Με δεδομένο ότι οι μάσκες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας και θα συνεχίσουν για μήνες ακόμη – ενδεχομένως με ακόμη πιο ευρεία χρήση- μιας και η πανδημία συνεχίζει να «επελαύνει», ο «Ε.Τ» απαντά σε βασικά ερωτήματα και απορίες των πολιτών για τη σωστή χρήση της και για την προστασία τους από τον κορονοϊό.
Οι υφασμάτινες μάσκες ή μάσκες κοινότητας είναι αυτές που βρίσκονται στο προσκήνιο και αυτές που συστήνονται για το κοινό και για καθημερινή χρήση από τον ΕΟΔΥ και το υπουργείο Υγείας.
Σημαντική είναι η κατανόηση του ρόλου της μάσκας, καθώς και η χρησιμότητά της. Ειδικότερα, και σύμφωνα με τους ειδικούς, οι αναπνευστικοί ιοί, όπως είναι ο νέος κορονοϊός, μπορούν να μεταδοθούν με σταγονίδια που εκτοξεύονται από το στόμα κατά την ομιλία, τον βήχα ή το φτάρνισμα.
Η χρήση μάσκας συγκρατεί τα σταγονίδια και αποτελεί βασικό μέτρο περιορισμού της διασποράς της λοίμωξης στην κοινότητα. Κύριος στόχος της χρήσης της μάσκας είναι η προστασία των άλλων από έναν μολυσμένο άνθρωπο, καθώς και η προστασία των υγιών από ανθρώπους που ενδεχομένως έχουν μολυνθεί.
Για τις υφασμάτινες μάσκες, το διπλό ύφασμα είναι αυτό που πρέπει να προτιμάται. Υπάρχουν υφασμάτινες μάσκες και με τριπλή στρώση, με ενδιάμεσα ένα αδιάβροχο φιλμ.
Αυτές είναι που προσφέρουν και τη μεγαλύτερη προστασία, ωστόσο είναι σπάνιες στο εμπόριο και πιο ακριβές. Σύμφωνα με τον καθηγητή Πνευμονολογίας – Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεόδωρο Βασιλακόπουλο, τα ποσοστά προστασίας από τις υφασμάτινες μάσκες διαφέρουν ανάλογα με το ύφασμα – συνίστανται τα βαμβακερά υφάσματα- αλλά και τις στρώσεις και δεν μπορούν να προσδιοριστούν με ακρίβεια.
Η μόλις μία στρώση υφάσματος, πάντως, προστατεύει λιγότερο, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί. Σημειώνεται ότι οι υφασμάτινες μάσκες δεν περνούν από διαδικασίες έγκρισης.
Αντίθετα, οι υπόλοιπες μάσκες, οι ιατρικές (συμπεριλαμβανομένων και των χειρουργικών, που είναι μίας χρήσης), φέρουν πιστοποίηση από οργανισμό πιστοποίησης.
Για όσες κυκλοφορούν στην Ελλάδα, η πιστοποίηση προέρχεται από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό οργανισμό. Οργανισμοί Πιστοποίησης υπάρχουν ακόμη στην Αμερική και την Ασία.
Από τη στιγμή που λαμβάνει πιστοποίηση μία μάσκα, χρειάζεται σφραγίδα CE και άδεια κυκλοφορίας ως ιατροτεχνολογικό προϊόν από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ).
Οπως αναφέρει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο κ. Βασιλακόπουλος, κυκλοφορούν προϊόντα τα οποία δεν έχουν λάβει πιστοποίηση και εργοστάσια μπορεί να φτιάχνουν μάσκες που θεωρητικά θα έπρεπε να προστατεύουν, αλλά μπορεί και να μη συμβαίνει εφόσον δεν έχουν ελεγχθεί / πιστοποιηθεί.
Επιπλέον, εξηγεί ότι ποτέ δεν γίνεται πιστοποίηση με βάση ιούς -δηλαδή να πιστοποιείται ότι μία μάσκα προστατεύει από τον κορονοϊό ή τους ιούς της γρίπης για παράδειγμα- αλλά με βάση τα μικροσωματίδια που συγκρατούν.
«Η σωστή εφαρμογή είναι το παν. Γιατί το να βάλει κάποιος τη μάσκα και να μην τη βάλει σωστά δεν θα προστατευτεί», επισημαίνει ο κ. Βασιλακόπουλος.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι η μάσκα είναι ένα συμπληρωματικό μέτρο και παράλληλα θα πρέπει να τηρούνται η φυσική απόσταση, η υγιεινή των χεριών και η αποφυγή του συγχρωτισμού.
Επίσης, η μάσκα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε παιδιά κάτω των 3 ετών και σε άτομα που έχουν προβλήματα με το αναπνευστικό ή δεν μπορούν να την αφαιρέσουν χωρίς βοήθεια.
Το υπουργείο Υγείας τονίζει ότι η μη ιατρική μάσκα, δηλαδή υφασμάτινη ή χειροποίητη, δεν προορίζεται για χρήση σε δομές Υγείας ή από επαγγελματίες Υγείας. Διατίθεται έτοιμη στο εμπόριο, όμως μπορεί να κατασκευαστεί με απλό τρόπο και στο σπίτι από ποικίλα υλικά, συνήθως από βαμβακερό ύφασμα.
Χειρουργική μάσκα: Χρησιμοποιείται καθημερινά σε χώρους παροχής υπηρεσιών Υγείας, από το υγειονομικό προσωπικό.
Καλύπτει το στόμα, τη μύτη και το πιγούνι του προσωπικού, ώστε να μην εκτεθεί σε σταγονίδια που προέρχονται από τους ασθενείς. Είναι κατασκευασμένη από τρία στρώματα ειδικών υλικών.
Το εξωτερικό στρώμα της μάσκας (το χρωματιστό) είναι και υγροαπωθητικό έτσι ώστε στην περίπτωση εκτίναξης βιολογικών υγρών (σάλιο, αίμα κ.λπ.). αυτά να μην εισέλθουν στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα.
Αν αυτή η πλευρά τοποθετηθεί προς τα μέσα, οι υδρατμοί που παράγονται από την εκπνοή παραμένουν επάνω της και δημιουργούν αίσθημα πνιγμονής. Το εσωτερικό στρώμα είναι άσπρο και σκοπό έχει να απορροφά τους υδρατμούς της εκπνοής. Το φιλτράρισμα των μικροοργανισμών γίνεται από το μεσαίο στρώμα το οποίο δεν είναι ορατό.
Μη χειρουργική μάσκα (μάσκα κοινότητας): Είναι συνήθως κατασκευασμένη από ύφασμα και δεν προορίζεται για χρήση σε δομές Υγείας ή από επαγγελματίες Υγείας.
Χρησιμοποιείται από το ευρύ κοινό με στόχο την κάλυψη του προσώπου (μύτη και στόμα) του ατόμου που τη φορά. Διατίθεται έτοιμη στο εμπόριο, μπορεί όμως με απλό τρόπο να κατασκευαστεί και στο σπίτι, από ποικίλα υλικά (συνήθως βαμβακερό ύφασμα).
Μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας (με/ή χωρίς βαλβίδα): Προορίζεται για χρήση από επαγγελματίες Υγείας και δεν συνιστάται για χρήση από το κοινό.
Είναι σχεδιασμένη για την προστασία του ατόμου που τη φορά και κατατάσσεται στον εξοπλισμό ατομικής προστασίας του υγειονομικού προσωπικού, καθώς παρεμποδίζει την έκθεσή του σε αερογενώς μεταδιδόμενους μικροοργανισμούς.
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε βαμβακερό ύφασμα με πυκνή ύφανση (π.χ. βαμβακερά T-shirt, βαμβακερά σεντόνια ή βαμβακερές πετσέτες κουζίνας/φαγητού). Τα 100% βαμβακερά υφάσματα με πυκνή ύφανση σε διπλό στρώμα προσφέρουν πολύ υψηλή προστασία.
Εναλλακτικά με χαμηλότερο, όμως, ποσοστό προστασίας, μπορούν να χρησιμοποιηθούν
Ενδεικτικές τιμές για μάσκες στα φαρμακεία (οι τιμές ποικίλλουν, καθώς μάσκες πωλούνται πλέον από τεράστια ποικιλία καταστημάτων):