και ο σύγχρονος προβληματισμός».
»Παίρνουμε τη σκυτάλη από τους σπουδαίους συνθέτες της όπερας, οι οποίοι διαχειρίστηκαν στα έργα τους -έμμεσα ή άμεσα- πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα. Μεταφέρουμε στο σήμερα τον προβληματισμό τους, βρίσκοντας τα νοήματα, τα θέματα, τις αποχρώσεις, και αναθέτοντας σε καλλιτέχνες αιχμής να δημιουργήσουν παραστάσεις που θα σέβονται το έργο, αλλά και την ίδια στιγμή θα μπορούν να προβληματίσουν τον σημερινό θεατή» ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο Γιώργος Κουμεντάκης.
«Στο νέο πρόγραμμα της ΕΛΣ, συναντούμε έργα του 18ου, του 19ου και του 20ού αιώνα, από όλες τις μεγάλες σχολές της όπερας (γαλλική, γερμανική, ιταλική, σλάβικη), γνωρίζουμε αριστουργήματα της όπερας για πρώτη φορά, όπως η ''Ηλέκτρα'' του Στράους, η όπερα ''Ρωμαίος και Ιουλιέττα'' του Γκουνό και η ''Υπόθεση Μακρόπουλου'' του Γιάνατσεκ, ενώ βλέπουμε με διαφορετική ματιά διάσημες όπερες, όπως ο ''Μαγικός αυλός'' από την Κωμική Όπερα του Βερολίνου και η ''Λουτσία ντι Λαμμερμούρ'', σε συμπαραγωγή με τη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου» πρόσθεσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ.
Στη φετινή σεζόν θα γίνει η επανεκκίνηση της οπερέτας με τη νέα οπερέτα του Νίκου Κυπουργού πάνω στη «Μήδεια» του Μποστ,το κοινό θα θυμηθεί τον Στέφανο Λαζαρίδη, με τη «Μποέμ» και την «Τόσκα», τις οποίες παρουσίασε κατά τη θητεία του στην ΕΛΣ, θα γνωρίσει σπουδαίες όπερες στο Ηρώδειο, όπως ο «Ναμπούκκο» και η «Κάρμεν», ενώ θα έρθει σε επαφή με το έργο του σπουδαίου Μάνου Χατζιδάκι μέσα από ένα μοναδικό αφιέρωμα στον «μεγάλο ερωτικό» της ελληνικής μουσικής δημιουργίας.
«Το έργο του Χατζιδάκι προσιτό και στις νεότερες γενιές»
Επιθυμία της ΕΛΣ, σύμφωνα με τον κ.Κουμεντάκη, δεν είναι απλώς να τιμήσει τον συνθέτη και διανοητή Μάνο Χατζιδάκι, αλλά κυρίως να φέρει το έργο του στο σήμερα, να το συστήσει στις νεότερες γενιές, να το επαναπροσδιορίσει, να το διασκευάσει και να του προσδώσει μια νέα περίοδο ακμής και διαχρονικότητας.
Το Μπαλέτο της ΕΛΣ θα παρουσιάσει μια νέα εκδοχή της «Ωραίας Κοιμωμένης», την παιδική βερσιόν του «Καρυοθραύστη», ένα δίπτυχο σύγχρονου χορού σε χορογραφίες Αντώνη Φωνιαδάκη και Αλεξάντερ Έκμαν, ενώ θα συμμετάσχει και στην όπερα Ρωμαίος και Ιουλιέττα.
Τη σεζόν θα ανοίξει στις 15 Οκτωβρίου, η «Ηλέκτρα» του Στράους, ένα έργο ελληνικής θεματολογίας, εμπνευσμένο από τον μύθο των Ατρειδών, το οποίο παρουσιάζεται για πρώτη φορά από την ΕΛΣ. Η παραγωγή σηματοδοτεί επίσης την πρώτη συνεργασία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την κορυφαία Ελληνίδα μεσόφωνο Αγνή Μπάλτσα, η οποία θα αναλάβει τον ρόλο της Κλυταιμνήστρας σε όλες τις παραστάσεις, τις οποίες θα σκηνοθετήσει ο διεθνής Έλληνας σκηνοθέτης και σκηνογράφος Γιάννης Κόκκος και θα διευθύνει ο διεθνώς αναγνωρισμένος αρχιμουσικός Βασίλης Χριστόπουλος. Την Ηλέκτρα θα ερμηνεύσει η κορυφαία βαγκνερική σοπράνο Ιρέν Τεορίν.
Επιλογές από τη νέα σεζόν της Λυρικής
Ποιες παραστάσεις και ποια αφιερώματα ξεχωρίσαμε από το πρόγραμμα της σεζόν 2017-2018, που “ξεδίπλωσε” με κάθε λεπτομέρεια, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Γιώργος Κουμεντάκης
Τι θα κρατούσε κανείς στο ηλεκτρονικό του σημειωματάριο, από το νέο πρόγραμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (Οκτώβριος 2017- Ιούλιος 2018) έτσι όπως μας το παρουσίασε ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Γιώργος Κουμεντάκης; Ωραία ερώτηση και η απάντηση απλώς υποκειμενική!
Το πρώτο που κρατώ εγώ, είναι μια παράσταση όπερας για την οποία προσέτρεξα για περισσότερες πληροφορίες σε σχετικά sites. Πρόκειται για την τρίπρακτη όπερα του Τσέχου συνθέτη Λέος Γιάνατσεκ (1854-1928), με τίτλο «Υπόθεση Μακρόπουλου», την οποία συνέθεσε την περίοδο 1923-1925 και ανέβηκε στην σκηνή του Εθνικού Θεάτρου του Μπρνό τον Δεκέμβριο του 1926. Το Εθνικό Θέατρο της πόλης Μπρνο (η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Τσεχίας) ήταν εκείνο που μετά από πολλές δεκαετίες παρουσίασε στο αθηναϊκό κοινό την όπερα με τον ελληνικό μύθο. (Ηρώδειο, 3 Ιουλίου 2002). Στο νέο ανέβασμα της ΕΛΣ, την ευθύνη της σκηνοθεσίας έχει ο Γιάννης Χουβαρδάς.
Η όπερα του Γιάνατσεκ: «Συνδυάζει το υπαρξιακό δράμα με το φανταστικό στοιχείο. Η διάσημη τραγουδίστρια Εμίλια Μάρτυ είναι μια κυρία τριακοσίων ετών! Το μυστικό της αιώνιας νιότης της κρύβεται σε ένα ελιξίριο το οποίο παρασκεύασε τον 16ο αιώνα ο Κρητικός αλχημιστής Ιερώνυμος Μακρόπουλος, και το οποίο δοκίμασε πρώτα στην ίδια του την κόρη, την Ελίνα Μακροπούλου. Η Ελίνα έζησε όλους αυτούς τους αιώνες ως Ευγενία Μοντές, Έλζα Μύλλερ, Εκατερίνα Μίσκιν, Ελλιάν ΜακΓκρέγκορ, διατηρώντας μονάχα τα αρχικά γράμματα του πραγματικού της ονοματεπώνυμου. Τώρα, ως Εμίλια Μάρτυ, συνειδητοποιεί τον κυνισμό και την απάθεια που έχει επιφέρει η κατάσταση της αιώνιας νιότης και αντιλαμβάνεται πόσα στοιχεία, όπως η αίσθηση ενός σκοπού στη ζωή, οφείλονται στη γνώση ότι η ζωή έχει ένας ορατό τέλος. Έτσι αποφασίζει να αφήσει τον θάνατο να την κυριεύσει».
Το δεύτερο που κρατώ από την παρουσίαση του προγράμματος, είναι η τιμητική αναφορά στον Μάνο Χατζιδάκι και το έργο του. Η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει ένα μοναδικό αφιέρωμα στον «μεγάλο ερωτικό» της ελληνικής μουσικής δημιουργίας, τον αξεπέραστο Μάνο Χατζιδάκι. Σε συνεργασία με τον γιο του Γιώργο Χατζιδάκι, μέσα στα επόμενα τρία χρόνια έως το 2020, η ΕΛΣ θα παρουσιάσει «εκείνα που ξεχάσαμε, αλλά και αυτά που δεν γνωρίσαμε».
Παράλληλα με την επανασύσταση και παρουσίαση του σπουδαίου έργου του Χατζιδάκι, στις δύο σκηνές της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ θα ερμηνευτούν επίσης ανέκδοτα έργα του.
Κύκλοι τραγουδιών, πιανιστικά έργα, σουίτες, έργα για μπαλέτο, οπερατικά, μεταγραφές θα ερμηνευτούν από τα σύνολα της ΕΛΣ (Ορχήστρα, Χορωδία, Παιδική Χορωδία) και από διακεκριμένους και νεότερους ερμηνευτές.
Στην πρώτη καλλιτεχνική περίοδο 2017/18, στο πλαίσιο του αφιερώματος θα παρουσιαστούν, μεταξύ άλλων, οι νέες ερμηνείες πάνω στα έργα “Ο Οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης”, “Μεγάλος Ερωτικός” και “Η Εποχή της Μελισσάνθης” (Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος), καθώς και τα σπουδαία πιανιστικά έργα “Μικρή Λευκή Αχιβάδα”, “Το καταραμένο φίδι”, “Ιονική Σουίτα”, “Ερημία”, “Ρυθμολογία”, “Έξι λαϊκές ζωγραφιές”, ερμηνευμένα όλα από κορυφαίους πιανίστες της εποχής μας (Εναλλακτική Σκηνή).
Το τρίτο είναι το όνομα της Αγνής Μπάλτσα στον ρόλο της Κλυταιμνήστρας, στην πρώτη της συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή. Η “Ηλέκτρα” του Στράους δεν έχει παρουσιαστεί ποτέ από την Εθνική Λυρική Σκηνή.
Η παραγωγή (με χορηγό τον Όμιλο Επιχειρήσεων Μυτιληναίος) σηματοδοτεί την πρώτη συνεργασία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την κορυφαία Ελληνίδα μεσόφωνο Αγνή Μπάλτσα, η οποία θα αναλάβει τον ρόλο της Κλυταιμνήστρας σε όλες τις παραστάσεις, τις οποίες θα σκηνοθετήσει ο διεθνής Έλληνας σκηνοθέτης και σκηνογράφος Γιάννης Κόκκος και θα διευθύνει ο διεθνώς αναγνωρισμένος αρχιμουσικός Βασίλης Χριστόπουλος.
Το τέταρτο καλλιτεχνικό γεγονός – τελευταίο αλλά όχι έσχατο- η επανεκκίνηση της οπερέτας με την παράσταση του νέου έργου του Νίκου Κηπουργού “Μήδεια” (βασισμένο στη Μήδεια του Μπόστ). Την ευθύνη της σκηνοθεσίας έχει αναλάβει ο ευφάνταστος Νίκος Καραθάνος.
