Με την έλευση του φθινοπώρου και την έναρξη της σχολικής χρονιάς κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση και οι ιώσεις στα παιδιά, λόγω της συνεχούς εναλλαγής της θερμοκρασίας, της υγρασίας αλλά και του συγχρωτισμού με άλλα παιδιά σε κλειστούς χώρους.
Αγαπημένο πεδίο δράσης των ιών και των μικροβίων είναι το ανώτερο αναπνευστικό, και αυτό γιατί βοηθάει η ανατομία της περιοχής με τις αρκετές δυνητικές «πύλες εισόδου» των παθογόνων μικροοργανισμών.
Οι πιο συχνές λοιμώξεις που ταλαιπωρούν τα παιδιά το φθινόπωρο είναι το κοινό κρυολόγημα, η φαρυγγίτιδα, η λαρυγγίτιδα, η ωτίτιδα, η αμυγδαλίτιδα και η ιγμορίτιδα. Οι λοιμώξεις αυτές οφείλονται κυρίως σε ιούς, αλλά και σε μικρόβια. Οι ιογενείς είναι ηπιότερες και κάνουν τον κύκλο τους σε 3-5 μέρες.
Κοινό Κρυολόγημα
Η πιο συχνή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, προσβάλλει τη μύτη και είναι ιδιαίτερα μεταδοτική. Εκδηλώνεται με μπούκωμα, καταρροή, βήχα, φτάρνισμα, πυρετό, διαταραχές όσφρησης, γεύσης και γενικότερη αίσθηση αδυναμίας και συνήθως κάνει τον κύκλο της σε 7-10 μέρες.
Φαρυγγίτιδα
Συνοδεύεται από έντονο πόνο, οίδημα, πυρετό και συχνά πρησμένους λεμφαδένες. Προκαλείται από διάφορους μικροοργανισμούς, κυρίως ιούς. Οι πιο συχνοί ιοί που την προκαλούν είναι, του κοινού κρυολογήματος, ο Epstein Barr (λοιμώδης μονοπυρήνωση) κ.ά. Ένα μικρόβιο που συχνά προκαλεί φαρυγγίτιδα είναι ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α. Η φαρυγγίτιδα πρέπει να αντιμετωπίζεται εγκαίρως για να αποφευχθούν επιπλοκές όπως ιγμορίτιδα, ωτίτιδες ή η δημιουργία αποστήματος.
Λαρυγγίτιδα
Εμφανίζεται με βραχνή φωνή μέχρι και αφωνία. Συνοδεύεται από βήχα, πόνο, δυσκαταποσία και σε κάποιες περιπτώσεις έντονη δύσπνοια. Η οξεία λαρυγγίτιδα οφείλεται κυρίως σε ιούς. Τα συμπτώματα χειροτερεύουν από την έκθεση του παιδιού σε ξηρή ατμόσφαιρα, από την ύπαρξη αλλεργίας, την καταπόνηση της φωνής και τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Είναι πιο συχνή σε παιδιά κάτω των 5 ετών.
Ωτίτιδα
Ξεκινάει συχνά ως ρινοφαρυγγίτιδα και μεταφέρεται στο μέσο ους μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας. Τα πιο πολλά περιστατικά συμβαίνουν σε ηλικίες 3-6 ετών. Κύριοι προδιαθεσιακοί παράγοντες είναι ο συγχρωτισμός πολλών παιδιών στο σχολείο, η ύπαρξη ιγμορίτιδας ή αλλεργικής ρινίτιδας, τα υπερμεγέθη κρεατάκια και το γεγονός ότι η ευσταχιανή σάλπιγγα δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως σε αυτές τις ηλικίες. Προκαλείται κυρίως από ιούς αλλά και άλλους μικροοργανισμούς όπως ο πνευμονιόκοκκος. Συχνό επακόλουθο της ΟΜΩ μπορεί να είναι η Εκκριτική Ωτίτιδα, δηλαδή η παρουσία υγρού στο αυτί, η οποία θέλει παρακολούθηση.
Αμυγδαλίτιδα
Προσβάλλει κυρίως παιδιά ηλικίας 5-10 ετών. Εκδηλώνεται με πονόλαιμο, πυρετό, διόγκωση των τραχηλικών λεμφαδένων, κακοσμία, επίμονο βήχα και εύκολη κόπωση. Συχνά εξέλιξη της αμυγδαλίτιδας είναι το περιαμυγδαλικό απόστημα. Σημαντική είναι η βοήθεια του strep test στη διάγνωση, το οποίο άμεσα, γρήγορα και με αξιοπιστία(περίπου 85-90%) μπορεί να μας δώσει απάντηση για το αν υπάρχει στρεπτόκοκκος που προκαλεί τη λοίμωξη.
Ιγμορίτιδα
Τα κρούσματα ιγμορίτιδας είναι πολύ συχνά στα παιδιά και στις περισσότερες περιπτώσεις ακολουθούν κάποιο κοινό κρυολόγημα ή κρίση αλλεργικής ρινίτιδας. Οι επιπτώσεις της είναι πολλές και προκαλούν στο παιδί κούραση και μειωμένη ευεξία αλλά και ωτίτιδες και συχνές αμυγδαλίτιδες, καθώς επίσης και λοιμώξεις απ’ το κατώτερο αναπνευστικό που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε άσθμα.
Αντιμετώπιση των ιώσεων
Το κλειδί στην αντιμετώπιση των ιώσεων είναι η πρόληψη και όχι η θεραπεία. Το 85% των λοιμώξεων οφείλεται σε ιούς που αυτοϊώνται, με τα συμπτώματα να κάνουν τον κύκλο τους σε 4-5, το πολύ 10 μέρες. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν χρειάζεται αντιβίωση αλλά ανακούφιση των συμπτωμάτων με συντηρητική αγωγή που περιλαμβάνει συνήθως καλή διατροφή, ρινικές πλύσεις και αντιπυρετικά, αντιβηχικά, αντισηπτικά ή αντισταμινικά φάρμακα, ανάλογα με τα συμπτώματα, και αυτό είναι κάτι που οι γονείς δεν πρέπει να ξεχνάνε. Πρέπει να ελέγχουν την αγωνία τους και να μη χορηγούν στο παιδί αντιβίωση με δική τους πρωτοβουλία. Η αλόγιστη κατανάλωση αντιβιοτικών είναι ένα πολύ έντονο φαινόμενο στην Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι γνωρίζουμε τις παρενέργειές τους, με πιο βασική την αύξηση της ανθεκτικότητας των μικροβίων. Τα καλά νέα είναι ότι με τις εξελίξεις στην Ωτορινολαρυγγολογία και στο κομμάτι της διάγνωσης αλλά και της χειρουργικής αντιμετώπισης, μπορεί να γίνει μια πιο στοχευμένη διαγνωστική αξιολόγηση και θεραπεία. Ο ολοκληρωμένος ενδοσκοπικός έλεγχος της μύτης και του φάρυγγα-λάρυγγα με τα εύκαμπτα και άκαμπτα ενδοσκόπια μπορεί να αποκαλύψει αν το αίτιο της φλεγμονής αφορά τα ιγμόρεια, τα κρεατάκια, τις αμυγδαλές ή τα αυτιά. Όταν με τη συντηρητική αγωγή η χρόνια φλεγμονή δεν υποχωρεί, τότε μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αποκατάσταση όπως αδενοτομή, αμυγδαλεκτομή, ενδοσκοπική χειρουργική στα ιγμόρεια, παρακέντηση τυμπάνου με ή χωρίς σωληνίσκο αερισμού. Ένα πιθανό χειρουργείο δεν πρέπει να φοβίζει το γονιό, καθώς πλέον γίνεται με νέες ενδοσκοπικές τεχνικές, ανώδυνα χωρίς τομές και με άμεση μετεγχειρητική επούλωση.
Πρόληψη
Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να πλένουν τα χέρια τους τακτικά και να βήχουν στον αγκώνα τους και όχι μέσα στις παλάμες. Ακόμη, η σωστή διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά, ο καλός ύπνος και η άσκηση θωρακίζουν το ανοσοποιητικό και προστατεύουν από τους ιούς και τα μικρόβια. Και βέβαια, το άρρωστο παιδί δεν πρέπει να πάει στο σχολείο, στο πάρτυ, στον παιδότοπο, στο κολυμβητήριο, γιατί κινδυνεύει όχι μόνο να επιδεινωθεί η κατάστασή του αλλά να κολλήσει και άλλα παιδάκια.
