Η αναμφίβολα ιστορική ομιλία Μητσοτάκη στο αμερικανικό Κογκρέσο μπορεί να αλλάξει, έστω συν τω χρόνω, την εικόνα για την Τουρκία.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, ο οποίος καταχειροκροτήθηκε από τους Αμερικανούς βουλευτές, αν και δεν χρησιμοποίησε ούτε μία φορά τη λέξη «Τουρκία» στην ομιλία του, κατάφερε να φωτογραφήσει τη γείτονα αποτελεσματικά, ως παράγοντα αποσταθεροποίησης της ανατολικής Μεσογείου.
Σημειώνεται ότι η ομιλία του Έλληνα πρωθυπουργού στην αμερικανική Βουλή, γίνεται 24 ώρες πριν τη συνάντηση Τσαβούσογλου – Μπλίνκεν, με τους Δημοκρατικούς βουλευτές να τον χειροκροτούν όταν φωτογραφίζει την Τουρκία ως παράγοντα αποσταθεροποίησης και εν δυνάμει απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή.
Αν και η Τουρκία έχει καλύψει κάποιο από το χαμένο έδαφος που είχε, με την στάση που κράτησε στην εισβολή στην Ουκρανία, δεν είναι λίγοι οι ανώτατοι Αμερικανοί αξιωματούχοι που αντιμετωπίζουν την Τουρκία λιγότερο φιλικά και περισσότερο επιφυλακτικά.
Αμερικανικές πηγές λένε ότι το ισχυρό χαρτί που δόθηκε στην Ελλάδα, με την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κογκρέσο, παίχτηκε σωστά, με τον Έλληνα πρωθυπουργό να μιλά στην «καρδιά» των Αμερικανών βουλευτών και να καταφέρνει να συνδέσει τα ελληνικά θέματα με τις ανησυχίες και τα αμερικανικά συμφέροντα.
Με σαφείς αναφορές στην τουρκική προκλητικότητα και νέο κάλεσμα για επίλυση του Κυπριακού στη βάση του διεθνούς δικαίου και των αποφάσεων του Σ.Α. του ΟΗΕ συνόδευσε ο πρωθυπουργός την ομιλία του στο Κογκρέσο των ΗΠΑ.
Σαφή μηνύματα για κυπριακό και υπερπτήσεις
Με απολύτως σαφή λόγο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στην τουρκική προκλητικότητα, στέλνοντας μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν θα ανεχτεί καμία παραβίαση της εθνικής της κυριαρχίας, αλλά ούτε και τις υπερπτήσεις στο Αιγαίο, λέγοντας ότι «η Ελλάδα είναι πάντοτε ανοιχτή στο διάλογο. Θα ήθελα να είμαι απολύτως σαφής. Δεν θα δεχθούμε καμία συμπεριφορά που παραβιάζει την εθνική μας κυριαρχία. Θα πρέπει να σταματήσουν άμεσα οι υπερπτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά» και τονίζοντας ότι το μόνο πλαίσιο επίλυσης διαφορών είναι το διεθνές δίκαιο και οι κανόνες καλής γειτονίας.
Σαφής ήταν ο πρωθυπουργός και στην αναφορά του στο Κυπριακό, το οποίο χαρακτήρισε ως «χαίνουσα πληγή», καλώντας, παράλληλα, τους Αμερικανούς γερουσιαστές και βουλευτές να μην ξεχάσουν την εισβολή και τη διχοτόμηση της Κύπρου, ζητώντας λύση στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και του διεθνούς δικαίου και επαναλαμβάνοντας ότι λύση δύο κρατών δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή σε καμία περίπτωση.
Όσον αφορά στον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Κ. Μητσοτάκης συνέκρινε την κατάσταση που επικρατεί στη Μαριούπολη με την πολιορκία του Μεσολογγίου, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «αν αντικαταστήσουμε τη λέξη Ελλάδα με τη λέξη Ουκρανία, θα δείτε τρομακτικές ομοιότητες με το σήμερα. Όπως συμβαίνει με τη Μαριούπολη, το Μεσολόγγι είχε εξαιρετικούς αμυνόμενους πριν από την τελική έξοδο. Όταν βλέπουμε τον ίδιο πόνο, την ίδια θλίψη σε μία πόλη με ελληνικό όνομα, θυμόμαστε το Μεσολόγγι και το κόστος του δικού μας αγώνα».
Ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι «αφελώς πιστέψαμε ότι, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η Ευρώπη έχει βρει το μονοπάτι της ειρήνης. Ότι η ένωση της Ευρώπης θα οδηγούσε τον πόλεμο στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Τώρα, γνωρίζουμε ότι κάναμε λάθος. Κοιτάμε προς το Κίεβο, την Οδησσό, τη Μαριούπολη, που δημιουργήθηκε από την Αικατερίνη τη Μεγάλη, για να εγκατασταθούν οι Έλληνες της Κριμαίας, που ήθελαν να ξεφύγουν από τον οθωμανικό ζυγό».
Παράλληλα, συνεχίζοντας τις συγκρίσεις του αγώνα για την ανεξαρτησία που έδωσαν οι Έλληνες με τον πόλεμο στην Ουκρανία, είπε ότι η χώρα μας δεν μπορεί να σφυρίζει αδιάφορα και εξέφρασε την αταλάντευτη στήριξη της Αθήνας στην Ουκρανία και την απερίφραστη καταδίκη της επιθετικότητας του Βλαντιμίρ Πούτιν. Επίσης, αναφερόμενος στον ιστορικό αναθεωρητισμό, είπε ότι δεν θα γίνει ανεκτός από κανένα δημοκρατικό κράτος. Μάλιστα, υπογράμμισε ότι ο πρόεδρος Πούτιν προσπαθεί να δημιουργήσει έναν κόσμο ιστορικών φαντασιώσεων, όπου ο στρατός και όχι οι διπλωμάτες επιλύουν τις διαφορές, και τόνισε ότι δεν πρέπει να επιτύχει και ότι «η γλώσσα της νοσταλγίας της αυτοκρατορίας δεν πρέπει να συνεχίστεί».
Ο Κ. Μητσοτάκης κάλεσε τους νομοθέτες των ΗΠΑ να δείξουν προσοχή στις αποφάσεις τους σχετικά με τα εξοπλιστικά προγράμματα στην ανατολική Μεσόγειο -κάνοντας έμμεση αναφορά στη συζήτηση για την πώληση στην Τουρκία νέων F-16 και αναβάθμιση παλιότερων μαχητικών- τονίζοντας ότι το ΝΑΤΟ δεν χρειάζεται στην παρούσα φάση άλλη μια πηγή αστάθειας στη νοτιοανατολική πτέρυγά του, αλλά και υπογραμμίζοντας ότι η Αμερική έχει ζωτικά συμφέροντα στην περιοχή και ότι πρέπει να παραμείνει και να συνεργάζεται με εταίρους με τους οποίους μοιράζεται κοινές αξίες.
Παράλληλα, υπενθύμισε την πρόσφατη ψήφιση της αμυντικής συμφωνίας Ελλάδας-ΗΠΑ από την ελληνική Βουλή, λέγοντας ότι ανανεώθηκε για πέντε χρόνια και μετά την πάροδό τους, αν καμία από τις δύο πλευρές δεν επιθυμεί τη διακοπή της, θα ανανεώνεται αυτόματα, ενώ επανέλαβε τη σημασία της Αλεξανδρούπολης ως ενεργειακού κόμβου για LNG, ο οποίος θα επιτρέψει την απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και θα εγγυηθεί την ενεργειακή ασφάλεια, όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και των γειτονικών χωρών.
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στους δεσμούς των ΗΠΑ και της Ελλάδας, λέγοντας ότι «γνωρίζω απόλυτα τους βαθείς δεσμούς που ενώνουν τα δυο μας έθνη. Αποτελούν μια υπενθύμιση των κοινών μας αξιών και των “πιστεύω” στην ελευθερία και τη Δημοκρατία». Επισήμανε, δε, ότι οι προπάτορες των ΗΠΑ σμίλευσαν το αμερικανικό Σύνταγμα πάνω στις αρχές του ελληνικού μοντέλου της δημοκρατίας στην Αρχαία Αθήνα. «Ο ελληνικός λαός ενέπνευσε τη δημιουργία της αμερικανικής Δημοκρατίας», είπε, προσθέτοντας ότι «η δημιουργία της δικής σας Δημοκρατίας ήταν το νερό στο αυλάκι, ένα μοντέλο για τoυς καταπιεσμένους ευρωπαϊκούς λαούς».
Παράλληλα, ανέφερε ότι «η γέννηση της Δημοκρατίας στην Αρχαία Αθήνα οδήγησε σε δημιουργικό πνεύμα στην Ελλάδα. Η δημιουργία της Δημοκρατίας των ΗΠΑ δημιούργησε τη μεγαλύτερη επέκταση ελευθερίας και προόδου που έχει γνωρίσει ποτέ ο άνθρωπος» και πρόσθεσε ότι «μας δείξατε ότι η ελευθερία είναι ένα αγαθό, για το οποίο αξίζει να πολεμήσουμε… Οι δικοί μας προπάτορες κοίταξαν από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού για υποστήριξη. Μίλησαν για τη δίψα ελευθερίας, ήθελαν να μιμηθούν εσάς. Ήθελαν να φανούν αντάξιοι των προσδοκιών σας».
Ωστόσο, έκανε λόγο και για τις απειλές που υφίσταται σήμερα η δημοκρατία, αναφερόμενος στον λαϊκισμό, στις εντάσεις που προκαλούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην εισοδηματική ανισότητα, και υποστήριξε ότι οι τρεις μεγάλες δυνάμεις που συλλογικά ενώνουν τους ανθρώπους -το κοινωνικό κεφάλαιο, οι ισχυροί θεσμοί και οι κοινές ιστορίες- απειλούνται σήμερα, ιδίως από απολυταρχικά καθεστώτα που αμφισβητούν την ικανότητα της δημοκρατίας να δώσει λύσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, ο πρωθυπουργός είπε ότι για να γίνουν πιο ανθεκτικές οι δημοκρατίες, «πιστεύω ότι πρέπει να δυναμώσουμε τους δημοκρατικούς θεσμούς» και να αμβλύνουμε τις εισοδηματικές ανισότητες χωρίς να υπάρξει απώλεια του δυναμισμού ανοιχτών οικονομιών. Επίσης, κάνοντας αναφορά στον Τζέιμς Μάντισον, τόνισε ότι η λήψη αποφάσεων θα πρέπει να γίνεται με τη λογική και όχι με το συναίσθημα και ότι θα πρέπει να υπάρχει λογοδοσία.
Κλείνοντας την ομιλία του, ο Κ. Μητσοτάκης έκανε ειδική αναφορά στους Έλληνες που έγιναν αποδεκτοί από το αμερικανικό κράτος και μνεία στα κοινά του αμερικανικού και του ελληνικού λαού, που είναι θεματοφύλακες της Δημοκρατίας. «Σήμερα οι Έλληνες που ζουν στις ΗΠΑ και τα τρία εκατομμύρια που αυτοπροσδιορίζονται ως Έλληνες -ανάμεσά τους μερικοί από τους πιο σεβάσμιους εκπροσώπους στις τέχνες, την επιστήμη, την εκπαίδευση, τον αθλητισμό και πολιτικοί, αλλά και οραματιστές όπως ο Νίκολας Νεγρεπόντε, ο Αλμπερτ Μπουρλά, ο Τζον Κασαβέτης, ο Ελίας Καζάν, ο Τζέφρι Ευγενίδης, ο Τζορτζ Πελεκάνος, ο Τομ Χάνκς και βεβαίως ο Γιάννης Αντετονκούμπο. Έξι από αυτούς είναι στο Κογκρέσο και ένας από αυτούς ο Μάικ Δουκάκης ήταν υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ. Και πιστεύω ότι ένας από τους λόγους που οι Έλληνες έγιναν αποδεκτοί στις ΗΠΑ ήταν ότι οι αξίες της Αμερικής και της Ελλάδας έχουν πολλά κοινά».
