Φοίνιξ: Ετοιμαστείτε για ένα παγκόσμιο νόμισμα!

Πληθαίνουν καθημερινά οι φωνές που προτείνουν την καθιέρωση ενός οικουμενικού νομίσματος ως τη μοναδική απάντηση στις οικονομικές ανισορροπίες του πλανήτη και την επακόλουθη κρίση χρέους που μαστίζει χώρες της Ευρώπης και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είκοσι τρία χρόνια νωρίτερα, το περιοδικό «Economist» είχε δημοσιεύσει ένα «προφητικό» άρθρο, στο οποίο προέβλεπε με εντυπωσιακή σιγουριά την εξέλιξη αυτή.
«Ετοιμαστείτε για ένα παγκόσμιο νόμισμα» ήταν ο τίτλος του εξώφυλλου με το οποίο είχε κυκλοφορήσει το έγκριτο περιοδικό την 1η Σεπτεμβρίου του 1988. Το νόμισμα αυτό έφερε την ονομασία «Φοίνιξ», επειδή η γέννησή του μέσα από τις στάχτες του υπάρχοντος νομισματικού συστήματος θα θύμιζε την αναγέννηση του ομώνυμου πτηνού της αρχαιοελληνικής μυθολογίας. Μάλιστα, το περιοδικό δεν δίσταζε να προσδιορίσει και χρονικά την έλευση του «Φοίνικα» για το έτος 2018, δηλαδή τριάντα χρόνια μετά το δημοσίευμα.

«Σε τριάντα χρόνια από σήμερα, Αμερικανοί, Ιάπωνες και άνθρωποι από πολλές άλλες πλούσιες και ορισμένες φτωχότερες χώρες ίσως πληρώνουν για τα ψώνια τους με το ίδιο νόμισμα. Οι τιμές δεν θα αναγράφονται σε δολάρια, γερμανικά μάρκα ή σε γιεν αλλά σε “Φοίνικες”. Το “Φοίνιξ” θα προτιμάται από εταιρείες και καταναλωτές, επειδή θα είναι πιο βολικό σε σχέση με τα εθνικά νομίσματα, τα οποία έως τότε θα φαίνονται ως μια περίεργη αιτία μεγάλης αναστάτωσης στην οικονομική ζωή στο τέλος του 20ού αιώνα». Με αυτά τα λόγια ξεκινούσε το άρθρο του «Economist», το οποίο σήμερα, ύστερα από είκοσι τρία χρόνια, φαντάζει εξαιρετικά επίκαιρο.


Οι αιτίες

Στην εκτενή ανάλυση του άρθου, ο «Economist» αναφέρεται στις αιτίες που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην καθιέρωση ενός παγκόσμιου νομίσματος, στο οποίο θα συμμετέχουν τουλάχιστον οι μεγαλύτερες βιομηχανικές χώρες. Εν συντομία, υποστηρίζει ότι η παγκοσμιοποίηση και οι τεράστιες μετακινήσεις κεφαλαίων είναι ασύμβατες με το σύστημα των κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών, καθώς οι διακυμάνσεις στην αξία των νομισμάτων δημιουργούν μεγάλες ανισορροπίες που υπονομεύουν τη σταθερότητα της διεθνούς οικονομίας.

«Οι κυβερνήσεις δεν είναι καθόλου έτοιμες να καθυποτάξουν τις εγχώριες επιδιώξεις τους (σ.σ.: δηλαδή να δανείζονται ή να «κόβουν» χρήμα για να τονώνουν την οικονομία τους) στον στόχο της παγκόσμιας σταθερότητας» έγραφε τότε ο «Economist». Στη συνέχεια όμως προέβλεπε ότι οι πολιτικοί θα αναγκαστούν να αντιμετωπίσουν σοβαρά την επιλογή ενός παγκόσμιου νομίσματος, αφού προηγηθούν μεγάλα προβλήματα σαν αυτά που αντιμετωπίζουν σήμερα πολλές χώρες της Δύσης: «Ακόμη μερικές μεγάλες συναλλαγματικές διαταραχές, μερικά χρηματιστηριακά κραχ και πιθανώς ένα ή δύο διαστήματα ύφεσης».

Το ίδιο «προφητικό» άρθρο υποστηρίζει επίσης ότι το «Φοίνιξ» θα μπορούσε να εκδίδεται από μια νέα κεντρική τράπεζα, η οποία θα προέρχεται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει σαν ένα κοκτέιλ νομισμάτων, όπως τα λεγόμενα
Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα (Special Drawing Rights, SDR). Πρόκειται για το εικονικό νόμισμα που χρησιμοποιεί το ΔΝΤ για να υπολογίζει τις εισφορές των κρατών-μελών του και στη διαμόρφωση του οποίου σήμερα συμμετέχουν το δολάριο, το ευρώ, το γιεν και η αγγλική λίρα.


Και ο Στρος Καν

Το ενδιαφέρον είναι ότι το ίδιο ακριβώς υποστήριξε τον περασμένο Φεβρουάριο και ο τότε επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν, που ζήτησε την καθιέρωση του SDR ως νέου οικουμενικού νομίσματος. «Οι παγκόσμιες ανισορροπίες είναι πάλι εδώ, με θέματα που μας απασχολούσαν και πριν από την κρίση: μεγάλες και μεταβαλλόμενες ροές κεφαλαίων, συναλλαγματικές πιέσεις, ταχέως αυξανόμενα συναλλαγματικά αποθέματα. Αν δεν επιλυθούν, αυτά τα προβλήματα θα μπορούσαν να ρίξουν τον σπόρο της επόμενης κρίσης» είχε δηλώσει τότε ο Γάλλος πολιτικός προσθέτοντας: «Η χρήση του SDR για την αποτίμηση του παγκόσμιου εμπορίου και τον προσδιορισμό των αποθεματικών θα μπορούσε ένα παράσχει ένα “μαξιλάρι” στη μεταβλητότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών».

Ο κ. Στρος-Καν προχώρησε και ένα βήμα παραπέρα, προτείνοντας να μπει στο «καλάθι» του SDR και το κινεζικό γιουάν, ενώ την ίδια ώρα κομμάτι από την «πίτα» του εικονικού νομίσματος διεκδικούν και άλλες χώρες με μεγάλα συναλλαγματικά αποθέματα, όπως η Ρωσία, η Ινδία και η Βραζιλία. Βέβαια, ο Γάλλος δεν πρόλαβε να προωθήσει περισσότερο την ιδέα της συμμετοχής του γιουάν στο SDR, αφού τρεις μήνες αργότερα συνελήφθη και εκδιώχθηκε από τη θέση του.


ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΟΝΤΕΡ...

Αντίστοιχες απόψεις έχουν εκφράσει ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς καθώς και ο γνωστός δισεκατομμυριούχος και μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος. Αυτό όμως που τόσο ο «Economist» όσο και οι άλλοι υποστηρικτές του παγκόσμιου νομίσματος ξεχνούν να αναφέρουν είναι ότι η μετεξέλιξη του ΔΝΤ σε παγκόσμια κεντρική τράπεζα συνεπάγεται και κάποιας μορφής παγκόσμια διακυβέρνηση. Και εδώ ανακύπτουν τα μεγάλα πολιτικά προβλήματα: Ποια δημοκρατική νομιμοποίηση μπορεί να έχει ένα σύστημα που αντλεί την ισχύ του από το ΔΝΤ και τις μεγάλες χώρες που συμμετέχουν στη μετοχική σύνθεσή του;

Οπως και να έχει, αρκετοί είναι εκείνοι που εκτιμούν ότι οι τριγμοί στις οικονομίες των κρατών εξαιτίας της κρίσης χρέους, η οποία λαμβάνει μορφή επιδημίας, προετοιμάζουν το έδαφος για τον «μηδενισμό του κοντέρ» του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος και την πολιτική αποδοχή ενός νέου οικουμενικού νομίσματος που θα φαντάζει ως η μοναδική λύση. Πάντως, το άρθρο του «Economist» κατέληγε με μια πρόβλεψη-προτροπή αξιοσημείωτης βεβαιότητας: «Σημειώστε το “Φοίνιξ” γύρω στο 2018 και καλωσορίστε το όταν έρθει».

Ακολουθήστε το Madata.GR στο Google News Madata.GR in Google News

Δείτε ακόμα