Joker: Η ταινία που συζητήθηκε πολύ! Γιατί αξίζει να τη δει κανείς;

Aμερικανική ταινία, σκηνοθεσία Τοντ Φίλιπς με τους: Γιόακιν Φίνιξ, Ρόμπερτ ντε Νίρο, Ζάζι Μπιτς

Σε μια ταραγμένη Γκόθαμ Σίτι ο Άρθουρ Φλεκ είναι ένας κοινωνικά απροσάρμοστος, μοναχικός άντρας που ζει με τη μητέρα του και δουλεύει ως κλόουν. Ονειρεύεται καριέρα κωμικού, αλλά όταν η ασφυκτική πίεση
Παίζουν: Χοακίν Φίνιξ, Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Ζαζί Μπιτζ, Φράνσις Κονρόι, Μαρκ Μάρον, Μπιλ Καμπ, Γκλεν Φλέσλερ, Σι Γουίγκαμ, Μπρετ Κάλεν, Ντάγκλας Χοτζ

Περίληψη: Πάντα μόνος ανάμεσα στο πλήθος, ο Άρθουρ Φλεκ αναζητά να συνδεθεί. Καθώς περιφέρεται στην εχθρική Γκόθαμ Σίτι, φοράει δύο μάσκες. Τη μία τη φοράει ο ίδιος στο πρόσωπό του κάθε πρωί που δουλεύει ως κλόουν. Τη δεύτερη δεν μπορεί να τη βγάλει ποτέ. Είναι η μεταμφίεση που κρύβει τη μάταιη προσπάθειά του να γίνει μέρος του κόσμου, και όχι απλώς ένας «απόβλητος».

O Τοντ Φίλιπς («Hangover», «Σκυλιά του Πολέμου») αναποδογυρίζει την εικόνα του πιο διάσημου κινηματογραφικού κακού, κερδίζοντας τον Χρυσό Λέοντα στη Βενετία, γεγονός που θα του εξασφαλίσει, όπως όλα δείχνουν, και μια θέση στην οσκαρική κούρσα.

Ο Joker είναι μια εμβληματική φιγούρα όχι μόνο της κινηματογραφικής ιστορίας, αλλά και της ποπ κουλτούρας, στην οποία ο Φίλιπς έρχεται να προσδώσει μια εντελώς μη αναμενόμενη διάσταση. Επειδή στα κόμικ της σειράς υπάρχουν κάποια -και συχνά αντικρουόμενα- στοιχεία σχετικά με την ιστορία του Τζόκερ, ο Φίλιπς έχει απόλυτη ελευθερία να συντάξει τη βιογραφία του διάσημου villain όπως εκείνος θέλει. Και το κάνει με τον πιο πολιτικό και ρηξικέλευθο τρόπο που μπορεί κανείς να φανταστεί, απευθυνόμενος ακόμα και σε όσους δεν αγαπούν καθόλου τους υπερήρωες.
τζοκερ στον καθρεύτη
Με τον joker ο Χοακίν Φίνιξ φλερτάρει με τα όσκαρ

Ο Άρθουρ λοιπόν είναι ένα παιδί με πολλά προβλήματα, περίεργη εμφάνιση και ένα υστερικό γέλιο που οφείλεται σε κάποια εγκεφαλική πάθηση. Ζει με την υπερπροστατευτική μητέρα του, που συνεχώς του λέει ότι γεννήθηκε για να κάνει τους άλλους να γελούν, εργάζεται ως κλόουν και ονειρεύεται μια καριέρα ως stand-up comedian. Εξαιτίας της ιδιαιτερότητάς του, ο καλοκάγαθος Άρθουρ συχνά πέφτει θύμα ψυχολογικού bullying, αλλά και σωματικών επιθέσεων, ενώ δεν λαμβάνει αξιοπρεπή βοήθεια από τον κρατικό μηχανισμό για τα θέματα υγείας που αντιμετωπίζει. Ζει σε ένα περιβάλλον που τον περιθωριοποιεί, με κρατικούς κοινωνικούς λειτουργούς που δεν τον ακούν όταν μιλάει και επί μονίμου βάσεως βρίσκεται στη θέση του θύματος. Όταν όμως ένας συνάδελφός του θα του δώσει ένα όπλο για να προστατευτεί, τότε σταδιακά θα αρχίσει η μεταμόρφωσή του.

Με μια αλληγορική σπουδή πάνω στην προσωπικότητα ενός μοναχικού ανθρώπου που δεν ταιριάζει στις νόρμες της κοινωνίας, παρόλο που εκείνος θα το ήθελε, ο Φίλιπς φτιάχνει μια συναρπαστική πολιτική ταινία, που ανατρέπει την ιδέα όχι μόνο του κακού Τζόκερ, αλλά και του καλού Μπάτμαν. Εδώ λοιπόν η οικογένεια Γουέιν αποκαθηλώνεται, αφού ο πατέρας της φατρίας παρουσιάζεται ως ένας αμείλικτος και στυγνός κεφαλαιοκράτης που αδιαφορεί για τον άνθρωπο. Το δε περιβάλλον του, ενώ παρακολουθεί με θέρμη τους «Μοντέρνους Καιρούς» του Τσάρλι Τσάπλιν, στην ουσία ευθύνεται για τους Άρθουρ αυτού του κόσμου αλλά και για την άρρωστη ατμόσφαιρα που επικρατεί στην Γκόθαμ Σίτι.
Ταυτόχρονα, τα media και η εκμετάλλευση του ανθρώπινου δράματος μπαίνουν στο στόχαστρο του Φίλιπς, μέσα από την τηλεοπτική εκπομπή που παρουσιάζει ένας γνωστός κωμικός και στην οποία ονειρεύεται να βρεθεί ο Άρθουρ. Πηγαίνοντας όμως ακόμα ένα βήμα πέρα από την ψυχαναλυτική και κοινωνική διάσταση του Τζόκερ, τον χρήζει ηγέτη μιας βίαιης εξέγερσης των καταπιεσμένων της πόλης, που καταλήγει σε μια απέραντη αναρχία. Το ερώτημα που διατυπώνει είναι σαφές και ξεκάθαρο: ποιος γεννάει τη βία και ποιος τελικά οπλίζει το χέρι του κάθε Τζόκερ, στρέφοντας τον καθρέφτη ουσιαστικά στους εαυτούς μας.

Με μια εξαιρετική αισθητική, που δεν παραπέμπει άμεσα σε κόμικ, αλλά ούτε σε μια ρεαλιστική ταινία, ο Φίλιπς κινεί τα πρόσωπά του σε μια χρωματική παλέτα κίτρινων αποχρώσεων για να τα βάλει σε ένα εκτυφλωτικό λευκό φως σε καίριες στιγμές, ενώ συνδυάζει με εξαιρετικό τρόπο την πραγματικότητα του Τζόκερ με τα φαντασιακά του κομμάτια.

Συνοδοιπόρος στο όλο εγχείρημα ο συγκλονιστικός Χοακίν Φοίνιξ, ο οποίος κρατώντας την τρέλα του Τζακ Νίκολσον και τη σκοτεινιά του Χιθ Λέτζερ, αλλά και το γκροτέσκ στοιχείο του Ρόμεο Καστέλο, προσθέτει μια εύθραυστη ψυχική ισορροπία και μια ανείπωτη μελαγχολία στον ρόλο, αποδεικνύοντας για ακόμη μια φορά πόσο σπουδαίος ηθοποιός είναι.

Κριτική

Eνας από τους διασημότερους κακούς στην ιστορία των κόμικς, ο –διά χειρός Μπιλ Φίνγκερ, Μπομπ Κέιν και Τζέρι Ρόμπινσον– Τζόκερ ευτύχησε να διαπρέψει και ως εμβληματική κινηματογραφική φιγούρα. Είναι μέχρι σήμερα όχι μόνον ο πιο καλοπληρωμένος ρόλος στην ιστορία (ο Τζακ Νίκολσον στον «Μπάτμαν») αλλά και ο μοναδικός χάρτινος χαρακτήρας που χάρισε Όσκαρ στον ερμηνευτή του (στον Χιθ Λέτζερ για τον «Σκοτεινό Ιππότη»).

Και να που τώρα ένας άλλος ηθοποιός, ο χαμαιλέοντας Γιοακίν Φίνιξ, έρχεται να κλέψει τις εντυπώσεις ως ο τρόμος της Γκόθαμ Σίτι και η νέμεσις του Ανθρώπου-Νυχτερίδα, σε μια τολμηρή, σχεδόν ανατρεπτική προσέγγιση του μύθου, η οποία επιχειρεί να περιγράψει, με ύφος στιλιζαρισμένου κοινωνικού δράματος, τη μεταμόρφωση ενός καθημερινού ανθρωπάκου σε αρχετυπικό σύμβολο του κακού.

Μεταμορφωμένος εμφανίζεται εδώ και ο Τοντ Φίλιπς, συν-σεναριογράφος του «Borat» και σκηνοθέτης της τριλογίας «The Hangover». Μετρ της χοντροκομμένης κωμωδίας, παίρνει τώρα μια εντυπωσιακή δραματική στροφή στην κόμικς μυθολογία, χωρίς όμως να εγκαταλείψει τις ιδέες του πάνω στη σύγχρονη αντρική ταυτότητα και συμπεριφορά, στα όρια της πολιτικής ορθότητας, στον ρόλο των mass media και στα καταπιεστικά κοινωνικά πρότυπα. Μάλιστα ο ήρωάς του Άρθουρ Φλεκ, ένας μοναχικός άντρας με χρόνιο πρόβλημα συμπεριφοράς (γελάει όταν αγχώνεται, στενοχωριέται ή εκνευρίζεται), είναι ο μέσος λευκός Αμερικανός, που από κοινωνικά προνομιούχος νιώθει πλέον απειλούμενος από παντού· τις όλο και δυναμικότερες γυναίκες, την πληθώρα των μεταναστών, τη διογκούμενη ανεργία, τον ασφυκτικό έλεγχο της (κάθε μορφής) εξουσίας, την ανεξέλεγκτη εγκληματικότητα, την επαπειλούμενη καταστροφή του πλανήτη...

Διεισδυτική, η πολιτικοκοινωνική ματιά του Φίλιπς ακτινογραφεί μια Γκόθαμ/Νέα Υόρκη του άμεσου μέλλοντος, παρουσιάζοντάς τη σαν ένα χαοτικό μικροσύμπαν όπου βασιλεύουν η βία και η διαφθορά. Ο ήρωάς του, ο οποίος ανεβαίνει κάθε μέρα έναν συμβολικό γολγοθά (οι τσιμεντένιες σκάλες), έχει για μοναδικό στήριγμα τη μητέρα του, μια οικογενειακή σχέση που θα αποδειχτεί τραυματική, και ως διέξοδο ένα φανταστικό success story, αυτό της σπουδαίας κωμικής καριέρας. Ο Ρόμπερτ ντε Νίρο, ως σταρ ενός τηλεοπτικού σόου, δείχνει το σκορσεζικό δρόμο: ο Άρθουρ Φλεκ δεν είναι παρά ακόμη ένας Ρούμπερτ Πάπκιν («Βασιλιάς για Μια Νύχτα»), τον οποίο η κοινωνική αδιαφορία μετατρέπει σε νέο, προσαρμοσμένο στα μέτρα της ποπ κουλτούρας Τράβις Μπικλ («Ο Ταξιτζής»).

Μέσω της θεαματικής, σκηνοθετημένης με (ίσως υπερβολικά) δεξιοτεχνικό στιλιζάρισμα μεταμόρφωσής του, αυτός ο «Joker» θα σχολιάσει εύστοχα, και πάντα στο πλαίσιο μιας κόμικς σινε-περιπέτειας, τα συμπλέγματα ευνουχισμού του μέσου Αμερικανού –ψηφοφόρου του Ντόναλντ Τραμπ–, το τέλος των εμπνευσμένων ιδεολογιών (ο Τζόκερ ως επαναστάτης), αλλά κυρίως την περίπλοκη μα άμεση σχέση βίας και θεάματος.

ΗΠΑ. 2019. Διάρκεια: 121΄. Διανομή: TANWEER.

Joker

Από Χρήστο Μήτση =

Ακολουθήστε το Madata.GR στο Google News Madata.GR in Google News

Δείτε ακόμα