Ξεκινά το 54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου την Παρασκευή 1 Νοεμβρίου

H φυγή. Όπως την “περιγράφουν” τα λεξικά. Ως “εσπευσμένη απομάκρυνση κάποιου μπροστά σε μια απειλή ή έναν κίνδυνο (φανταστικό ή πραγματικό) η κρυφή - μη επιτρεπόμενη εγκατάλειψη ενός τόπου ή μιας χώρας (πολιτική), η προσπάθεια- τάση αποφυγής καταστάσεων που κρίνονται ως ιδιαίτερα δυσάρεστες και δεν είναι δυνατό να υπερνικηθούν ή να αντιμετωπιστούν με επιτυχία (όρος ψυχιατρικά) . Η φυγή ως “γενική” έννοια – χαρακτηριστική της εποχής θα μπορούσε ίσως να είναι ο συνδετικός μίτος των δεκάδων κινηματογραφικών ταινιών (ελληνικών και ξένων, διαγωνιζόμενων και μή) του 54ου Φεστιβαλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης που ξεκινά την επόμενη Παρασκευή 1 Νοεμβρίου.

Αρχής γενομένης από τη “φυγή του βλέμματος” που “επιβάλλει” η αφίσα της φετινής διοργάνωσης (είναι για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια μια φωτογραφία -βλέμμα προς το θαλάσσιο “άνοιγμα” του Θερμαϊκού -του βραβευμένου σκηνοθέτη Αλέξανδρου Αβρανά), ένας μεγάλος αριθμός ταινιών που φτάνουν στη Θεσσαλονίκη “μιλούν” για μια νέα – διαφορετική ανάλογα με τη χώρα προέλευσης αλλά και την οπτική του σεναριογράφου -σκηνοθέτη, φυγή των σύγχρονων ηρώων με ασαφή προορισμό. Ίσως με μόνο και αποκλειστικό προορισμό την ίδια τη Φυγή.

Η φυγή των Ιρανών
«Είχα δύο επιλογές. Η πρώτη ήταν να κάνω μια ταινία που θα άρεσε στο καθεστώς. Η δεύτερη να κάνω μια ταινία που θα άρεσε σε μένα. Έκανα το δεύτερο. Δεν ξέρω αν οι δυσκολίες παράγουν σημαντικότερη τέχνη, δεν ξέρω αν δεν είχα προβλήματα με το καθεστώς, θα έκανα καλύτερες ή χειρότερες ταινίες. Ξέρω ότι θέλω να μείνω στη χώρα μου και να κάνω ταινίες» έλεγε πριν από δυο χρόνια, στο 52ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης, ο 40χρονος σήμερα, Ιρανός Μοχαμάντ Ρασούλοφ βραβευμένος (με βραβείο σκηνοθεσίας τότε, με βραβείο Fipresci φέτος στο φεστιβάλ Καννών) για την ταινία με τίτλο “Αντίο” (το 2011) με μια άλλη με τίτλο “Τα χειρόγραφα δεν καίγονται” φέτος.

Στο βραβευμένο “Αντίο” (αν και ο ίδιος “έδωσε” τη μετάφραση από τα ιρανικά φαρσί ως “Εις το επανειδείν” και όχι “αντίο” ) η πρωταγωνίστρια δηλώνει πως «όταν ζεις σαν ξένος στη χώρα σου είναι καλύτερα να ζεις σαν ξένος στα ξένα».

Ο Ρασούλοφ -εκών -άκων παρέμεινε στη χώρα του (του έχει απαγορευθεί η έξοδος από τη χώρα αλλά και η κινηματογραφική δραστηριότητα ) κι έκανε -πάλι κρυφά- μια ταινία – πολιτικό θρίλερ που “μιλά” για τις διώξεις, τη λογοκρισία, τις πρακτικές καταστολής των καλλιτεχνών και διανοουμένων από το Ιρανικό καθεστώς. Η νέα ταινία (“Τα χειρόγραφα δεν καίγονται”) αντλεί τον τίτλο της από το έργο του σατυρικού σοβιετικού συγγραφέα Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ “Ο μετρ και η Μαργαρίτα” (ένα φανταστικό κείμενο για τον “διάβολο” που κατέλαβε την Σταλινική Ρωσία) και παραλληλίζει το Ιράν του σήμερα με τη Ρωσία της δεκαετίας του '20. Οι συντελεστές της ταινίας διατηρούν την ανωνυμία τους για την ...ασφάλεια τους.

*“Ενδιάμεσος σταθμός” είναι ο τίτλος της ταινίας του έτερου Ιρανού του φεστιβάλ – του Καβέ Μπαχτιαρί. Μετά τη βραβευμένη μικρού μήκους “Βαλίτσα” (ταινία του 2007) ο Μπαχτιαρί επανέρχεται με τον “Ενδιάμεσο σταθμό” (ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους). Στην ταινία, ο Αμίρ – ένας Ιρανός μετανάστης στην Αθήνα, έχει ένα ταπεινό διαμέρισμα το οποίο γίνεται “κέντρο διερχομένων” για μετανάστες, οι οποίοι -όπως και ο ίδιος – έχουν επιλέξει να φύγουν από τη χώρα τους, με προορισμό χώρες της Δύσης .

Φυγές... δυτικού τύπου
“Ο Βασιλιάς της φυγής” είναι ο 43χρονος Αρμάν Λακουρτάντ – πωλητής μηχανημάτων αγροτικού εξοπλισμού που ...βαρέθηκε να ζει ως μοναχικός ομοφυλόφιλος και μετατρέπεται σε στρέιτ -άνδρα. Αποφασίζει να ζήσει με μια νεαρή γυναίκα, ζουν μαζί αλλά... . Στην ταινία του Γάλλου Alain Guiraudie , η φυγή είναι “βασιλική” και αφορά στα πρότυπα σεξουαλικότητας .

“Βιόλα” (Viola) είναι το όνομα μιας νεαρής “ταχυδρόμου” πειρατικών ταινιών σε συνοικίες του Μπουένος Αιρες και αυτό μιας ταινίας του Αργεντίνου σκηνοθέτη Ματίας Πινιέιρο για τη φυγή με “μέσο” τις θεωρίες που αναπτύσσει ο Ουίλιαμ Σέξπιρ για τον έρωτα στη “Δωδεκάτη νύχτα”.

“Jin” (Τζιν) είναι το όνομα μιας έφηβης Κούρδισσας αντάρτισσας που εγκαταλείπει την άγνωστη ένοπλη οργάνωση με την οποία ζούσε πιθανόν και ως παιδί, Φεύγει και ...περιφέρεται στα δάση. Κρύβεται τόσο από τους πρώην συντρόφους της όσο και από τις δυνάμεις ασφαλείας. Ονειρεύεται τις πόλεις, φεύγει όμως κι απ αυτές, κατα-φεύγει ξανά στα βουνά ... “Jin” είναι ο τίτλος της ταινίας του Τούρκου Reha Erdem που θα προβληθεί στο 54ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης.

Σε “Εξαφάνιση” μετατρέπει τη δική του “φυγή” ο ...Γιάνκο που επιστρέφει στο απομονωμένο χωριό του, από το Βελιγράδι όπου ζούσε ... Παρά τις “ελπίδες” για εγκατάσταση εκεί , το όνειρό του είναι μια κόμη φυγή... . Θέλει να πουλήσει τη γη του και να φύγει στην Ελβετία όπου θα βρει τη λύση όλων των προβλημάτων του. Η “Εξαφάνιση” είναι ο τίτλος της Σερβο-Ελβετικής παραγωγής του Μίλος Πούσιτς

Στη “Στρατιωτίνα Τζανέτ” - την ομότιτλη ταινία του Αυστριακού Ντάνιελ Χέσλ , η Φάνυ -μια μεσήλικας επιτυχημένη επιχειρηματίας, βαρέθηκε την ...μεταμοντέρνα καπιταλιστική ζωή της, καίει τα χαρτονομίσματα που καθημερινά της περισσεύουν και... φεύγει. Το ίδιο και η Αννα που ζει στο αγρόκτημα... Φεύγουν μαζί με στόχο την κατάκτηση μιας νέας γοητευτικότερης ελευθερίας...

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ