Στο επίκεντρο του πολιτικού μπρα ντε φερ μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης τίθεται πλέον και επισήμως το προσφυγικό, μετά την τραγωδία στη Μόρια με μια γυναίκα νεκρή, τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης για τη γενικότερη προσέγγιση του προσφυγικού ζητήματος ως μεταναστευτικού, αλλά τις δηλώσεις δύο κορυφαίων κυβερνητικών υπουργών που κινήθηκαν σε σκληρή γραμμή και προκάλεσαν την έντονη αντίδραση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ.
Η Κουμουνδούρου μιλά πλέον ανοιχτά για ακροδεξιά ρητορική και φαίνεται να εκτιμά πως η στρατηγική να ανεβάσει ψηλά το θέμα θα της αποφέρει πολιτικά οφέλη. Την ίδια στιγμή, διεθνείς οργανώσεις και ΜΚΟ περιγράφουν με μελανά χρώματα την κατάσταση που επικρατεί στους καταυλισμούς προσφύγων στην Ελλάδα, καλούν τις ελληνικές αρχές να επιταχύνουν τα σχέδια για τη μεταφορά στην ενδοχώρα, ενώ διαπιστώνουν ότι οι ροές βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2016.
Οι δηλώσεις των δύο “γαλάζιων” υπουργών
Tην Τρίτη, αίσθηση προκάλεσαν οι δηλώσεις του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Μάκη Βορίδη, ο οποίος μιλώντας στο ραδιόφωνο του Alpha, ανέφερε ότι οι παράνομοι μετανάστες δεν δικαιούνται ανθρωπιστική βοήθεια. Όπως είπε, πρέπει να οδηγούνται σε κλειστά κέντρα κράτησης και με σύντομες διαδικασίες να επιστρέφουν στην Τουρκία.
“Η ανάλυση των συγκεκριμένων ροών είναι 65% Αφγανοί, 15% από χώρες της Αφρικής, 10% από την Τυνησία, το Μαρόκο κλπ, υπάρχουν Τούρκοι που ζητούν άσυλο γιατί διώκονται από τον Ερντογάν και οι Σύροι είναι πλέον ελάχιστοι. Αυτοί λοιπόν είναι παράνομοι μετανάστες και δεν δικαιούνται ανθρωπιστικής προστασίας. Έχουν ανθρώπινα δικαιώματα, τα οποία πρέπει να γίνουν σεβαστά κατά την εξέταση της αιτήσεως του ασύλου, αλλά ως εκεί” είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε: “Αυτό που θα πρέπει να κριθεί είναι ο ακριβής νομικός χαρακτηρισμός που θα τους δοθεί. Αν είναι πρόσφυγες ή μετανάστες. Σε περίπτωση που είναι παράνομοι μετανάστες, που αυτό δείχνει το προφίλ τους, θα πρέπει να επαναπατριστούν, άρα και ορθώς μιλάμε για μεταναστευτικό”.
Από τη μεριά του, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Γεωργιάδης μιλώντας στον Ant1, αναφέρθηκε σε «λαθρομετανάστες», ισχυρίστηκε πως πλέον «δεν είναι προσφυγικό ζήτημα αλλά λαθρομεταναστευτικό» ενώ αποκάλυψε πως όσοι δεν δικαιούνται άσυλο θα κρατούνται για έξι μήνες σε κλειστού τύπου κέντρα τα οποία θα βρίσκονται στα νησιά. Την ίδια στιγμή, προανήγγειλε ότι με τον νόμο που φέρνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, την επόμενη εβδομάδα, «τα δέκα χρόνια θα γίνουν έξι μήνες. Μέσα στο 2020 θα αρχίσουν επιτέλους οι μαζικές απελάσεις στην Τουρκία».
«Δεν είναι προσφυγικό ποια το ζήτημα είναι λαθρομεταναστευτικό. Κατά συνέπεια όσοι έχουν υψηλό προσφυγικό προφίλ θα πηγαίνουν σε ανοιχτά κέντρα και θα συνεχίζουν την πορεία για να πάρουν το προσφυγικό χαρτί να πάνε στην Ευρώπη. Όσοι έχουν χαμηλό μεταναστευτικό προφίλ, δηλαδή το 93% θα μπαίνουν σε κλειστού τύπου κέντρα. Θα μένουν για έξι μήνες όπου θα τελειώνει η διαδικασία του πρώτου και του δεύτερου βαθμού αιτήματος και μετά θα στέλνονται πίσω στην Τουρκία», είπε ο κ. Γεωργιάδης στον ΑΝΤ1 και ισχυρίστηκε πως τα κλειστά τύπου κέντρα θα είναι στα νησιά.
Αντιδράσεις από τον ΣΥΡΙΖΑ
Άμεση ήταν η αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ. «Η δήλωση του Μάκη Βορίδη έρχεται μετά από αυτή του Στέλιου Πέτσα και των αποφάσεων της κυβέρνησης και όλα έχουν συνέπειες. Είναι απαράδεκτη δήλωση και μειώνει τη θέση της Ελλάδας στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης», είπε μεταξύ άλλων ο πρώην υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής και αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Άμυνας, Δημήτρης Βίτσας, μιλώντας στην εκπομπή του Alpha, «Εκτός Γραμμής». «Αν θα αποφασιστεί ότι είναι παράτυποι ή οικονομικοί μετανάστες ή πρόσφυγες, αυτό θα φανεί μετά την εξέταση. Ως την εξέταση δικαιούνται όλοι ανθρωπιστική βοήθεια», τόνισε.
«Το προσφυγικό είναι ένα σύνθετο και σοβαρό ζήτημα, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να τυγχάνει διαχείρισης με ακροδεξιά, λαϊκιστικά χαρακτηριστικά», τονίζει ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Χαρίτσης, σε δήλωσή του (on camera), αναφορικά με τη στάση της κυβέρνησης.
«Αφού πέρασαν περισσότερο από δύο μήνες πρωτοφανούς αδράνειας στη διαχείριση του προσφυγικού, σήμερα υπουργοί της κυβέρνησης, λειτουργώντας ως κακέκτυπα του Όρμπαν και του Σαλβίνι, μίλησαν για "λαθρομετανάστες", δίνοντας ουσιαστικά "γραμμή" στον κ. Μητσοτάκη", τονίζει, επισημαίνοντας ότι στη ΝΔ αγνοούν "το Διεθνές Δίκαιο, το οποίο ρητά προβλέπει την εξατομικευμένη εξέταση κάθε αιτήσεως ασύλου"».
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, «αγνοώντας το διεθνές δίκαιο, το οποίο ρητά προβλέπει την εξατομικευμένη εξέταση κάθε αιτήσεως ασύλου, μιλούν για "μεταναστευτικό" και όχι για προσφυγικό, ενώ έφτασαν, μάλιστα, στο σημείο να ισχυριστούν ότι μέρος των ανθρώπων αυτών δεν δικαιούνται τη στοιχειώδη ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά και την πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου».
«Την ίδια στιγμή, τέσσερα στελέχη της κυβέρνησης έδωσαν σήμερα διαφορετικά στοιχεία για τη σύνθεση των προσφυγικών ροών» σημειώνει ο κ. Χαρίτσης και καταλήγει: «Το προσφυγικό είναι ένα σύνθετο και σοβαρό ζήτημα, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να τυγχάνει διαχείρισης με ακροδεξιά, λαϊκιστικά χαρακτηριστικά».
Σκληρή σύγκρουση στη Βουλή με αφορμή δηλώσεις Βελόπουλου
Εν τω μεταξύ, «φωτιές» άναψε στη Βουλή ο Κυριάκος Βελόπουλος και απόψεις που έχει εκφράσει και στο παρελθόν για το προσφυγικό/μεταναστευτικό.
«Στον στρατό πήγατε κι εσείς κι εγώ. Λέμε «Αλτ! Τις ει; Αλτ! Τις ει; Πυροβολώ». Κύριε ναύαρχε, αυτό δεν λέμε; «Αλτ! Τις ει; Αλτ! Τις ει; Πυροβολώ» στα σύνορά μας. Ναι ή όχι; Αυτό λέει, κύριοι, ο στρατιωτικός κανονισμός», είπε σε παρέμβασή του στη συζήτηση του νομοσχεδίου για τους υδρογονάνθρακες.
Στις αναφορές Βελόπουλου αντέδρασε έντονα το ΚΚΕ με τον Νίκο Παπαναστάση να αποκαλεί την «Ελληνική Λύση» ρατσιστικό κόμμα.
Κ. ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Να διαγραφεί από τα πρακτικά η λέξη ρατσιστές, ο άνθρωπος που φόρεσε το εθνόσημο και ορκίστηκε στο έθνος… Είμαστε Έλληνες κύριε Καραθανασόπουλε.. Αυτά κομμένα με εμάς…
Θ. ΠΑΦΙΛΗΣ: Στο δεύτερο αλτ να πυροβολείτε ο μετανάστης, αυτά έλεγε και η Χρυσή Αυγή…
Κ. ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Είστε ρατσιστής…
Θ. ΠΑΦΙΛΗΣ: Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα… Εμείς πολεμήσαμε και τον ιταλικό φασισμό και τον βουλγαρικό… Εντάξει θα την πάρετε τη θέση της Χρυσής Αυγής, μην στεναχωριέστε…
SOS από την Υπατη Αρμοστεία
Εν τω μεταξύ, να μετακινήσει επειγόντως χιλιάδες αιτούντες άσυλο από τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης των νησιών στην ενδοχώρα κάλεσε την Τρίτη την ελληνική κυβέρνηση η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Ο διεθνής οργανισμός σε ανακοίνωσή του χαρακτήρισε την κατάσταση στη Λέσβο, τη Σάμο και την Κω «κρίσιμη» και τις συνθήκες «ανεπαρκείς και επισφαλείς». Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε, τον Σεπτέμβριο οι θαλάσσιες αφίξεις, κυρίως οικογενειών από το Αφγανιστάν και τη Συρία, ήταν 10.258 και ο αριθμός αυτός ήταν ο υψηλότερος μηνιαίος από το 2016. Επιπλέον, ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει δεχθεί φέτος τις περισσότερες αφίξεις στην περιοχή της Μεσογείου (περίπου 45.600 από τις 77.400 αφίξεις).
Η Ύπατη Αρμοστεία κάλεσε τις ελληνικές αρχές να επιταχύνουν τα σχέδια για τη μεταφορά στην ενδοχώρα πάνω από 5.000 αιτούντων άσυλο που έχουν ήδη λάβει έγκριση για να συνεχίσουν τη διαδικασία ασύλου, ταυτόχρονα με τη δημιουργία νέων θέσεων στέγασης στην ηπειρωτική Ελλάδα, «όπου τα περισσότερα κέντρα λειτουργούν στα όρια της χωρητικότητάς τους».
Εξάλλου, η Ύπατη Αρμοστεία καλωσόρισε τις ανακοινώσεις της ελληνικής κυβέρνησης για προτεραιοποίηση της ανακούφισης της πίεσης από τα νησιά και της προστασίας των ασυνόδευτων παιδιών, ωστόσο σημείωσε ότι προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία η ταλαιπωρία των ασυνόδευτων παιδιών, καθώς μόνο ένα στα τέσσερα βρίσκεται σε ξενώνα κατάλληλο για την ηλικία του.
Όπως ανέφερε, «περίπου 500 παιδιά στεγάζονται μαζί με ενηλίκους με τους οποίους δεν έχουν κάποια συγγενική σχέση σε μια μεγάλη σκηνή στη Μόρια. Στη Σάμο, πάνω από δέκα ασυνόδευτα κορίτσια κοιμούνται σε βάρδιες σε ένα μικρό κοντέινερ, ενώ άλλα παιδιά αναγκάζονται να κοιμούνται στις οροφές των κοντέινερ». Απηύθυνε δε έκκληση στα ευρωπαϊκά κράτη να ανοίξουν θέσεις για τη μετεγκατάσταση των παιδιών αυτών ως άμεση προτεραιότητα.
Τέλος, ο διεθνής οργανισμός στην ανακοίνωσή του απέφυγε να σχολιάσει τα μέτρα επιτάχυνσης και αυστηροποίησης των διαδικασιών ασύλου, που ανακοινώθηκαν χτες, καθώς αναμένει να λάβει γραπτώς περισσότερες λεπτομέρειες.
Έκρηξη αφίξεων στη Λέσβο-5.000 μέσα σ' ένα μήνα
Συνεχείς ήταν οι ροές στο Βόρειο Αιγαίο μέσα στον Σεπτέμβρη, ο οποίος "έκλεισε" με μεγάλο αριθμό αφίξεων στη Λέσβο, ενώ παράλληλα γίνονται επιχειρήσεις αποσυμφόρησης.
Ενδεικτικά, έξι σκάφη με 243 αιτούντες άσυλο άνδρες, γυναίκες και κυρίως μικρά παιδιά, έφτασαν στη Λέσβο από τα απέναντι παράλια, την Δευτέρα από τα μεσάνυχτα μέχρι και τις 2 μετά το μεσημέρι της Τρίτης. Οι βάρκες έφθασαν ακόμα και στην περιοχή του Καρά Τεπέ, λίγο έξω από τα σπίτια του βόρειου άκρου της πόλης της Μυτιλήνης, ενώ τέσσερις από αυτές έφθασαν στη βόρεια Λέσβο στην περιοχή της Σκάλας Συκαμνιάς.
Ο συνολικός πληθυσμός αιτούντων άσυλο στην περιοχή της πόλης της Μυτιλήνης φτάνει στους 15.000, παρά τις επιχειρήσεις αποσυμφόρησης κατά τις οποίες περίπου 2.000 άτομα μετακινήθηκαν σε δομές στο εσωτερικό της Ελλάδας τις τελευταίες 20 μέρες. Ο πληθυσμός του καταυλισμού της Μόριας φτάνει τις 13.000 περίπου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της γενικής αστυνομικής διεύθυνσης βορείου Αιγαίου, στη Λέσβο όλο το Σεπτέμβριο έφθασαν 5.017 πρόσφυγες και μετανάστες, δηλαδή περίπου 168 άνθρωποι τη μέρα. Από αυτούς το 63% ήταν από το Αφγανιστάν και το 22% από τη Συρία.
