Το ερώτημα που «καίει» είναι: πρόκειται τελικά όντως για ταφικό μνημείο ή μήπως η ταυτότητά του είναι διαφορετική; Ερώτημα που έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά άλλων στα οποία ακόμη δεν έχουν δοθεί απαντήσεις και προβληματίζουν τον αρχαιολογικό κόσμο που όλο και αποσύρεται από τον δημόσιο διάλογο, τόσο από αμηχανία απέναντι στο πρωτόγνωρο εύρημα, όσο και επειδή υιοθετεί τη βασική αρχή της αρχαιολογίας: «Δεν μαντεύουμε, βρίσκουμε στο χώμα».
Όσο δεν… «μιλάει» ο τάφος της Αμφίπολης τόσο θα μιλούν γι' αυτόν γνωστοί αρχαιολόγοι και ιστορικοί.
Αυτή τη φορά ήταν η σειρά του καθηγητή του πανεπιστημίου της Οξφόρδης Ρόμπιν Λέιν Φοξ, ο οποίος εκτιμά πως το μεγαλειώδες ταφικό μνημείο ανήκει είτε στον παιδικό φίλο και στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Νέαρχο, είτε σε κάποιον από τους άλλους στρατηγούς του Μακεδόνα στρατηλάτη.
Σύμφωνα με τον καθηγητή του πανεπιστημίου της Οξφόρδης στην Αμφίπολη έχει ταφεί ένας στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπως ενδεχομένως ο Νέαρχος, φίλος του από τα παιδικά τους χρόνια και ένας από τους πιο πιστούς στρατηγούς του.
Στις δηλώσεις του ο Λέιν Φοξ επικαλείται το έργο του Πλουτάρχου «Βίος Αλεξάνδρου» όπου γίνεται αναφορά σε έναν άλλο φίλο του στρατηλάτη, τον Δημάρατο τον Κορίνθιο. Κι εκείνος «τιμήθηκε με έναν τάφο παρόμοιο στο μέγεθος με αυτόν της Αμφίπολης».
«Οπότε, η εικασία μου είναι πως στην Αμφίπολη βρίσκεται ένας πολύ στενός συνεργάτης του Αλέξανδρου και υψηλόβαθμο αξιωματούχος του στρατού του, ο οποίος είτε επέστρεψε πίσω είτε επέστρεψε νεκρός και τάφηκε στην γενέτειρά του την Αμφίπολη», τόνισε.
Ο γνωστός ιστορικός Ρόμπιν Λέιν Φοξ, ήταν ο ειδικός σύμβουλος του Όλιβερ Στόουν όταν ο διάσημος σκηνοθέτης γύρισε την ταινία «Αλέξανδρος» με πρωταγωνιστές τους Κόλιν Φάρελ και Αντζελίνα Τζολί. Στο παρελθόν, μάλιστα, έχει γράψει (το 1973) και βιβλίο για τον Μέγα Αλέξανδρο, το οποίο ήταν μια μελέτη πάνω στην προσωπικότητα του Μακεδόνα στρατηλάτη και το οποίο πούλησε περισσότερα από ένα εκατομμύριο αντίτυπα.
Την ίδια ώρα «ζωντανεύει» ακόμη ένα σενάριο, που θέλει τον τάφο της Αμφίπολης να μην είναι… τάφος! Η… υποψία αυτή ενισχύεται από τις εκτιμήσεις ότι το επόμενο βήμα στα ενδότερα του μνημείου της Αμφίπολης θα φέρει τους αρχαιολόγους, όχι μόνο πιο μέσα αλλά και πιο κάτω, με πολλούς να συγκρίνουν το μεγαλειώδες μνημείο των Σερρών με τη Μεγάλη Πυραμίδα του Χέοπος, όπου αμέσως μετά από την είσοδο, υπάρχει ένας κατηφορικός διάδρομος.
Το εσωτερικό της Μεγάλης αιγυπτιακής Πυραμίδας στη Γκίζα είναι εξίσου θαυμαστό με το εξωτερικό της μεγαλείο -αν και δεν έχει καμία σχέση με ό,τι έχει βρεθεί έως τώρα στην Αμφίπολη.
Εάν για τον Τύμβο της Αμφίπολης ισχύει η θεωρία της κας Κατερίνας Περιστέρη ότι πρόκειται για έργο του Δεινοκράτη, του διαπρεπέστερου των αρχιτεκτόνων επί εποχής Μεγάλου Αλεξάνδρου, τότε είναι εξίσου πιθανή μια έντονη αιγυπτιακή επιρροή στην όλη σύλληψη του μνημείου. Διότι είναι κάτι πολύ περισσότερο από πιθανό ότι ο Δεινοκράτης είχε καταγοητευτεί από τις Πυραμίδες. Ίσως μάλιστα δεν είναι τυχαίο ότι το πιο μεγαλεπήβολο έργο που είχε προτείνει στον Μέγα Αλέξανδρο, την μετατροπή του Άθω σε ένα κολοσσιαίο άγαλμα με τη μορφή του στρατηλάτη, αφορούσε σε έναν ορεινό όγκο που, εκ φύσεώς του, είχε τη μορφή πυραμίδας.
