Παράθυρο στην πλήρη ίαση των ασθενών με χρόνια μυελογενή λευχαιμία (ΧΜΛ) ανοίγουν οι επιστημονικές εξελίξεις. Στην 52η Ετήσια Συνάντηση της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας, η Novartis ανακοίνωσε τα αποτελέσματα από το πρόγραμμα κλινικής δοκιμής ύφεσης χωρίς θεραπευτική αγωγή με nilotinib.
Ειδικότερα, τα ευρήματα από δύο ανοιχτές κλινικές μελέτες, την ENESTfreedom και την ENESTop, έδειξαν ότι περισσότεροι από το 50% των ασθενών με ΧΜΛ που πληρούσαν τα αυστηρά προκαθορισμένα κριτήρια κατάφεραν να διατηρήσουν την ύφεση χωρίς θεραπευτική αγωγή μετά τη διακοπή του σκευάσματος Nilotinib.
Για τις σημαντικές αυτές εξελίξεις μιλά ο Παναγιώτης Παναγιωτίδης, καθηγητής Αιματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Α’ ΠΠ Κλινική, Λαϊκό Νοσοκομείο Αθήνας.
«Η χρόνια μυελογενής λευχαιμία (ΧΜΛ) είναι ένα νεοπλασματικό, αιματολογικό νόσημα, που χαρακτηρίζεται από μεγάλη αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων του αίματος και σπληνομεγαλία. Η επίπτωση της νόσου είναι 1,2 νέα περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους κατ’ έτος. Η διάγνωση γίνεται συνήθως μετά από εξέταση γενικής αίματος σε τυχαίο έλεγχο. Η αιτία της ΧΜΛ είναι η ύπαρξη ενός παθολογικού χρωμοσώματος, του λεγόμενου χρωμοσώματος Φιλαδέλφεια (ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της πόλεως στην Αμερική, όπου περιγράφηκε για πρώτη φορά). Η χρωμοσωμική μετάθεση μεταξύ των χρωμοσωμάτων 9 και 22 δημιουργεί το παθολογικό υβριδικό γονίδιο bcr-abl, η υπερλειτουργία του οποίου δημιουργεί τα κλινικά συμπτώματα της ΧΜΛ.
Σε πολλούς ασθενείς με ΧΜΛ, μετά από αρκετά χρόνια θεραπείας με ΤΚΙs (με imatinib ή nilotinib ή dasatinib), παρατηρήθηκε ότι τα επίπεδα bcr-abl (παθολογική πρωτεΐνη) μειώνονταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Αυτό το εύρημα οδήγησε ορισμένους κλινικούς ερευνητές στη σκέψη μήπως θα μπορούσαν οι ασθενείς αυτοί να διακόψουν την καθημερινή αγωγή τους με ΤΚΙs, χωρίς να επανεμφανισθεί η Χρόνια Μυελογενής Λευχαιμία. Πράγματι, έγιναν τέτοιες μελέτες και τα αποτελέσματά τους άρχισαν να δημοσιεύονται από το 2010. Πρόσφατα (Ιούνιος 2016), παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα τριών πολύ σημαντικών μελετών διακοπής της καθημερινής αγωγής με TKIs σε ασθενείς με ΧΜΛ.
Οι μελέτες Euroski ENESTfreedom και ENESTop
Στη μελέτη Euroski -μια πανευρωπαϊκή, ανεξάρτητη μελέτη- αναλύθηκαν 772 ασθενείς που είχαν λάβει αγωγή με imatinib τουλάχιστον για 3 χρόνια και ήταν σε βαθιά μοριακή ύφεση της νόσου (επίπεδα bcr-abl τουλάχιστον 10.000 φορές μικρότερα από τα αρχικά).
Οι ασθενείς αυτοί σταμάτησαν την καθημερινή αγωγή με imatinib και στο 50% αυτών η ΧΜΛ δεν εμφάνισε μοριακή υποτροπή κατά την επί δύο χρόνια τακτική κλινική και εργαστηριακή παρακολούθηση. Στην Ελλάδα, 43 ασθενείς με ΧΜΛ μετείχαν στην πανευρωπαϊκή μελέτη Euroski που οργανώθηκε και εκτελέστηκε από την Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία (ΕΑΕ).
Στις παγκόσμιες μελέτες ENESTfreedom και ENESTop, αντίστοιχη διακοπή του TKIs 2ης γενιάς nilotinib, έγινε σε περίπου 300 ασθενείς με ΧΜΛ που το λάμβαναν για 3 χρόνια. Τα ποσοστά επιτυχούς διακοπής της αγωγής χωρίς μοριακή επανεμφάνιση της νόσου ήταν περί το 50%. Και στις μελέτες αυτές, στα περιστατικά που η ΧΜΛ επανεμφανίστηκε μοριακά, η επαναχορήγηση αγωγής με nilotinib οδήγησε σε νέα μοριακή ύφεση της νόσου.
Είμαστε στο σημείο, πλέον, κατά το οποίο ένα νόσημα που ήταν θανατηφόρο για την πλειοψηφία των ασθενών (πριν το 2001), έχει γίνει ένα χρόνιο νόσημα με την καθημερινή λήψη ειδικής αγωγής από του στόματος (ΤΚΙs), με αποτέλεσμα άριστη επιβίωση, ποιότητα ζωής, αλλά και κόστος για το σύστημα υγείας.
Με τα εντυπωσιακά αποτελέσματα των μελετών διακοπής ΤΚΙs, είναι πλέον ορατή η πιθανότητα ασθενείς με ΧΜΛ (που έχουν τα κατάλληλα κριτήρια) να διακόπτουν την καθημερινή εφ’ όρου ζωής λήψη ΤΚΙs χωρίς να εκτίθενται σε κάποιον κίνδυνο.
Επίσης, είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι:
• Οι μισοί από αυτούς μπορεί να μη χρειαστεί να ξαναπάρουν αγωγή με ΤΚΙs ( λειτουργική ίαση της νόσου).
• Να αποφύγουν πιθανές βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες παρενέργειες από την εφ’ όρου ζωής λήψη ΤΚΙs.
• Σημαντική μείωση του κόστους αντιμετώπισης της ΧΜΛ χωρίς να διακυβεύεται η ασφάλεια και επιβίωση των ασθενών με ΧΜΛ που θα μπορέσουν να διακόψουν επιτυχώς την καθημερινή αγωγή με ΤΚΙs», κατέληξε ο κ. Παναγιωτίδης.
Novartis: Επενδύει στη ΧΜΛ εδώ και 20 χρόνια
Σχολιάζοντας τις ευοίωνες αυτές επιστημονικές εξελίξεις, ο Alfredo Covelli, Head of Clinical Development & Medical Affairs, Region Europe Novartis Oncology, ανέφερε τα εξής:
«Η Novartis είναι πρωτοπόρος στην πρόοδο που αφορά τόσο την κατανόηση όσο και την εξέλιξη της θεραπευτικής αγωγής της ΧΜΛ. Η έρευνα της Novartis έχει βοηθήσει να μεταβληθεί η λευχαιμία από θανατηφόρα ασθένεια σε χρόνιο νόσημα.
Επενδύουμε στη ΧΜΛ εδώ και 20 χρόνια με ένα τεράστιο κλινικό πρόγραμμα. Το πιο πρόσφατο ορόσημο είναι η διερεύνηση της ύφεσης άνευ αγωγής (TFR), μετά τη διακοπή του nilotinib. Η διερεύνηση αυτή πραγματοποιείται μέσα από 8 κλινικές μελέτες, με σκοπό να δοθούν απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα που αφορούν τη διατήρηση της ύφεσης από τη στιγμή που σταματά η θεραπεία.
Η Novartis είναι η μόνη εταιρεία που έχει ξεκινήσει ένα τέτοιο κλινικό πρόγραμμα, με στόχο την επιτυχή διακοπή της θεραπείας στη ΧΜΛ, κρατώντας την υπόσχεσή μας για επανάσταση στον χώρο της θεραπείας του νοσήματος.
Κατανοώντας το όφελος που θα έχουν οι ασθενείς από μια τέτοια προσέγγιση, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη το κόστος διαχείρισης για τα εθνικά συστήματα υγείας, αλλά και τη δέσμευση της Novartis η οποία θέτει στο επίκεντρο των αποφάσεων τον ασθενή, η επένδυση στη διερεύνηση της TFR είναι η απόδειξη αυτής της δέσμευσής μας στην πράξη».
ΠΗΓΗ: Realhealth
