Μία απλή διαμαρτυρία οικολογικής διάστασης εναντίον του σχεδίου οικοδόμησης ενός αντιγράφου οθωμανικού κτηρίου στην Πλατεία Ταξίμ, κατέληξε σε μία άνευ προηγουμένου συσπείρωση αγανακτισμένων πολιτών που απορρίπτουν τις αποφάσεις του Ταγίπ Ερντογάν για σταδιακό εξισλαμισμό της τουρκικής κοινωνίας.
Τα πρόσφατα μέτρα κατά της κατανάλωσης αλκοόλ, οι απίστευτοι περιορισμοί ακόμη και του αθώου φλερτ μεταξύ των νέων ανθρώπων, οι «συμβουλές» προς τα κορίτσια για περιορισμό του μακιγιάζ, οι εντολές για «σεμνή» εμφάνιση των γυναικών κ.λπ. ερμηνεύτηκαν από το κοσμικό τμήμα της κοινωνίας ως προοίμιο μιας επερχόμενης ισλαμιστικής λαίλαπας. Η αίσθηση αυτή συνδέθηκε άμεσα με το σχέδιο του Ταγίπ Ερντογάν για εγκαθίδρυση προεδρικής δημοκρατίας στην Τουρκία με αλλαγές στο Σύνταγμα.
Το κοκτέιλ αυτό για ένα μεγάλο τμήμα της τουρκικής κοινωνίας είναι εκρηκτικό και δεν συνάδει με τον κοσμικό χαρακτήρα του πολιτεύματος όπως αυτό εξελίχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτός είναι ο βασικός πυρήνας της κοινωνικής οργής που εκφράζεται σε μία στιγμή που η Τουρκία βιώνει μία άνευ προηγουμένου οικονομική ανάπτυξη. Η συγκυρία αυτή καταδεικνύει πώς το ζήτημα δεν είναι αυτοτελώς οικονομικό αλλά ιδεολογικό με ότι αυτό συνεπάγεται για την συνοχή της τουρκικής κοινωνίας και την στάση των κοινωνικών στρωμάτων που ζουν στα μεγάλα αστικά κέντρα και τις ακτές της Τουρκίας. Η μεγάλη εκλογική δύναμη του Ερντογάν εντοπίζεται κυρίως στις ανατολικές και κεντρικές επαρχίες αλλά και στις πολυπληθείς λαϊκές γειτονιές της Πόλης ,της Άγκυρας και των άλλων μητροπολιτικών κέντρων.
Στις διαδηλώσεις στην Πλατεία Ταξίμ και τα σοκάκια στο Πέραν ήταν εμφανής η παρουσία των νέων ανθρώπων, ενώ πολλοί εκπρόσωποι της δυτικόφερτης ελίτ ήταν επίσης παρόντες.
Η αγριότητα της αστυνομίας δεν ήταν πρωτοφανής και θύμισε τον τρόπο αντιμετώπισης των διαδηλώσεων των Κούρδων και της Αριστεράς στο παρελθόν, αλλά και πιο πρόσφατα. Χωρίς καμία ανοχή για τους διαδηλωτές, η αστυνομία όπως το συνηθίζει στην Τουρκία, προέβη σε αγριότητες που για τα δυτικά μέτρα και σταθμά είναι πρωτοφανείς, αλλά που για τους πολιτικοποιημένους Τούρκους είναι συνήθεις.
Το γεγονός ότι η εξέγερση της Πλατείας Ταξίμ διεθνοποιήθηκε αμέσως κυρίως μέσω του Διαδικτύου και των social media και προκάλεσε αντιδράσεις τόσο γνωστών προσωπικοτήτων όπως ηθοποιών και αθλητών, καθώς και διεθνών θεσμών και Ευρωπαίων και Αμερικανών πολιτικών ενόχλησε την Άγκυρα. Αργά μετά το μεσημέρι του Σαββάτου, ήταν πλέον σαφές πως η προκλητική αστυνομική παρουσία ενίσχυε τη συσπείρωση των διαδηλωτών και αναβάθμιζε τη διαμαρτυρία σε μία σύγκρουση «αγανακτισμένων» με την κυβέρνηση Ερντογάν.
Για έκτη συνεχή ημέρα, η πλατεία Ταξίμ είναι γεμάτη από κόσμο που διαδηλώνει κατά των κυβερνητικών σχεδίων για το πάρκο Γκεζί και την επιχείρηση ισλαμοποίησης της τουρκικής κοινωνίας από τον πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι διαδηλωτές συνέρχονταν ειρηνικά καθ' όλη τη διάρκεια της Κυριακής.
Αντίθετη εικόνα παρουσιάζει η Άγκυρα, όπου από το βράδυ του Σαββάτου, σημειώνονται εκτεταμένα επεισόδια έξω από το πρωθυπουργικό γραφείο. Σύμφωνα με πληροφορίες, επεισόδια σημειώνονται το βράδυ της Κυριακής και στη Σμύρνη, όπως και στο Εσκιχεσίρ όπου οι διαδηλωτές απωθούνται με κανόνια κόκκινου νερού.
Οι διαδηλωτές απαιτούν την παραίτηση Ερντογάν. Διαδηλώσεις αλληλεγγύης στους διαδηλωτές της Πόλης πραγματοποιήθηκαν και πραγματοποιούνται σε 48 μεγάλες πόλεις της χώρας, αλλά και σε όλο τον κόσμο.
(Εσκιχεσίρ - βράδυ Κυριακής)
(Σμύρνη - βράδυ Κυριακής)
Από την πλευρά του, ο Τούρκος πρωθυπουργός προσπάθησε με νέες δηλώσεις του να υποβαθμίσει τα κυβερνητικά σχέδια για το πάρκο Γκεζί, κάνοντας λόγο μόνο για το ξερίζωμα μερικών δέντρων για τις ανάγκες πεζοδρόμησης της περιοχής. Παράλληλα, φάνηκε αμετακίνητος, λέγοντας πως η κυβέρνηση θα υλοποιήσει τα πλάνα της, ό,τι και να γίνει, προσθέτοντας πως θα κατεδαφιστεί και το Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ (ΑΚΜ), για να χτιστεί στη θέση του ένα μεγαλύτερο.
«Το κοντσέρτο της κατσαρόλας»
Αναφορικά με τις βραδινές διαδηλώσεις της Κυριακής, οι κάτοικοι της Άγκυρας διαμαρτύρονται σε πολλές συνοικίες, διοργανώνοντας ένα «κοντσέρτο για κατσαρόλες».
«Ήρθε η ώρα να στείλουμε τον Ερντογάν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας», φώναζε μια γυναίκα, συνοδευόμενη από τα δύο παιδιά της, στο μπαλκόνι του διαμερίσματός της στο προάστιο Τσανκάγια. Απαντώντας της με σφυρίγματα, οι γείτονες αναβόσβηναν τα φώτα των σπιτιών τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας και φώναζαν ρυθμικά «Ταγίπ, παραιτήσου, δες πόσοι είμαστε». Ένας νεαρός φοιτητής, υπό τα χειροκροτήματα των γονιών και των γειτόνων του, κατέβηκε στο ισόγειο της πολυκατοικίας κρατώντας την τουρκική σημαία. «Δεν γίνεται να είμαστε πια ειρηνικοί, θα μας ρίξει κι εμάς χημικά η αστυνομία;», είπε ενώ ένας γείτονας, ο Χαμντί, εξηγούσε ότι το θέμα δεν αφορά πλέον το πάρκο Γκεζί (το πάρκο της Κωνσταντινούπολης απ' όπου ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις) αλλά «έχει γίνει ένα κίνημα κατά της κυβέρνησης η οποία ανακατεύεται ολοένα και περισσότερο στην ιδιωτική μας ζωή». Στο πλευρό του, η γυναίκα του χτυπούσε με μανία μια κουτάλα πάνω σε μια κατσαρόλα. «Το γεγονός ότι μια κυβέρνηση εξελέγη δημοκρατικά με ποσοστό 50% δεν σημαίνει ότι έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι της αρέσει», σχολίασε ο Χαμντί ο οποίος διαμαρτύρεται κυρίως για τον νόμο που περιορίζει την πώληση και την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.
(«Κοντσέρτο της κατσαρόλας» στην Άγκυρα)
«Ήρθε η ώρα να στείλουμε τον Ερντογάν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας», φώναζε μια γυναίκα, συνοδευόμενη από τα δύο παιδιά της, στο μπαλκόνι του διαμερίσματός της στο προάστιο Τσανκάγια. Απαντώντας της με σφυρίγματα, οι γείτονες αναβόσβηναν τα φώτα των σπιτιών τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας και φώναζαν ρυθμικά «Ταγίπ, παραιτήσου, δες πόσοι είμαστε». Ένας νεαρός φοιτητής, υπό τα χειροκροτήματα των γονιών και των γειτόνων του, κατέβηκε στο ισόγειο της πολυκατοικίας κρατώντας την τουρκική σημαία. «Δεν γίνεται να είμαστε πια ειρηνικοί, θα μας ρίξει κι εμάς χημικά η αστυνομία;», είπε ενώ ένας γείτονας, ο Χαμντί, εξηγούσε ότι το θέμα δεν αφορά πλέον το πάρκο Γκεζί (το πάρκο της Κωνσταντινούπολης απ' όπου ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις) αλλά «έχει γίνει ένα κίνημα κατά της κυβέρνησης η οποία ανακατεύεται ολοένα και περισσότερο στην ιδιωτική μας ζωή». Στο πλευρό του, η γυναίκα του χτυπούσε με μανία μια κουτάλα πάνω σε μια κατσαρόλα. «Το γεγονός ότι μια κυβέρνηση εξελέγη δημοκρατικά με ποσοστό 50% δεν σημαίνει ότι έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι της αρέσει», σχολίασε ο Χαμντί ο οποίος διαμαρτύρεται κυρίως για τον νόμο που περιορίζει την πώληση και την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.
Στους δρόμους της Άγκυρας έχουν κατέβει διαδηλωτές κάθε ηλικίας. «Είμαι 63 ετών και το μόνο που θέλω είναι να υπάρξει ηρεμία σ' αυτήν την όμορφη χώρα. Όμως όταν αισθάνεται κανείς ότι ο τρόπος ζωής του απειλείται, δεν έχει άλλη επιλογή από το να διαδηλώσει, αυτό είναι όλο» εξήγησε ένας 63χρονος συνταξιούχος μηχανικός.
Το «κοντσέρο για κατσαρόλες» πάντως δεν ήταν αποκλειστικότητα της Άγκυρας. Μόλις έπεσε η νύχτα, εκκωφαντικός θόρυβος από κουζινικά άρχισε να ακούγεται και σε πολλές γειτονιές της Κωνσταντινούπολης.
«Εάν υπήρξαν κάποιοι που δυσαρεστήθηκαν, μπορώ να ζητήσω συγνώμη», δήλωσε μεταξύ άλλων, ο Τούρκος πρωθυπουργός, ρίχνοντας την ευθύνη των επεισοδίων σε πλιατσικολόγους. «Υποκινούμενοι και πλιατσικολόγοι οι διαδηλωτές» δήλωσε χαρακτηριστικά σε συνέντευξη που παραχώρησε στο τηλεοπτικό κανάλι HaberTurk.
Κατά τα άλλα, είπε πως «το θέμα δεν σχετίζεται με το πάρκο στην πλατεία Ταξίμ, αλλά είναι ιδεολογικό και έχει ως στόχο να μειωθεί η δύναμη του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στις επερχόμενες δημοτικές εκλογές, αλλά και γενικά».
«Προφανώς δεν θα ζητήσω την άδεια για το εάν θα γίνει μια αλλαγή σε ένα πάρκο, από τον αρχηγό του CHP - δηλαδή το Ρεπουμπλικανικό κόμμα - ή από μερικούς πλιατσικολόγους». Οι διαδηλωτές, επέμεινε, «καίνε και καταστρέφουν καταστήματα: είναι αυτό δημοκρατία;».
«Ποιος είναι ο λόγος των διαδηλώσεων» αναρωτήθηκε και πρόσθεσε «μήπως τους αφαιρέθηκε το δικαίωμα της ψήφου;» Σύμφωνα με τον Ερντογάν «ο αγώνας για δημοκρατία διεξάγεται στις κάλπες».
Ο Τούρκος Πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στα λεγόμενα κοινωνικά μέσα λέγοντας ότι «το twitter είναι το μεγαλύτερο βάσανο των κοινωνιών».
Τραγικός ο απολογισμός
Δεκάδες τραυματίες και σχεδόν 940 συλλήψεις είναι ο επίσημος απολογισμός των διήμερων διαδηλώσεων, φέρνοντας τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αντιμέτωπο με ένα από τα μεγαλύτερα κινήματα διαμαρτυρίας μετά την άνοδο του κόμματός του στην εξουσία το 2002. Ιατρικές πηγές τις οποίες επικαλείται το Reuters κάνουν πάντως λόγο για 1.000 τραυματίες μόνο στην Κωνσταντινούπολη, ενώ, σύμφωνα με την Ένωση Τούρκων Ιατρών, έξι άνθρωποι έχουν χάσει την όρασή τους τουλάχιστον στον έναν οφθαλμό λόγω των χημικών αερίων. Πολλές οργανώσεις προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατήγγειλαν τις βιαιότητες των δυνάμεων της τάξης και η Διεθνής Αμνηστία ανακοίνωσε ότι υπάρχουν δύο νεκροί και τουλάχιστον 1.000 τραυματίες - στοιχεία που δεν έχουν επιβεβαιωθεί από επίσημη πηγή.
Επίσης, σύμφωνα με πληροφορία που μετέδωσε το τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο CNN Turk, ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Οζντέν Σενέρ δήλωσε ότι σε νοσοκομείο της Άγκυρας νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση με τραύμα στο κεφάλι ένας διαδηλωτής, ο Ετχέμ Σαρίσουλουκ.
Η τουρκική αστυνομία προχώρησε σε περισσότερες από 1700 προσαγωγές κατά τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που οργανώνονται τις τρεις τελευταίες ημέρες σε διάφορες πόλεις της Τουρκίας, ανακοίνωσε ο υπουργός Εσωτερικών Μουαμέρ Γκιουλέρ. Οι περισσότεροι από τους προσαχθέντες έχουν ήδη αφεθεί ελεύθεροι. Συνολικά, από τις 28 Μαΐου, έχουν γίνει σε όλη τη χώρα 235 διαδηλώσεις, πρόσθεσε ο υπουργός, σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Ανατολή.
Ταξίμ
Εικόνες που θυμίζουν περισσότερο βομβαρδισμένο τοπίο αποκαλύφθηκαν με το πρώτο φως της ημέρας την Κυριακή στην Τουρκία, μετά τα βίαια επεισόδια που σημειώθηκαν τις τελευταίες δύο ημέρες στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης. Χιλιάδες διαδηλωτές γιόρτασαν τη ανακατάληψη της πλατείας Ταξίμ στη διάρκεια της νύχτας, όταν η αστυνομία αποχώρησε έπειτα από εντολή του Τούρκου πρωθυπουργού. Το ίδιο κάνουν και από το πρωί της Κυριακής, όπου οι διαδηλωτές αφενός επιχείρησαν να καθαρίσουν την πλατεία, αφετέρου, μοίρασαν τρόφιμα και αναψυκτικά στους κατά χιλιάδες προσερχόμενους.
(Τρόφιμα και αναψυκτικά στην πλατεία Ταξίμ)
(Επιχείρηση καθαρισμού της πλατείας)
Κάποιοι από τους διαδηλωτές ανέβηκαν στην ταράτσα του Πολιτιστικού Κέντρου του Ατατούρκ (ΑΚΜ), μετά τις δηλώσεις του Ερντογάν περί κατεδάφισής του.
(Πλήθος κόσμου το απόγευμα της Κυριακής στην Ταξίμ για έκτη συνεχή ημέρα)
Άγκυρα
Μετά και την αποχώρηση της αστυνομίας από την πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, τα επεισόδια και οι βίαιες διαδηλώσεις μετατοπίστηκαν στην τουρκική πρωτεύουσα, όπου από το βράδυ του Σαββάτου μέχρι και αυτή την ώρα δεν έχουν σταματήσει. Η τουρκική αστυνομία κοντά στο πρωθυπουργικό γραφείο έκανε εκτεταμένη χρήση χημικών και δακρυγόνων, ταυτόχρονα με τα κανόνια νερού.
Περίπου 1.000 άτομα παραμένουν αυτή την ώρα- την τρίτη συνεχόμενη ημέρα διαδηλώσεων στην Άγκυρα - συγκεντρωμένα στην πλατεία Kizilay.
(Πλατεία Kizilay - 20.30 βράδυ Κυριακής)
(Οι πρώτες βοήθειες σε τραυματισμένη διαδηλώτρια)
(Άγκυρα - πρωί Κυριακής)
(Άγκυρα - απόγευμα Κυριακής)
