Πόρτα στον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έριξε ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Πούτιν αρνήθηκε την πρόσκληση του Ερντογάν να έχουν τετ α τετ τη Δευτέρα, στο περιθώριο της Συνόδου για το κλίμα στο Παρίσι και τόνισε ότι αρνείται κάθε διάλογο αν δεν ζητήσει συγγνώμη για την κατάρριψη του ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους, που είχε ως αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο Ρώσος πιλότος.
«Βλέπουμε την απροθυμία της Τουρκίας να απολογηθεί για το περιστατικό με το αεροσκάφος», απάντησε ο κ. Ουσάκοφ σε ερώτηση για το γιατί ο κ. Πούτιν αρνείται να συνομιλήσει με τον Τούρκο ομόλογό του.
Το Κρεμλίνο επιβεβαιώνει ότι έχει υπάρξει τουρκικό αίτημα για συνάντηση των δύο πρόέδρων, στο πλαίσιο της διεθνούς Διάσκεψης για το Κλίμα, στο Παρίσι, στις 30 Νοεμβρίου, σημειώνοντας ότι ο κ. Πούτιν θα ενημερωθεί γι' αυτό αργότερα εντός της ημέρας.
Στο Παρίσι, ο πρόεδρος της Ρωσίας θα συνατηθεί με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, για να συζητήσουν επί της συριακής κρίσης, αλλά και επί του παλαιστινιακού.
Θα έχει επίσης συνάντηση με την καγκελάριο της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ σχετικά τόσο με τη Συρία όσο και με την Ουκρανία.
Το χρονικό των εξελίξεων
Σήμερα, η ρωσική προεδρία ανακοίνωσε πως η Άγκυρα ζήτησε συνάντηση του Ερντογάν με τον Πούτιν την Κυριακή στο Παρίσι, στο περιθώριο των εργασιών της Συνόδου για το Κλίμα. Το Κρεμλίνο αναφέρθηκε στο τουρκικό αίτημα για τις 30 Νοεμβρίου, λέγοντας πως δεν μπορεί να πει κάτι παραπάνω -χωρίς δηλαδή να αποδέχεται ή να αρνείται. Επίσης, σήμερα, η Άγκυρα έκανε ένα ακόμη βήμα πίσω λαμβάνοντας την απόφαση να σταματήσει τις πτήσεις των πολεμικών αεροσκαφών της πάνω από τη Συρία ενάντια του ISIS.
Στην εν λόγω αποκάλυψη προχωρά σήμερα η τουρκική εφημερίδα Χουριέτ, επικαλούμενη διπλωματικούς κύκλους, και αναφέρει επίσης ότι πλέον τα τουρκικά αεροσκάφη δεν θα συμμετέχουν στις αεροπορικές επιθέσεις, που γίνονται σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, εναντίον του Ισλαμικού Κράτους.
Η απόφαση ελήφθη στον απόηχο της κατάρριψης του ρωσικού μαχητικού στη Συρία από τους Τούρκους και μετά την απόφαση της Ρωσίας να αναπτύξει αντιαεροπορικά συστήματα S-400 στη Λαττάκεια.
Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα, η απόφαση ελήφθη σε συντονισμό με τη Ρωσία, η οποία δεσμεύτηκε επίσης να αναστείλει τις επιχειρήσεις της κατά μήκος της τουρκικής μεθορίου.
«Τα δύο μέρη συμφώνησαν να ενεργήσουν με προσοχή μέχρις ότου αποκατασταθούν οι συνήθεις επαφές τους και μειωθούν οι εντάσεις», γράφει η Hürriyet.
Ερωτηθείσα από το Γαλλικό Πρακτορείο σε σχέση με τις πληροφορίες αυτές, η τουρκική κυβέρνηση δεν προέβη σε κανένα σχόλιο.
Ο Πούτιν κήρυξε οικονομικό πόλεμο
Η Ρωσία κήρυξε οικονομικό πόλεμο στην Τουρκία, με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να δείχνει το πιο σκληρό του πρόσωπο, μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους από τον τουρκικό στρατό. Ανάμεσα στα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός της χώρας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ είναι το πάγωμα κοινών επενδυτικών σχεδίων μεταξύ των δύο χωρών και οι περιορισμοί στις εισαγωγές τροφίμων από την Τουρκία.
Ο Μεντβέντεφ έδωσε εντολή για οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας. Την ίδια ώρα, το υπουργείο Γεωργίας της Ρωσίας κατηγόρησε την Άγκυρα για «παραβιάσεις των υγειονομικών κανόνων». Σύμφωνα με τον υπουργό Γεωργίας, Αλεξάντρ Τκατσόφ, έχουν διαπιστωθεί «επανειλημμένες παραβιάσεις των ρωσικών κανονισμών από τους τούρκους παραγωγούς», οι οποίες μπορεί να αφορούν το 15% των γεωργικών προϊόντων που εισάγονται στη χώρα.
Παράλληλα, η ρωσική κυβέρνηση ζήτησε από το Παρατηρητήριο για την Ασφάλεια των Τροφίμων Rosselkhoznadzor να ενισχύσει τους ελέγχους των γεωργικών προϊόντων που εισάγονται από την Τουρκία.
Η Τουρκία εξάγει κυρίως λαχανικά, φρούτα και προϊόντα κρέατος στην Ρωσία.
Ρίχνει τους τόνους η Τουρκία
«Δεν είχαμε την πρόθεση να θέσουμε σε κίνδυνο τις σχέσεις μας με τη Ρωσία», δήλωσε ο Αχμέντ Νταβούτογλου μιλώντας σε βουλευτές του κόμματός του (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης).
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε την Τετάρτη, μιλώντας σε συνέδριο στην Κωνσταντινούπολη, πως η Άγκυρα «δεν επιθυμεί κλιμάκωση» και πως υπερασπίστηκε την ασφαλειά της και «τα δικαιώματα των αδελφών μας» -κάνοντας προφανώς αναφορά στους Τουρκομάνους. Επέμεινε, όμως, ότι η κατάρριψη έγινε εντός τουρκικού εναέριου χώρου και η συντριβή μέσα στην συριακή επικράτεια.
«Δεν έχουμε καμία πρόθεση να κλιμακώσουμε το περιστατικό. Απλώς υπερασπιζόμαστε την ασφάλειά μας και τα δικαιώματα των αδελφών μας», ανέφερε, όπως μεταδίδει το Reuters.
«Θα συνεχίσουμε τις ανθρωπιστικές μας προσπάθειες και στις δύο πλευρές των συνόρων. Είμαστε αποφασισμένοι να λάβουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψουμε ένα νέο κύμα μετανάστευσης», πρόσθεσε.
Τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τούρκο ομόλογό του και συμφώνησαν να συναντηθούν τις επόμενες ημέρες. Αν και δεν έχει γίνει γνωστό πότε και πού θα συναντηθούν οι δύο άντρες, η κίνηση δείχνει προσπάθεια να αποκλιμακωθεί η ένταση που έχει ξεσπάσει.
Το ισχυρό όπλο των Ρώσων
Το φυσικό αέριο είναι το ισχυρότερο όπλο στα χέρια της Ρωσίας για το οποίο οι Τούρκοι ανησυχούν. Η Άγκυρα θα είναι ενώπιον μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης την οποία δύσκολα μπορεί να αντιμετωπίσει καθώς εξαρτάται σε τεράστιο βαθμό από τη Ρωσία. Είναι ξεκάθαρο ότι η Τουρκία λαμβάνει το 54,7% του φυσικού της αερίου από την Ρωσία, κάτι που σημαίνει ότι η οικονομία της εξαρτάται απόλυτα από της προθέσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν μετά την κατάρριψη του μαχητικού της Ρωσίας από Τούρκους.
«Θα διακοπεί το φυσικό αέριο το χειμώνα;» είναι ερώτημα που τίθεται από χθες στην Τουρκία στα τηλεοπτικά παράθυρα των καναλιών, παρόλο που η Μόσχα ήδη δήλωσε επισήμως ότι δεν θα διακόψει το φυσικό αέριο προς το παρόν. Η απάντηση που δίνουν όλοι είναι πως η Τουρκία δεν έχει Β σχέδιο στην περίπτωση που ο Ρώσος Πρόεδρος αποφασίσει να κάνει μια τέτοια κίνηση. Πάντως Τούρκοι πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως αν η Μόσχα διακόψει το φυσικό αέριο προς την Τουρκία θα έχει και η ίδια τεράστιο οικονομικό κόστος επειδή η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερός της πελάτης και έχει δύναμη ως καταναλωτής. Από την άλλη όμως δεν μπορούν και να προβλέψουν τις κινήσεις Πούτιν.
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας που συνδέει τις δύο χώρες είναι η ενέργεια, καθώς η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου για την Τουρκία, η οποία λαμβάνει πάνω από το 50% των αναγκών της από τη Ρωσία. Με βάση τα επίσημα στοιχεία η Τουρκία έλαβε τα 26 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από τα συνολικά 50 δισ. από τη Ρωσία. Η εξάρτηση της Τουρκίας μάλιστα στο φυσικό αέριο είναι τεράστια, καθώς η ηλεκτρική παραγωγή της γίνεται κατά 48% από φυσικό αέριο. Το 25% του φυσικού αερίου είναι για τη βιομηχανία, το 20% για τις κατοικίες και το 6% για τις επιχειρήσεις. Η Τουρκία λαμβάνει φυσικό αέριο και από Ιράν και Αζερμπαϊτζάν, ενώ από τη Νιγηρία και την Αλγερία λαμβάνει υγροποιημένο φυσικό αέριο LNG.
Αν λοιπόν η Ρωσία διακόψει το φυσικό αέριο προς την Τουρκία τότε η Άγκυρα θα αντιμετωπίσει ένα μεγάλο πρόβλημα επειδή δεν έχει εναλλακτική βραχυπρόθεσμα. Εκτιμάται ότι μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μπορεί να βρει λύσεις και να καλύψει τις ανάγκες της από το Βόρειο Ιράκ, το Αζερμπαϊτζάν και το Ισραήλ, σύμφωνα με κυπριακά μέσα ενημέρωσης. Τούρκος αξιωματούχος, ο οποίος κλήθηκε να απαντήσει στο ερώτημα τι θα γίνει αν η Ρωσία διακόψει τελικά το φυσικό αέριο, απάντησε ότι «ασφαλώς και θα είναι πρόβλημα», ωστόσο είπε ότι θα προσπαθήσουν να το λύσουν επιστρατεύοντας άλλες δυνατότητες στην περίπτωση που δεν προκληθεί κρίση.
«Θα κάνουμε μεταφορά LNG όσο μπορούμε, θα αυξήσουμε το φυσικό αέριο που λαμβάνουμε από άλλες χώρες», είπε ο Τούρκος αξιωματούχος ωστόσο πρόσθεσε: «Να μην το δείξει ο Αλλάχ φυσικά, αλλά αν γίνει θα λάβουμε τα αναγκαία μέτρα». Πιο απαισιόδοξος είναι εκπρόσωπος από τον τομέα του φυσικού αερίου της Τουρκίας ο οποίος εκτιμά ότι ο έλεγχος είναι 100% στα χέρια της Ρωσίας. Δεν αποκλείει το σενάριο ο Ρώσος Πούτιν να δηλώσει ότι υπάρχει τεχνικό πρόβλημα στον αγωγό ή ότι υπήρξε έκρηξη στον αγωγό και έτσι διακόπτεται το φυσικό αέριο.
Σε τέτοια περίπτωση η Τουρκία δεν μπορεί να υποστηρίξει το αντίθετο, εκτιμά και εύχεται μέχρι τον νέο χρόνο να έχει λυθεί το θέμα. Αναφέρει αν γίνει κάτι τέτοιο η Τουρκία δεν μπορεί να πάρει από πουθενά αλλού τόσο αέριο και η βιομηχανία της χώρας θα σταματήσει. Εναλλακτική λύση δεν υπάρχει μέχρι το 2018 που θα είναι έτοιμο το ΤΑΝΑΡ μέσω του οποίου θα μεταφερθεί το φυσικό αέριο του Αζερμπαϊτζάν. Αναφέρει ακόμη ότι από το βόρειο Ιράκ για να έρθει φυσικό αέριο θα πάρει 2-3 χρόνια.
