Ο ελληνικός λαός μίλησε χτες και το μήνυμα του ήταν σαφές.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Νέα Δημοκρατία πέτυχαν μια μεγάλη νίκη που ξεπέρασε τις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων και του exit poll. Στις ευρωεκλογές η ΝΔ κατήγαγε περιφανή νίκη με 9,5 μονάδες και μάλιστα με ποσοστό που προδιαγράφει αυτοδυναμία: 33,25% έναντι 23,74. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές η ΝΔ θα πάρει 11 ή 12 περιφέρειες ενώ και ο χάρτης των δήμων βάφτηκε «γαλάζιος», με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Κάτω από το βάρος του αποτελέσματος, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε χτες βράδυ τη διενέργεια πρόωρων εκλογών, κατά πιθανότητα στις 30 Ιούνη.
Το «αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο»
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κέρδισε κατά κύριο λόγο γιατί πέτυχε να γίνει ο πολιτικός εκφραστής του λεγόμενου «αντι-ΣΥΡΙΖΑ» μετώπου, δηλαδή όλων εκείνων των πολιτών που ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες συνέκλιναν στην ανάγκη να καταψηφιστεί η κυβέρνηση. Ο κ. Μητσοτάκης μπόρεσε να πείσει ότι για να ψηφίσει κανείς Νέα Δημοκρατία δεν χρειάζεται να έχει ιστορικό πολιτικό δεσμό με το κόμμα που ίδρυσε το 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Η Νέα Δημοκρατία παίρνει ένα ισχυρό ποσοστό από όσους επέλεξαν τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Χρυσή Αυγή το 2015, ενώ «σαρώνει» το Ποτάμι και την Ένωση Κεντρώων.
Είναι προφανές ότι τα μέτρα λιτότητας του τρίτου Μνημονίου έπαιξαν τον κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση του αποτελέσματος. Δεν είναι όμως καθαρό αυτή τη στιγμή καθαρό αυτή τη στιγμή πόσο καθοριστική ήταν η σημασία της Συμφωνίας των Πρεσπών. Στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ο Απόστολος Τζιτζικώστας πέτυχε έναν εκπληκτικό 62,25% έναντι μόλις 11.57% του υποστηριζόμενου από τον ΣΥΡΙΖΑ Χρήστου Γιαννούλη. Ωστόσο, στις ευρωεκλογές τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ στη Μακεδονία δεν είναι συντριπτικά χαμηλότερα από την υπόλοιπη Ελλάδα. Φαίνεται ότι η μάχη για τον ΣΥΡΙΖΑ χάθηκε κυρίως στο Λεκανοπέδιο.
Πρέπει να σημειωθεί επίσης ότι σε αρκετές δημοσκοπήσεις έχει καταγραφεί η επιθυμία ενός μέρος του εκλογικού σώματος να στείλει ένα μήνυμα προσωπικά στον Αλέξη Ταίπρα είτε γιατί τον θεωρεί αναξιόπιστο είτε γιατί «πληγώθηκε» από όσα ακολούθησαν το δημοψήφισμα. Σε αυτήν την τάση θα πρέπει να προστεθούν ζητήματα όπως το Μάτι και το ήθος της εξουσίας.
Οι ιδέες
Τα εκλογικά αποτελέσματα δεν κρίθηκαν όμως μόνο στο πεδίο της πολιτικής συγκυρίας. Όπως είχε αναφέρει το CNN Greece, ο Κυριάκος θέλει να κερδίσει τις ιδέες της Αριστεράς, αναφερόμενοι στο πόσο επιτακτικά ο αρχηγός της ΝΔ έθετε στην καμπάνια του τα ζητήματα των ιδωιτικοποιήσεων. Φαίνεται ότι ο κ. Μητσοτάκης «ανέβηκε» στο κύμα της ιδεολογικής μετατόπισης της ελληνικής κοινωνίας που σημειώθηκε στα χρόνια του Μνημονίου, ιδιαίτερα μετά την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου από τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή η ιδεολογική μετατόπιση καταγράφηκε με ενάργεια στην έρευνα «Άνοδος του συντηρητισμού: Πολιτικές ιδεολογίες στην Ελλάδα μετά το Μνημόνιο. Πώς άλλαξε ο ιδεολογικός χάρτης, στην περίοδο 2009-2017» του Γιάννη Μαυρή, ο οποίος μάλιστα είχε κάνει ακριβή πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος. Από την έρευνα του κ. Μαυρή αναδεικνύεται η μεγάλη άνοδος των αξιών και των απόψεων τις οποίες συνήθως ταυτίζουμε με τον συντηρητικό χώρο. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του ιδιωτικού τομέα. Το 2009 οι θετικές απόψεις για τον ιδιωτικό τομέα ανέρχονταν στο 56%. Το 2017 το αντίστοιχο ποσοστό είχε φτάσει στο 74% (αύξηση 18%).
Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει
Η Ελλάδα στρέφεται λοιπόν δεξιά. Χωρίς να είναι κανείς βέβαιος, αυτή τη στιγμή μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο να ανατραπεί ο εκλογικός συσχετισμός μέχρι την 30η Ιουνίου. Ωστσό, ο ΣΥΙΡΖΑ με ένα ποσοστό γύρω στο 25% παραμένει ο ισχυρός δεύτερος πόλος του πολιτικού συστήματος, ο οποίος μάλιστα είναι πλέον αδιαμφισβήτητα κυρίαρχος στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Επομένως, ακόμα και α ο κ. Τσίπρας χάσει τις επικείμενες εκλογές, θα παραμείνει πρωταγωνιστής στο πολιτικό παιχνίδι.
Τα λάθη που κόστισαν στον Αλέξη Τσίπρα έχουν ονοματεπώνυμο
Η συντριπτική ήττα του Αλέξη Τσίπρα, ήττα πολιτική και προσωπική, προκάλεσε «μούδιασμα» στον ΣΥΡΙΖΑ και συζητήσεις στο εσωτερικό του.
Αναμφίβολα έγιναν λάθη στρατηγικής, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται καθαρά ότι υποτίμησε τις ικανότητες του Κυριάκου Μητσοτάκη. Παράλληλα, όμως, όπως συμφωνούν αρκετοί, οι ψηφοφόροι δεν ενέκριναν ούτε τα θετικά μέτρα που ψήφισε η κυβέρνηση, ούτε τη 13η σύνταξη που μοίρασε, ενώ πολύ καθαρά φάνηκε ότι η συμφωνία των Πρεσπών συνέβαλε καθαρά στο αποτέλεσμα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου, η εικόνα που είχαν δεν ήταν καθαρή. Αρκετοί υπουργοί, πριν ανοίξουν οι κάλπες, έλεγαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί ακόμα και να κερδίσει και να έρθει πρώτο κόμμα.
Προσωπική ήττα Τσίπρα
Ο πρωθυπουργός υπέστη πολιτική και προσωπική ήττα καθώς ο ίδιος σήκωσε στην πλάτη του το τελευταίο δεκαήμερο των εκλογών την ώρα που πολλοί υπουργοί προτίμησαν να μην βγουν δημόσια, φοβούμενοι πιθανόν μην εκτεθούν.
Σίγουρα οι εκλογές σε ένα μήνα θα εντείνουν τις συζητήσεις. Και ένας από τους λόγους που ο πρωθυπουργός προσφεύγει σε βουλευτικές εκλογές 30 Ιουνίου ή 7 Ιουλίου είναι γιατί θέλει να προλάβει τις εσωκομματικές αντιδράσεις. Ήδη από αργά το βράδυ μέχρι και σήμερα το πρωί ορισμένα στελέχη του άρχισαν να γκρινιάζουν στην καλύτερη περίπτωση για τη συντριπτική ήττα που υπέστη το κόμμα τους. Φίλης, Σπίρτζης, Ζαχαριάδης κ.α. ήδη μιλούν για λάθη, ολιγωρίες, παραλείψεις και για σχεδιασμούς που δεν είχαν θετική στρατηγική. Μιλούν για μια εικόνα όχι ιδιαίτερα θετική που έχει να κάνει με τις επιλογές του κ. Τσίπρα, είτε αφορά τη λεγόμενη «προοδευτική συμμαχία» με πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ που εντέλει αποδοκίμασαν οι ψηφοφόροι, είτε ακόμα και τις κοινωνικές παροχές που μοίραζε καθημερινά και στις οποίες οι πολίτες γύρισαν την πλάτη.
Επίσης, για πρώτη φορά η είσοδος στην ευρωβουλή του «ΜέΡΑ 25» του κ. Βαρουφάκη δημιουργεί νέους κανόνες αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ με τη γέννηση νέου φορέα που «κόβει» ψήφους από το κυβερνών κόμμα, κάτι που όπως φάνηκε στοίχισε στον κ. Τσίπρα μερικές χιλιάδες ψήφων που έχουν καθαρή πολιτική προέλευση από το χώρο του κυβερνώντος κόμματος.
Η επόμενη ημέρα ενόψει των βουλευτικών εκλογών
Η επόμενη ημέρα για το κυβερνών κόμμα είναι δύσκολη μέρα καθώς η κατήφεια που έχει απλωθεί στα στελέχη του επηρεάζει το πρώτο 24ωρο τις κινήσεις και τις αποφάσεις του.
Ο σχεδιασμός από τα πρώτα λόγια των υπουργών του ενόψει των βουλευτικών εκλογών είναι η οργάνωση της νέας ρητορικής απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά κυρίως και με τη Φώφη Γεννηματά η οποία άντεξε πολιτικά τις πιέσεις και τώρα καλείται να αντιμετωπίσει ίση προς ίσο τον Αλέξη Τσίπρα και να αποδείξει ότι αυτά που έλεγε περί μη συνεργασίας – αν χρειαστεί - με τη Ν.Δ αν δεν έχει αυτοδυναμία, θα τα τηρήσει. Ωστόσο από την πλευρά των στελεχών του ΚΙΝΑΛ μέχρι στιγμής φαίνεται να μην υπάρχει κανένας δίαυλος επικοινωνίας με τον ΣΥΡΙΖΑ, αφού από τα πρώτα λόγια τους είναι καταγγελτικά προς το κυβερνών κόμμα.
Κλειδί το ΚΙΝΑΛ στην περιφέρεια Αττικής
Η Φώφη Γεννηματά καλείται να αποφασίσει την τακτική που θα ακολουθήσει μέχρι τις βουλευτικές εκλογές, αρχίζντας από την επόμενη Κυριακή κιόλας, σε ό,τι αφορά την τακτική της στο δεύτερο γύρο των εκλογών για την περιφέρεια Αττικής.
Η κόντρα ανάμεσα στον κ. Πατούλη και τη Ρένα Δούρου με «σφήνα» τους ψηφοφόρους του ΚΙΝΑΛ θα δείξει προς τα πού θα γύρει η πλάστιγγα ενόψει των εθνικών εκλογών και θα είναι μια πρώτη γεύση για το αν στο μέλλον θα μπορούν να συνευρεθούν ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ κόντρα στη Νέα Δημοκρατία.
Ο πρωθυπουργός πάντως θέλοντας ή μη θα πρέπει να δηλώσει την απόλυτη στήριξή του στη Ρένα Δούρου, για να φανεί ότι στηρίζει ολόψυχα την προσπάθειά της να κερδίσει τον κ. Πατούλη. Ο λόγος είναι πως και εδώ υπάρχουν εσωκομματικές έριδες τις οποίες θα πρέπει ο ίδιος ο πρωθυπουργός να τις κόψει, μέχρι να ανοίξουν οι κάλπες την επόμενη Κυριακή. Σε κάθε περίπτωση πάντως το μήλον τις έριδος είναι το ΚΙΝΑΛ και από αυτό θα φανεί ή όχι αν η Ρένα Δούρου κερδίσει τον υποψήφιο της Νέας Δημοκρατίας.
