Σήμερα συμπληρώνονται 72 χρόνια από εκείνο το πρωινό της 12 ης Οκτωβρίου του 1944 όταν οι κάτοικοι της πρωτεύουσας ξύπνησαν με την χαρμόσυνη είδηση: Οι γερμανοί φεύγουν από την Αθήνα.
Τα τελευταία χρόνια η ημέρα αυτή τιμάται με πλήθος εκδηλώσεων με αρχικό σημείο αναφοράς τον Ιερό βράχο της Ακρόπολης , όπου κατέβηκε η σβάστιγκα, το σύμβολο του ναζισμού και υψώθηκε η ελληνική σημαία.
Η εβδομάδα από τις 12 έως τις 19 Οκτωβρίου 1944 ήταν μια από τις πιο σημαντικές στον 20ο αιώνα σε επίπεδο συμβολισμού αλλά και γεγονότων.
Το πρωΐ (8:00 π.μ.) της 12ης Οκτωβρίου 1944 ο στρατηγός Φέλμι συνοδευόμενος από το δήμαρχο Αθηναίων Γεωργάτο κατάθεσε ένα στεφάνι στον Άγνωστο Στρατιώτη, ενώ ήδη οι μηχανοκίνητες φάλαγγες των γερμανών εγκατέλειπαν από νωρίς την Αθήνα διαμέσου της Ιεράς Οδού. Στις 9:15 π.μ. η γερμανική φρουρά της Ακρόπολης προχώρησε στην υποστολή της ναζιστικής σημαίας έπειτα από συνολικά 1.624 μέρες κατοχής (ή 3,5 έτη, που μεσολάβησαν από τον Απρίλιο του 1941 έως εκείνη την ημέρα) και ένας στρατιώτης τύλιξε βιαστικά το σύμβολο της κατοχής και αποχώρησε από τον Ιερό Βράχο. Ακολούθησαν συγκρούσεις μεταξύ ΕΛΑΣ και Ελλήνων εργατών με τους ναζί δολιοφθορείς, που απέτρεψαν την καταστροφή του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στο Κερατσίνι. Από την άλλη, σημαντικό τμήμα του λιμανιού του Πειραιά ανατινάχθηκε από τους αποχωρούντες γερμανούς.
Την ιστορική εκείνη ημέρα, ο Αθηναϊκός λαός παρακολούθησε την κατάθεση στεφάνου από τον επικεφαλής των αποχωρούντων Γερμανών μαζί με τον κατοχικό (διορισμένο) δήμαρχο στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη. Όταν οι Γερμανοί εγκατέλειψαν το χώρο της Πλατείας Συντάγματος, το πλήθος ποδοπάτησε το στεφάνι και στη συνέχεια εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ξέσπασαν σε αλαλαγμούς χαράς, γιορτάζοντας τη μεγάλη στιγμή που περίμεναν να έλθει τριάμισι ολόκληρα χρόνια.
Σε αντίθεση με τις περισσότερες Ευρωπαικές χώρες όπου υπήρξε μαζική άνευ δίκης τιμωρία των δοσίλογων, στην Αθήνα επικράτησε τάξη και ησυχία. Όπως πιστοποιεί και έγγραφο της βρετανικής Force 133 τη νύχτα της 12ης Οκτωβρίου: “Απόλυτη ησυχία παντού. Καμία ταραχή και οι δρόμοι σχεδόν άδειοι. Ο ΕΛΑΣ και άλλα όργανα περιπολούν με τάξη”
Από εκείνη την ημέρα είναι και τα κινηματογραφικά πλάνα με μουσική επένδυση Χατζιδάκι.
Σήμερα στις 10 το πρωί έγινε η κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη από τις Εφεδροπολεμιστικές και Αντιστασιακές Οργανώσεις, σύμφωνα με το πρόγραμμα του δήμου Αθηναίων.
Πραγματοποιήθηκε τελετή στον Ιερό Βράχο της Ακροπολης, όπου παρεβρέθει ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, εκπρόσωπος του πρωθυπουργού και ο Δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης.
Στις εκδηλώσεις συμμετέχουν το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων «Μελίνα» όπου λειτουργεί μια μεγάλη έκθεση με ντοκουμέντα από την περίοδο της κατοχής με βιβλία, φίλμ, οπτικοακουστικό υλικό κλπ.
