Πρόσφυγες: Εγκλωβισμένοι χωρίς ελπίδα

O Ραμάν Ίσα από τη Συρία έφτασε μαζί με τη οικογένειά του στη Λέσβο τον περασμένο Φεβρουάριο. Όλοι τους με το χαμόγελο και την ελπίδα ζωγραφισμένα στο πρόσωπό τους επειδή, ύστερα από ένα επίπονο και επικίνδυνο ταξίδι από τη σπαρασσόμενη από τον εμφύλιο πόλεμο πατρίδα τους, κατάφεραν να φτάσουν στην Ευρώπη.

Έπειτα από μια σύντομη παραμονή στον καταυλισμό για να ανακτήσουν δυνάμεις, σύντομα θα συνέχιζαν το ταξίδι για τα σύνορα, ώστε από εκεί, διασχίζοντας τα Βαλκάνια, να φτάσουν στον τελικό τους προορισμό, τη Γερμανία, και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή, μακριά από τη φρίκη και τον πόλεμο.
Έξι μήνες μετά ο Ραμάν και η οικογένειά του παραμένουν εγκλωβισμένοι στον καταυλισμό περιμένοντας από την Υπηρεσία Ασύλου να εξετάσει την αίτησή τους. Στα πρόσωπά τους πλέον είναι ζωγραφισμένη η απόγνωση. Ο νεαρός άντρας αποφάσισε να ζωγραφίσει την αλλαγή των συναισθημάτων τους όλους αυτούς τους μήνες της αναμονής σε μια κόλλα χαρτί, με τα δημοφιλή στα social media κίτρινα προσωπάκια, τα emoticons.

Από το μεγάλο χαμόγελο του περασμένου Φεβρουαρίου στην έκπληξη του Μαρτίου, την αγανάκτηση του Μαΐου, τα δάκρυα του Ιουλίου, που έγιναν περισσότερα τον Αύγουστο, και τώρα ένα μεγάλο ερωτηματικό για ένα μέλλον που μοιάζει εξαιρετικά αβέβαιο και σκοτεινό, τόσο για τον Ραμάν όσο και άλλους 60.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Στην πλειοψηφία τους ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες στα περισσότερα από τα hotspots των νησιών του Βορειοανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα, καθώς και στους υπόλοιπους προσφυγικούς καταυλισμούς.

Ήδη στην Ευρώπη αρχίζουν να εμφανίζονται δημοσιεύματα που παρομοιάζουν την Ελλάδα με το Νάουρου. Το μικρό νησί-κράτος στον Ειρηνικό Ωκεανό, βόρεια της Ωκεανίας, το οποίο, με τη συγκατάθεση των τοπικών αρχών, η κυβέρνηση της Αυστραλίας το έχει μετατρέψει τα τελευταία χρόνια σε «αποθήκη ψυχών» για χιλιάδες μετανάστες, ανάμεσά τους και πολλά παιδιά, που φτάνουν παράνομα στη χώρα.

Κατάθλιψη και ταπείνωση
Πριν από λίγες εβδομάδες το «Π» είχε δημοσιεύσει συγκλονιστικές μαρτυρίες προσφυγόπουλων που είχαν πέσει θύματα άγριας σεξουαλικής κακοποίησης και βασανιστηρίων από άλλους μετανάστες ή από τους δεσμοφύλακες του καταυλισμού.

Παρά τις προσπάθειες ορισμένων διεθνών οργανισμών και αναγνωρισμένων, καλά οργανωμένων μη κυβερνητικών οργανώσεων και της συγκινητικής προσφοράς των κατοίκων στα νησιά και τις πόλεις που τα δύο τελευταία χρόνια έχουν βρεθεί στη δίνη του κυκλώνα, υποδεχόμενα πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ κ.ά., οι περισσότεροι από τους πενήντα προσωρινούς καταυλισμούς στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα «υποβιβάζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια». Αυτό λένε οι ίδιοι οι έγκλειστοι πρόσφυγες και μετανάστες στους ξένους ανταποκριτές που επισκέπτονται τα κέντρα. Όπου, φυσικά, τους επιτρέπεται η είσοδος.

«Είναι ταπεινωτικό. Τα πάντα εδώ είναι ταπεινωτικά. Η ζωή, το φαγητό, το γεγονός ότι ακριβώς μπροστά στη σκηνή μας κάποιοι πήγαν και έστησαν μια χημική τουαλέτα» λέει στον ανταποκριτή της εφημερίδας «Guardian» Πάτρικ Κίνγκσλεϊ η 62χρονη Χεντίγια από τη Συρία, η οποία από τα μέσα του περασμένου Μαρτίου εγκλωβίστηκε μαζί με την οικογένειά της στον προσωρινό καταυλισμό του παλιού εργοστασίου της Softex στη Θεσσαλονίκη.

Δεν επαρκούν τα φάρμακα
Τα φάρμακα είναι δυσεύρετα σε πολλούς από τους καταυλισμούς, ειδικά αυτά που αφορούν χρόνιες και σοβαρές ασθένειες.
Ο Μοχάμαντ είναι δέκα χρονών και κατάγεται από τη Συρία. Ήρθε μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του στην Ελλάδα τον περασμένο Φεβρουάριο, έφτασαν μέχρι την Ειδομένη, αλλά δεν πρόλαβαν να περάσουν τα σύνορα πριν οι αρχές των Σκοπίων υψώσουν τον φράχτη. Από τον περασμένο Μάιο βρίσκονται στον καταυλισμό των Βασιλικών.

Ο Μοχάμαντ πάσχει από μεσογειακή αναιμία και χρειάζεται να υποβάλλεται σε μεταγγίσεις αίματος τουλάχιστον μία φορά τον μήνα, ενώ ακολουθεί βαριά φαρμακευτική αγωγή. Η ελληνική πολιτεία σε συνεργασία με τον Ερυθρό Σταυρό έχουν μεριμνήσει για τις μεταγγίσεις, όμως τα φάρμακα που παίρνει ο Μομάχαντ το πολύ σε δύο εβδομάδες θα έχουν εξαντληθεί και αποθέματα δεν υπάρχουν.

Έξαρση βίας
Εξίσου μεγάλη απειλή για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες είναι και τα διαρκώς αυξανόμενα κρούσματα εγκληματικότητας. Συμμορίες μεταναστών, που συνήθως αποτελούνται από άτομα νεαρής ηλικίας με καταγωγή από το Αφγανιστάν, το Ιράκ και τις χώρες της βόρειας Αφρικής, στήνουν ενέδρες μέσα στον καταυλισμό αναζητώντας θύματα.

Σοβαρό κίνδυνο αντιμετωπίζουν και οι γυναίκες, αφού οι ανώνυμες καταγγελίες για σεξουαλικές επιθέσεις, κυρίως εις βάρος νεαρών και ανήλικων κοριτσιών αλλά και μικρών αγοριών, υπάρχουν σχεδόν σε κάθε οργανωμένο ή πρόχειρο προσφυγικό καταυλισμό.
Σπάνια όμως τα θύματά τους επιλέγουν να καταγγείλουν τα περιστατικά αυτά στην αστυνομία, είτε από φόβο είτε από έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις διωκτικές αρχές.

Φυσικά, σχεδόν σε κάθε προσφυγικό καταυλισμό, με εξαίρεση ίσως τον Ελαιώνα και τα camps που έχει δημιουργήσει και διαχειρίζεται ο στρατός, οργιάζουν η διακίνηση ναρκωτικών και η πορνεία.
Περιπολίες υπάρχουν, αλλά αυτές είναι περιοδικές και οι αστυνομικοί δεν δείχνουν ιδιαίτερο ζήλο κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Κι αυτές τη νύχτα διακόπτονται και οι αστυνομικοί πάνε σε κάποιον καταυλισμό μόνο εφόσον κληθούν.

12.500 «ελεύθεροι πολιορκημένοι»
Ανοιγμένα κεφάλια, τρομοκρατημένα πρόσωπα, κουρελιασμένα ρούχα, χαμένα βλέμματα στο πουθενά. Είναι οι εικόνες που αντίκριζε όποιος έφτανε τα ξημερώματα της Δευτέρας στο hotspot της Μόριας, ύστερα από ακόμα μία νύχτα άγριων συγκρούσεων.
Εκεί, όπως και στους υπόλοιπους προσφυγικούς καταυλισμούς των νησιών του Β.Α. Αιγαίου, περισσότεροι από 12.500 πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται στα όρια της τρέλας, εξαιτίας της πολύμηνης παραμονής τους στα κέντρα πρώτης καταγραφής, τα περιβόητα hotspots.

Οι άγριες συγκρούσεις μεταξύ Σύριων, Αφγανών, Ιρακινών και Βορειοαφρικανών έχουν γίνει ρουτίνα, όπως συνέβη λίγο μετά τις δώδεκα τα μεσάνυχτα της περασμένης Δευτέρας. Όλα ξεκίνησαν από τον χώρο κράτησης των ανήλικων προσφύγων. Όπως καταγγέλλεται, τα παιδιά από τη Συρία δέχτηκαν επίθεση από παιδιά από το Αφγανιστάν, που με τη σειρά τους υποστηρίζουν πως εκβιάζονται από άλλες πολυπληθέστερες εθνικές ομάδες, όπως οι Ιρακινοί.
Κατά τη διάρκεια των άγριων συμπλοκών οι μετανάστες έσπασαν τις πόρτες του χώρου κράτησης των ανηλίκων, ενώ καταστράφηκε ένας οικίσκος-κοντέινερ, όπου φιλοξενούνται ασυνόδευτά παιδιά. Μάλιστα, τουλάχιστον πέντε από αυτά τραυματίστηκαν, ορισμένα από μαχαίρι (!), και χρειάστηκε να διακομιστούν στο νοσοκομείο της Μυτιλήνης για τις πρώτες βοήθειες. Όπως διαπιστώθηκε, οι περισσότεροι από τους τραυματίες είχαν τραύματα από σπασμένα μπουκάλια και μαχαίρια.

Σαν να μην έφτανε αυτό, μέσα στον γενικό χαμό και το άγριο ξύλο μεταξύ των νεαρών μεταναστών και προσφύγων τουλάχιστον σαράντα βρήκαν την ευκαιρία να πηδήξουν το συρματόπλεγμα του καταυλισμού και να διασκορπιστούν στα χωράφια, με τους αστυνομικούς να τους ψάχνουν όλη τη νύχτα.
Οι συγκρούσεις επεκτάθηκαν και στους άλλους χώρους του hotspot. Μητέρες με παιδιά και μωρά στην αγκαλιά έτρεχαν να κρυφτούν μέσα στις σκηνές, την ώρα που οι άντρες προσπαθούσαν να προστατέψουν τις οικογένειές τους, ενώ άλλοι να λύσουν τις διαφορές που έχουν δημιουργηθεί τους τελευταίους μήνες μεταξύ εξαθλιωμένων ανθρώπων, που τους χωρίζουν εθνοτικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές εντάσεις αιώνων.

«Τα επεισόδια που σημειώθηκαν τη Δευτέρα στη Μόρια, όπως και αυτά που έχουν σημειωθεί πολλάκις στα υπόλοιπα hotspots των νησιών στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, είναι συνέπεια της συσσωρευμένης κόπωσης, της απόγνωσης των προσφύγων και μεταναστών, αλλά και της αδυναμίας της κυβέρνησης να δώσει πρακτική λύση, αντί να αναλώνεται σε “διαπιστώσεις” και ατέρμονες συζητήσεις που δεν οδηγούν πουθενά. Η κατανόηση και η ευαισθησία δεν αρκούν. Πλέον, χρειάζονται λύσεις και μάλιστα άμεσα» δήλωσε στο «Π» η περιφερειάρχης Βορειοανατολικού Αιγαίου Χριστιάνα Καλογήρου.

Την ίδια ώρα, τα πρώτα ανεπίσημα στοιχεία της πτώσης στις αφίξεις τουριστών στα νησιά-υποδοχείς των μεταναστευτικών ροών αποκαλύπτουν το μέγεθος της καταστροφής για τις τοπικές οικονομίες.
Η μείωση των αφίξεων στις πτήσεις τσάρτερ την περίοδο του καλοκαιριού στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου το χρονικό διάστημα Ιουνίου-Αυγούστου ανήλθε σε 62% στη Λέσβο, 6% στη Χίο και 10% στη Σάμο, ενώ περιορίστηκε όσο γινόταν τους μήνες που προηγήθηκαν της τουριστικής σεζόν, κυρίως χάρη στην έγκαιρη κινητοποίηση και τη διαφημιστική καμπάνια από επιχειρηματίες και αρμόδιους τοπικούς φορείς.
topontiki

Ακολουθήστε το Madata.GR στο Google News Madata.GR in Google News

Δείτε ακόμα